Μαρία Καρίκη: Γονιός: «Τι κάνω λάθος;»

Rodiaki NewsRoom

Γράφει η Μαρία Καρίκη

Ψυχολόγος, Msc

Η καθημερινότητα, τόσο για τον γονέα όσο και για το παιδί είναι γεμάτη συναισθηματικές προκλήσεις. Η διαχείριση δεν είναι πάντα εύκολη. Οι ισορροπίες μπορούν να διαταραχθούν με το παραμικρό ανάλογα με τη διάθεση που κουβαλάει το κάθε μέλος της οικογένειας! Είναι βέβαιο ότι ο γονιός προσπαθεί για το καλύτερο. Ωστόσο, το αποτέλεσμα δεν είναι πάντα αυτό που θα ήθελε. Τι μπορεί να φταίει;

Είναι σημαντικό να έχουμε πάντα υπόψη μας την ηλικία του παιδιού και αντίστοιχα το επίπεδο ωριμότητας που έχει κατακτήσει. Δεν θα πρέπει να θεωρούμε αυτονόητο ότι το παιδί θα αντιληφθεί και θα κατανοήσει τα πράγματα όπως εμείς οι μεγάλοι. Κάποιες φορές έχουμε απαιτήσεις που δεν μπορούν να ικανοποιηθούν. Κάθε παιδί είναι διαφορετικό και οι αντιδράσεις του μπορεί να διαφέρουν από τα αδέρφια του ή τους συνομηλίκους του. Δεν είναι λύση να πανικοβαλλόμαστε, ούτε να απελπιζόμαστε.

Η ιδιοσυγκρασία του παιδιού παίζει, επίσης, ένα μεγάλο ρόλο στο πώς θα ανταποκριθεί σε αυτά που του ζητάμε. Τα χαρακτηριστικά του, οι ιδιαιτερότητές του, οι ιδιοτροπίες του θα βγουν στην επιφάνεια κάθε φορά που κάτι δεν του αρέσει και δυσανασχετεί. Μέσα από την τριβή και την επανάληψη, ο γονιός μπορεί να αποκωδικοποιήσει αυτά τα στοιχεία και ανάλογα να συμπεριφερθεί. Δεν έχει νόημα να βρισκόμαστε σε μόνιμη κόντρα με το παιδί μας απαιτώντας απλά να ακολουθήσει έναν κανόνα, χωρίς να κατανοήσουμε τι συμβαίνει πίσω από αυτή την άρνηση και την αντίσταση.

Ο γονιός ανησυχεί, αγωνιά, αγχώνεται τόσο για τη διαπαιδαγώγηση του παιδιού του όσο και για τη σχέση μεταξύ τους. Αναρωτιέται συχνά τι κάνει λάθος και το παιδί του αντιδρά κάποιες φορές έντονα και δεν τον ακούει. Από τη μια, είναι υγιές και θεμιτό ο γονιός να κάνει την αυτοκριτική του και να ψάχνει να βρει τις αιτίες πίσω από καθετί, αλλά και τις εναλλακτικές, ώστε να δοκιμάσει και να πειραματιστεί για το κάτι καλύτερο.

Από την άλλη, είναι καλό να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι οι συγκρούσεις με το παιδί είναι αναπόφευκτο μέρος της γονεϊκότητας. Αρκεί να είναι όσο πιο αραιές γίνεται (και όχι το κυρίαρχο μοτίβο) και να μην είναι φυσικά ακραίες. Η σύγκρουση έχει νόημα όταν γίνεται υπό το πλαίσιο του διαλόγου και της διαπραγμάτευσης κι όχι υπό καθεστώς αυταρχικότητας και τιμωρητικότητας.

Ο τρόπος που προσεγγίζουμε ένα παιδί θα παίξει τον πιο καταλυτικό ρόλο ως προς την έκβαση. Πώς του μιλάμε; Ποιο ύφος έχουμε; Τι λέξεις χρησιμοποιούμε; Υποτιμητικές; Απαξιωτικές; Προσβλητικές; Του επισημαίνουμε μόνο τα αρνητικά; Του αποδίδουμε συνέχεια χαρακτηρισμούς; Μπαίνουμε άθελά μας σε παιχνίδια “εξουσίας” μαζί του; Σε ποιο σημείο έχουμε φτάσει τη σχέση μας; Στο σημείο να μας βλέπει και να λέει από μέσα του “ωχ”; Να αισθάνεται ότι κάθε φορά που θέλουμε να του πούμε κάτι, ότι σίγουρα θα του κάνουμε κήρυγμα πάλι; Στο σημείο να μας λέει ψέματα και να μας αποφεύγει;

Όσο δύσκολα και να φαίνονται τα πράγματα, ο γονιός οφείλει να καλλιεργεί συνεχώς την ενσυναίσθησή του απέναντι στο παιδί του. Πίσω από φωνές, αντιδράσεις και συμπεριφορές, θα πρέπει να ψάχνει συνεχώς τι άλλο συμβαίνει στο παιδί του και μπορεί να το επηρεάζει. Τι γίνεται στο σχολείο; Πόση πίεση κουβαλάει μέσα του το παιδί από το σχολείο και τα μαθήματα; Τι γίνεται με τους συνομηλίκους, τις φιλίες, τα φλερτ; Μπορεί να τα διαχειριστεί όλα αυτά το παιδί του; Ή μήπως αγχώνεται και πιέζεται; Μήπως θέλει να γίνει αρεστό σε κάποιους ή σε μια ομάδα συνομηλίκων και τους “αντιγράφει”; Μήπως υπάρχουν κι άλλα θέματα που το απασχολούν και εμείς δεν έχουμε πάρει είδηση; Τι άλλο κρύβεται πίσω από την “περίεργη” ή “διαφορετική” συμπεριφορά του παιδιού μας; Ο γονιός είναι εκείνος που πρέπει πρώτος να σκύψει και να κατανοήσει το παιδί κι όχι αντίστροφα. Δεν μπορούμε να έχουμε απαίτηση από ένα παιδί ή έναν έφηβο να κατανοήσει πλήρως έναν ενήλικα.

Ό,τι μα ό,τι και να συμβαίνει, το πιο σημαντικό από όλα είναι να μην “κάψουμε” τη σχέση με το παιδί μας. Οι συνεχείς συγκρούσεις, η επίμονη κριτική, οι συγκρίσεις, οι μόνιμες υποδείξεις και παρατηρήσεις θα το κάνουν σταδιακά να απομακρύνεται όλο και πιο πολύ από εμάς. Θα μας βλέπει μόνο ως κάποιον που θα του επισημαίνει συνεχώς τι λάθος κάνει και τι δεν κάνει καλά και θα μας αποφεύγει. Θα αρχίσει να μη μας μιλάει και να κρύβει πράγματα. Αυτό είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί στη σχέση με το παιδί μας!

Αν απομακρυνθεί από την οικογένεια, θα αναζητήσει “αλλού” κατανόηση και παρηγοριά και δεν ξέρουμε αν αυτές οι επιλογές θα είναι απαραίτητα καλές για το παιδί. Θα μιλάει σε άλλους και θα συμβουλεύεται άλλους! Ας έχουμε τον νου μας! Ο γονιός είναι σημαντικό να παραμένει πάντα μια επιλογή ασφάλειας κι ένα συναισθηματικό “καταφύγιο” για το παιδί σε ό,τι κι αν του συμβαίνει, τόσο μέσα του όσο και έξω του! Αν το χάσουμε αυτό, τότε οι “κανόνες” δεν θα έχουν πια και τόση σημασία....!