Δωδεκανήσιοι στην Αυστραλία και στην Άπω Ανατολή

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Μανώλης Κασσώτης
στο anamniseis.net

Οι πρώτοι Δωδεκανήσιοι που έφτασαν στην Αυστραλία ήρθαν το 1890 από το Καστελλόριζο, αλλά το μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα των Καστελλοριζιών πραγματοποιήθηκε στη δεκαετία του 1920. Το 1912 το Καστελόριζο είχε γύρω στους 12.000 κατοίκους, που ασχολούνταν με τη ναυτιλία και το εμπόριο.

Αλλά, μετά την κατάληψη Δωδεκανήσου από την Ιταλία, τα γεγονότα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και τη Μικρασιατική Καταστροφή, το Καστελόριζο απομονώθηκε από τη Μικρά Ασία που αποτελούσε την ενδοχώρα του. Για να επιζήσουν, η μόνη διέξοδος για τους Καστελοριζιούς ήταν η μετανάστευση.

Γύρω στους 2000 Καστελοριζιοί μετανάστευσαν στην Αυστραλία στη δεκαετία του 1920. Σχεδόν όλοι πήγαν στο Perth όπου υπήρχαν και άλλοι συμπατριώτες τους, και το 1912 ίδρυσαν τον πρώτο Δωδεκανησιακό Σύλλογο στην Αυστραλία.

Όλοι σχεδόν βρήκαν δουλειά ως ξυλοκόποι στα δάση της Δυτικής Αυστραλίας, έκοβαν δέντρα που χρησιμοποιούσαν τους κορμούς τους για να φτιάχνουν τις ράγες των σιδηροδρόμων. Η μετανάστευση των Καστελοριζιών στην Αυστραλία συνεχίστηκε και μετά από τις μεγάλες καταστροφές που υπέστη το Καστελόριζο στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το 1919 έφτασε στην Αυστραλία ο Καστελοριζιός Νικόλαος Πασπάλης, που το 1932 ίδρυσε εταιρεία αλίευσης Μαργαριταριών στις παραλίες της Δυτικής Αυστραλίας.

Οι απόγονοι του επέκτειναν τις δραστηριότητες της εταιρείας και διαχείριση των πολύτιμων κοσμημάτων Paspaley Pearls στο Perth και σε άλλες πόλεις της Αυστραλίας.

Η εταιρεία, εκτός της καλλιέργειας μαργαριταριών με 120 αλιευτικά σκάφη, δραστηριοποιείται σε αερομεταφορές, φάρμες, αγελάδες και ακίνητα. Σήμερα οι μισοί ομογενείς που μένουν στο Perth έχουν καταγωγή από το Καστελόριζο.
Εκτός από τις επιχειρήσεις οι Καστελοριζιοί της Αυστραλίας ασχολούνται με τις επιστήμες και την πολιτική. Ο Κομνηνός Μιχαήλ διετέλεσε Κυβερνήτης της Δυτικής Αυστραλίας και πρύτανης του πανεπιστημίου του Perth.

Από το 1983-2005, Νίκος Μπόλκας εξελέγη ομοσπονδιακός βουλευτής και γερουσιαστής και από το 1988-1996 υπηρέτησε ως υπουργός σε διάφορα υπουργεία. Επίσης ο νυν δήμαρχος του Perth Βασίλης Ζεμπίλας έχει καταγωγή από το Καστελόριζο.

Καλύμνιοι
Μετά τους Καστελοριζιούς, το δεύτερο μεγάλο Δωδεκανησιακό μεταναστευτικό ρεύμα προς την Αυστραλία άρχισε από τους Καλύμνιους.

Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918) 1000 περίπου Έλληνες μετανάστευσαν στην Αυστραλία, μεταξύ αυτών και ο Καλύμνιος Ευστράτιος Χαρίτος που εγκαταστάθηκε στο Darwin στη Βόρειο Αυστραλία και ασχολήθηκε με την αλίευση κοραλλιών και μαργαριταριών, και με αλυκές για την παραγωγή άλατος.

Το μεταναστευτικό ρεύμα των Καλυμνίων προς στην Αυστραλία εντάθηκε μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, και κυρίως προς το Darwin, όπου ασχολήθηκαν με την αλίευση κοραλλιών και μαργαριταριών.

Αργότερα ασχολήθηκαν με άλλα επαγγέλματα, στις επιχειρήσεις, στα γράμματα και τις επιστήμες. Μεταξύ αυτών ο Γιάννης Χαλίκος, που δραστηριοποιείται στις κατασκευές ακινήτων.

Σήμερα το 90% της ελληνικής παροικίας στο Darwin έχει καλυμνιακή καταγωγή, και η πόλη του Darwin έχει αδελφοποιηθεί με την Κάλυμνο.
Εκτός από τους Καστελοριζιούς και τους Καλύμνιους και άλλοι Δωδεκανήσιοι μετανάστευσαν στην Αυστραλία.

Ο πρώτος Καρπάθιος έφτασε στην Αυστραλία το 1925, και την ίδια εποχή και άλλοι Δωδεκανήσιοι, των οποίων το μεταναστευτικό ρεύμα εντάθηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Οι περισσότεροι ήλθαν κατ’ ευθείαν από τα Δωδεκάνησα, ενώ άλλοι μετακόμισαν από πρώην αγγλικές αποικίες. Αρκετοί έμειναν στη Melbourne που υπήρξε το λιμάνι εισόδου.

Οι Ροδίτες ασχολήθηκαν με την καπνοφυτεία και βαμβακαλλιέργεια, οι Συμιακοί με την αλιεία, οι Καρπάθιοι με τα εστιατόρια, και άλλοι Δωδεκανήσιοι με διάφορα επαγγέλματα.

Εκτός του Perth, Darwin και Melbourne, οι Δωδεκανήσιοι της Αυστραλίας είναι εγκαταστημένοι στο Sydney, Adelaide και Canberra και είναι οργανωμένοι σε συλλόγους. Η Δωδεκανησιακή παροικία της Αυστραλίας παρουσιάζει τα ίδια χαρακτηριστικά με της Αμερικής.

Στη Νέα Ζηλανδία
Από την Αυστραλία ορισμένοι Δωδεκανήσιοι μετακόμισαν στη Νέα Ζηλανδία. Αλλά το μεγάλο Δωδεκανησιακό ενδιαφέρον για τη Νέα Ζηλανδία προήλθε από τον σπογγέμπορο Μιχάλη Καντούνια από το Tarpon Spring της Φλώριδας, που παρατήρησε ότι υπήρχε ζήτηση chamois που παραγόταν στη Γαλλία.

Το chamois προέρχεται από το δέρμα ομώνυμου αγρίου ζώου που ζούσε στις Άλπεις και χρησιμοποιείται για καθάρισμα ασημικών και αυτοκινήτων και από την πολεμική αεροπορία για το φιλτράρισμα της βενζίνης.

Εξ αιτίας, όμως, της αλόγιστης θήρας του, το ζώο εξαφανίστηκε. Μετά από πολλές προσπάθειες ανακάλυψαν ότι με ειδική επεξεργασία επιτυγχάνεται η παραγωγή chamois και από το δέρμα προβάτων.

Έτσι, ο δημιουργικός εκείνος Συμιακός, αποφάσισε και ίδρυσε εργοστάσιο chamois στην Αμερική, όπου υπήρχε μεγάλη προσφορά ακατέργαστων δερμάτων προβάτων, που έβοσκαν Βάσκοι μετανάστες από την Ισπανία.

Όμως τα παιδιά των Βάσκων προτίμησαν άλλα επαγγέλματα και με τον καιρό τα δέρματα των προβάτων της Αμερικής ελαττώθηκαν. Τότε ο Καντούνιας έστρεψε την προσοχή του στη Νέα Ζηλανδία όπου και σήμερα είναι διαδεδομένη η κτηνοτροφία προβάτων και ίδρυσε εκεί εργοστάσιο που επεξεργάζεται τα δέρματα.

Στην Άπω Ανατολή
Εκτός από την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, ορισμένοι Δωδεκανήσιοι μετανάστευσαν και σε χώρες της Άπω Ανατολής. Το 1938 ο ναύτης Στέλιος Τριαντάφυλος από την Τήλο, όταν έφτασε με το πλοίο του στο Hanoi, συνάντησε τον τροφοδότη του πλοίου, τον Καρπαθοκασιώτη Μορφινό, γιος Καρπάθιου από μητέρα Κασιώτισσα.

Ο Μορφινός μετανάστευσε πρώτα στη Μασσαλία, παντρεύτηκε Γαλλίδα, επιδόθηκε στις ναυτιλιακές επιχειρήσεις και δραστηριοποιήθηκε στην Ινδοκίνα που εκείνη την εποχή ήταν γαλλική αποικία.

Ένας Νισύριος ο Γιάννης Νικολόπουλος και τρεις Καρπάθιοι οι Εμμανουήλ Παραγιός, Μιχάλης Εμ. Οθείτης και Ιορδάνης Πετρίδης μετανάστευσαν στην Κίνα. Ο Πετρίδης με τη σύζυγό του Λούλα έμεναν στη Σαγκάη. Όταν, μετά από χρόνια, ο Οθείτης επέστρεψε στην Κάρπαθο έγινε γνωστός ως ο «Κινέζος».

Εκτός απ’ αυτούς που μετανάστευσαν στην Άπω Ανατολή, υπήρξαν και εκατοντάδες Δωδεκανήσιοι που υπηρέτησαν εκεί με τον αμερικανικό στρατό στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, στον Πόλεμο της Κορέας (και με το Ελληνικό Τάγμα) και στον Πόλεμο του Βιετνάμ και αρκετοί άφησαν εκεί την τελευταία τους πνοή.