Χρ. Γιαννούτσος: Ποιος πρωτογενής τομέας στα νησιά όταν δεν υπάρχουν δημόσιες αγροτικές σχολές;

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Χρήστος Γιαννούτσος

Το τελευταίο διάστημα κυριαρχεί η συζήτηση στο δημόσιο διάλογο σχετικά με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και τις αγροτικές κινητοποιήσεις. Ωστόσο, δεν γίνεται επαρκής διάλογος για την επόμενη μέρα στην αγροτική εκπαίδευση, ιδίως στα νησιά.

Ο μετασχηματισμός της αγροτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα αποτελεί κατά γενική ομολογία το κλειδί για την αναγέννηση της ελληνικής και της νησιωτικής υπαίθρου. Το γεγονός ότι ούτε 1 στους 100 αγρότες (0,7%) φέρει επαγγελματική κατάρτιση υπογραμμίζει την επιτακτική ανάγκη για ριζική αλλαγή στο μοντέλο της αγροτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα.

Εν έτει 2026 η ελληνική Πολιτεία, εάν επιθυμεί πραγματικά να ενισχύσει τον πρωτογενή τομέα, ιδίως στα νησιά, με καταρτιζόμενους αγρότες, οφείλει άμεσα να επεξεργαστεί την πρόταση του διαΝΕΟσις για διασύνδεση των ΕΠΑΛ, των ΣΑΕΚ και των ΚΕΔΙΒΙΜ των πανεπιστημίων με αγροτικές σχολές, καθώς και με τη σύσταση Έξυπνων Αγροτικών Εκπαιδευτικών Κέντρων.

Αρχικά, στο Επαγγελματικό Λύκειο (ΕΠΑΛ), θα πρέπει να εισαχθεί κατεύθυνση πρωτογενούς τομέα, ώστε οι νέοι άνθρωποι από τα εφηβικά τους χρόνια να έχουν πληροφόρηση και επαγγελματικό προσανατολισμό σχετικά με τον πρωτογενή τομέα. Και έτσι, να προετοιμάζονται για την εισαγωγή τους σε πανεπιστημιακά τμήματα που αφορούν τον πρωτογενή τομέα.

Πέρα από τα πανεπιστημιακά τμήματα, στο πλαίσιο αυτής της πρότασης, προτείνω να δημιουργηθεί Έξυπνο Αγροτικό Εκπαιδευτικό Κέντρο σε κάθε νησιωτική Περιφέρεια [Βόρειο Αιγαίο, Νότιο Αιγαίο (1 στα Δωδεκάνησα και 1 στις Κυκλάδες), Κρήτη, Ιόνια Νησιά].

Όπως αναφέρει η πρόταση της διαΝΕΟσις, τα Έξυπνα Αγροτικά Εκπαιδευτικά Κέντρα θα εστιάζουν:
α) σε μεγάλες καλλιέργειες και γεωργία ακριβείας,
β) σε ελαιοκομία, αμπελουργία και θερμοκηπιακές καλλιέργειες,
γ) σε βιομηχανικά φυτά και «έξυπνα» συστήματα άρδευσης,
δ) σε οπωροκηπευτικά και βιολογικές καλλιέργειες, και
ε) στις νησιωτικές καλλιέργειες και στα αρωματικά φυτά.

Επίσης, κάθε κέντρο θα διαθέτει:
α) Σύγχρονα εργαστήρια και εξοπλισμό.
β) Πειραματικά αγροκτήματα για πρακτική εξάσκηση.
γ) Κέντρα έρευνας και καινοτομίας.
δ) Θερμοκοιτίδες αγροτικής επιχειρηματικότητας.
ε) Μονάδα σταθερής διασύνδεσης με τις αγροδιατροφικές επιχειρήσεις.
στ) Εκπαιδευτές με άμεση σχέση με τη σύγχρονη επιχειρηματική πραγματικότητα και τις διεθνείς αγορές και πρακτικές.

Τα Έξυπνα Αγροτικά Εκπαιδευτικά Κέντρα θα υλοποιούν στα νησιά, υπό τη μορφή ΣΑΕΚ, εκπαιδευτικά προγράμματα νέας γενιάς. Τα προγράμματα, όπως προτείνει η διαΝΕΟσις, θα διαρθρώνονται σε τρία επίπεδα, με απώτερο σκοπό τη βασική επαγγελματική κατάρτιση στη βάση ενός διττού συστήματος εκπαίδευσης (2 έτη):

1. Θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση στις βασικές αρχές αγροτικής παραγωγής.
2. Εισαγωγή στις νέες τεχνολογίες και ψηφιακά εργαλεία.
3. Βασικές αρχές αγροτικής επιχειρηματικότητας.

Αν επιθυμεί ο νέος αγρότης και η νέα αγρότισσα να θεωρείται πανεπιστημιακού επιπέδου το πτυχίο του, θα έχει τη δυνατότητα εξειδικευμένης κατάρτισης (2 έτη πρόσθετα) στα Έξυπνα Αγροτικά Εκπαιδευτικά Κέντρα. Συγκεκριμένα, ο σπουδαστής θα μπορεί να εξειδικευτεί σε συγκεκριμένες καλλιέργειες, σε προηγμένα συστήματα γεωργίας ακριβείας, καθώς και στη διαχείριση αγροτικών επιχειρήσεων.

Τέλος, προτείνεται τα πανεπιστήμια που έχουν τμήματα σχετικά με τον πρωτογενή τομέα να παρέχουν και συνεχιζόμενη εκπαίδευση στους επαγγελματίες αγρότες με προγράμματα ΚΕΔΙΒΙΜ, τα οποία θα αφορούν:
α) τακτικά σεμινάρια επικαιροποίησης γνώσεων, και
β) εξειδικευμένα εργαστήρια νέων τεχνολογιών.

Τα πανεπιστημιακά αυτά τμήματα, όπως και τα Έξυπνα Αγροτικά Εκπαιδευτικά Κέντρα, θα πρέπει να επενδύσουν, ανάλογα με την Περιφέρεια στην οποία εδρεύουν, στη δημιουργία ψηφιακής πλατφόρμας αγροτικής γνώσης. Αυτή η ψηφιακή πλατφόρμα, όπως προτείνει η διαΝΕΟσις, θα περιλαμβάνει:

1. Διαδραστικά διαδικτυακά μαθήματα.
2. Βάση δεδομένων με καλές πρακτικές και λύσεις σε κοινά προβλήματα που αφορούν τον πρωτογενή τομέα.
3. Σύστημα άμεσης επικοινωνίας με ειδικούς.
4. Εργαλεία παρακολούθησης καλλιεργειών.
5. Πρόσβαση σε δεδομένα αγοράς και τιμών.
6. Δικτύωση με επιχειρήσεις του αγροδιατροφικού τομέα.

Επίσης, προτείνεται τα Έξυπνα Αγροτικά Εκπαιδευτικά Κέντρα να υλοποιούν και προγράμματα ανταλλαγής με ευρωπαίους αγρότες, ώστε να φέρνουν βέλτιστες πρακτικές του εξωτερικού στην Ελλάδα.

Ως προς το μοντέλο χρηματοδότησης της παρούσας πρότασης, μπορεί η χρηματοδότηση να είναι 40% από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΚΑΠ και αναπτυξιακά προγράμματα), 30% εθνικοί πόροι, 20% συμπράξεις με ιδιωτικό τομέα, και 10% ίδια έσοδα από παροχή υπηρεσιών. Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης ορίζεται από τη διαΝΕΟσις στα 3 έτη.

Για να επιτευχθεί, όμως, αυτή η πρόταση, χρειάζεται κοινωνούς στην προσπάθεια: Υπουργείο, Δήμος, Επιμελητήριο, Πανεπιστήμιο, Περιφέρεια, παραγωγικοί και κοινωνικοί φορείς, πρέπει να συνεργαστούν όλοι μαζί. Το ερώτημα είναι, το επιθυμούν;