“Αν ζούσε ο Πετρίδης ακόμα δήμαρχος θα ήταν...!”

Ο κ. Λίλος Δημητράκης σε συνέντευξή του στη "Ρ" ξεδιπλώνει μνήμες που σημάδεψαν την ιστορία της Ρόδου

Ο Κολοσσός της Ρόδου θα δέσποζε εδώ και 40 χρόνια! Το τελεφερίκ που θα ένωνε το Μόντε Σμιθ με τη Φιλέρημο επίσης και τόσα και τόσα άλλα που σχεδίαζε ο Πετρίδης και με τον αιφνίδιο θάνατό του δεν προχώρησαν ποτέ! Τα πρόσωπα κάνουν τους θεσμούς; Η προσωπικότητα του Μιχαήλ Πετρίδη, δημάρχου Ρόδου από τον Ιανουάριο του 1955 έως το βράδυ του Απριλίου του 1966, που η καρδιά του τον πρόδωσε, ήταν φωτεινή για τους χρόνους που έζησε και το όραμα που είχε για την πόλη. Σ΄ αυτούς τους δύσκολους καιρούς για την τοπική αυτοδιοίκηση μια επιστροφή στο παρελθόν μόνο καλό μπορεί να κάνει, για να δούμε πως με τα λίγα έκαναν πολλά! Ο κ. Λίλος Δημητράκης αν και κλείνει σε λίγο τα 88 του χρόνια είναι κινητή ιστορία γι’ αυτόν τον τόπο! Με μνήμη ισχυρή, με κρίση διαυγή, με δέχεται στη βεράντα του σπιτιού του, στην οδό Κένεντυ και θυμάται περιστατικά και πρόσωπα στα οποία πρωταγωνίστησε κι ο ίδιος. Ο κ. Λίλος έζησε όσα λίγοι, αλλά με την τελευταία του απάντηση σ΄ αυτή την κουβέντα κατάλαβα ότι δεν του έφτασαν! Μου θύμισε τον Καζαντζάκη στον «Καπετάν Μιχάλη» όταν ο εγγονός ρωτάει τον παππού «Πως ήταν τα 100 τόσα χρόνια, παππού;»! «Σαν ένα ποτήρι κρύο νερό παιδί μου…»! «Και ξεδίψασες…;» … Τώρα που ακούτε για τα χρέη του Δήμου Ρόδου, για το ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει, τι λέτε; Εμείς δεν χρωστούσαμε σχεδόν τίποτα, ελάχιστα, κι όταν παίρναμε λίγα δάνεια τα ξεπληρώναμε αμέσως. Αλλά ήταν και περιορισμένες οι προμήθειές μας. Ο αρμόδιος υπάλληλος για τις προμήθειες ήταν ο Δημήτρης Τζωρτζής, έκανε προμήθειες ως επί το πλείστον σε γραφική ύλη. Του έδινα εντολή να μην ψωνίζει περιττά. Ο Μιχαήλ Πετρίδης με τον οποίο συνεργαστήκατε στενά πότε ανέλαβε δήμαρχος; Διαδέχτηκε τον Φώτιο Φωταρά τον Ιανουάριο του 1955. Ήταν ευρείας αντίληψης, είχε όραμα για τη Ρόδο και τον τουρισμό της. Πήγε στις Βρυξέλλες και συνάντησε τον κατασκευαστή του Ατόμιουμ τον οποίο προσκάλεσε κι έκανε προβολή του τρόπου που κατασκεύασε το Ατόμιουμ το 1958. Ο Πετρίδης του ανέθεσε την κατασκευή του Κολοσσού. Ποιος ήταν ο σχεδιασμός, πώς θα ήταν ο Κολοσσός της Ρόδου; Θα είχε καταστήματα στο εσωτερικό του και στην κεφαλή του εστιατόριο που θα περιστρεφόταν, με πολύ αργό ρυθμό ώστε να μην το αντιλαμβάνονται οι θαμώνες, αλλά να βλέπουν τη Ρόδο από ψηλά. Δεν χρειαζόταν πολλά λεφτά για να πραγματοποιηθεί αυτό; Ο Πετρίδης πήγε και βρήκε χορηγούς στην Αγγλία οι οποίοι δέχτηκαν να χρηματοδοτήσουν το έργο αν στα εγκαίνιά του τα οποία θα είχαν παγκόσμια προβολή φέρναμε 3.000 ʼγγλους στη Ρόδο, δωρεάν. Ήταν κι ο Σάββας Μαμαλίγκας μαζί του όταν πήγε και βρήκε τους ʼγγλους. Ένα βράδυ δεν κοιμήθηκε καθόλου σκεφτόταν πως θα βρει τα τρία υπερωκεάνια που χρειάζονταν για να φέρει 3.000 καλεσμένους. Όταν πήγε στην Επιτροπή που θα χρηματοδοτούσε την κατασκευή του Κολοσσού και κατέθεσε την πρότασή του θαύμασαν όλοι την μεγαλοφυΐα του. Όταν ο Πετρίδης πέθανε ξαφνικά και ανέλαβε ο Ηλίας Ζαχαριάδης, σύμφωνα με τον κώδικα ως υποδήμαρχος που ήταν, έστειλα γράμμα στον κατασκευαστή του Ατόμιουμ και τον ρωτούσα για την πορεία της υπόθεσης του Κολοσσού. Μετά από δέκα ημέρες μου ήρθε η απάντησή του: «Κύριε Δημητράκη, μετά το θάνατο του Μιχαήλ Πετρίδη δεν ενδιαφέρομαι πλέον για τον Κολοσσό της Ρόδου»! Είχαν προχωρήσει οι μελέτες, είχαν δρομολογηθεί πολλά. Η Ρόδος έχασε μια μεγάλη ευκαιρία κι ο θάνατος του Πετρίδη αποτέλεσε μια μεγάλη απώλεια για τον τουρισμό του νησιού. Πού θα στηνόταν ο Κολοσσός; Κάλεσε τον Γιωργαρά, φημισμένο καθηγητή Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο ο οποίος βρήκε ότι το καλύτερο σημείο από πλευράς εδάφους ήταν ο Υδροβιολογικός Σταθμός (Ενυδρείο), στην Πούντα της Ρόδου, στη βορεινή αιχμή της. Η βάση του θα ήταν σε αμορτισέρ όπως ο πύργος του ʼιφελ και θα είχε μέσα μαγαζιά και ανελκυστήρα. Τι χρονοδιάγραμμα αποπεράτωσης είχε το έργο; Η πρόβλεψη ήταν να ολοκληρωθεί το 1970 με 1972 και τα υλικά για την κατασκευή του θα έρχονταν από το εξωτερικό. Ο Κολοσσός, ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου θα υπήρχε ως αξιοθέατο και θα εκτόξευε τον τουρισμό της Ρόδου. Είχε στο πρόγραμμα και τη δημιουργία τελεφερίκ! Πού θα το έκανε αυτό; Από το Μόντε Σμιθ προς τη Φιλέρημο. Είχαν προχωρήσει πολύ τα πράγματα και είχε διαπιστωθεί ότι ήταν εύκολο να γίνει διότι υπήρχε λοφίσκος στη μέση ο οποίος και θα διευκόλυνε. Κι αυτό μετά το θάνατό του όπως και τόσα άλλα δεν προχώρησαν. Από τότε στην πραγματικότητα κανένα μεγάλο έργο δεν έγινε στην πόλη. Πώς λειτουργούσε ως δήμαρχος κι εσείς που τον ζήσατε από κοντά θα ξέρετε και τι άνθρωπος ήταν! Είχε ψυχή μικρού παιδιού. Δεν ήταν ο δήμαρχος του γραφείου. Το πρωί ερχόταν για λίγο κι έφευγε, ήταν έξω με τον κόσμο, άκουγε τι του έλεγαν οι πολίτες, ήταν στα έργα που γίνονταν. Τότε άνοιξε όλους τους δρόμους στην Ανάληψη, μεγάλωσε την πόλη, τσακώθηκε με την Αρχαιολογική Υπηρεσία, ομηρικοί καυγάδες για την Παλιά Πόλη, κατάφερε να πλακοστρώσει την οδό Σωκράτους. Έδιωξε το Καρνάγιο και έφτιαξε τα μαγαζιά εκεί που είναι το Νεώριο. Κανένα από τα μαγαζιά της Νέας Αγοράς δεν χρωστούσε ενοίκια, όπως σήμερα, γυρνούσε και μάζευε τα λεφτά ο Σκάρος και για τα δημοτικά τέλη εισέπραττε από το Τελωνείο ο Παπανικολάου. Ο Πετρίδης έβλεπε μπροστά, αν ζούσε μέχρι σήμερα αυτός θα ήταν ο δήμαρχος! Ερχόταν το απόγευμα στο γραφείο για δουλειά και έφευγε αργά το βράδυ. Ενδιαφερόταν πολύ να αναδείξει τη Ρόδο στο εξωτερικό. Χειριζόταν προσωπικά και με ενθουσιασμό τις επαφές με την Αγγλία και τη Γαλλία δυό χώρες των οποίων τη γλώσσα μιλούσε καλά. Μιλούσε επίσης καλά την ιταλική και πολύ καλά τη γαλλική αφού στη Γαλλία είχε κάνει μεταπτυχιακά ως γιατρός ωτορινολαρυγγολόγος που ήταν. Είχε πολλές γνωριμίες στο εξωτερικό και το μυαλό του γύριζε παντού. Επί των ημερών του η Ρόδος πήρε το πρώτο βραβείο ως η καλύτερη πόλη της Ευρώπης, έρχονταν για διακοπές οι δήμαρχοι των Παρισίων, των Βρυξελλών, της Αθήνας, κι ήταν φίλοι. Το 1961 έγινε στη Ρόδο το Πανορθόδοξο συνέδριο, και το νησί πήρε μεγάλη δημοσιότητα. Κάναμε λαμπρές γιορτές χωρίς μεγάλες δαπάνες. Τα μπαλέτα του Καλλιτεχνικού Οργανισμού του δήμου κάθε βράδυ, όλο το καλοκαίρι, χόρευαν και έκαναν παντομίμες με τα ήθη και τα έθιμα του τόπου, στο Εθνικό Θέατρο. Κατάμεστο το Εθνικό κάθε βράδυ από τουρίστες και οι εισπράξεις πολλές. Πώς πέθανε ο Μιχαήλ Πετρίδης; Μου είπατε ότι φύγατε μαζί του από το δημαρχείο εκείνο το βράδυ. Ήταν Απρίλιος του 1966. Ήμουν εμπορικός αντιπρόσωπος και εισαγωγέας κατ΄ αποκλειστικότητα στη Δωδεκάνησο και στο δήμο ήμουν γενικός γραμματέας. Το απόγευμα με φώναζε να δουλέψουμε στο γραφείο. Ανέβαινα από την πλαϊνή πόρτα του δημαρχείου και δούλευα μέχρι αργά. Θυμάμαι μια φορά έκανα 48 ώρες να πάω στο σπίτι μου. Από το γραφείο του δημάρχου με χώριζε ένας τοίχος κι οι πόρτες και των δυό μας τα απογεύματα ήταν ανοιχτές. Ακούω εκείνο το απόγευμα τη φωνή του ξεψυχισμένη «Λίλο…»! Τρέχω, τον βρίσκω να έχει σηκωθεί από την καρέκλα του δημάρχου και να έχει κάτσει στην πολυθρόνα που έβλεπε στο παράθυρο προς τη θάλασσα. Μου λέει, «φώναξε τον τάδε γιατρό…». Δεν θα σας πω ποιόν μου είπε. Τον φώναξα, ήρθε αμέσως και αντί να τον στείλει στο Νοσοκομείο, στην εντατική, του είπε να πάει να ξεκουραστεί στο σπίτι του. Τον πήγα στο σπίτι με τ΄ αυτοκίνητό μου. Το ίδιο βράδυ στις 11 τη νύχτα, δεν είχα ακόμα κοιμηθεί, μου χτυπάει το παράθυρο ο Μιχάλης Βιττώριας, διευθυντής τότε στη ΡΟΔΑ και μου λέει «ο Πετρίδης πέθανε…»! Έτσι έχασε η Ρόδος, ο τουρισμός της Ρόδου κι από τότε πολύ λίγα πράγματα γίνανε. Ποιος ανέλαβε μετά; Την άλλη μέρα μου τηλεφωνεί ο νομάρχης, ο Παπακώστας. Μου λέει «ο δήμος είναι στα χέρια σου…». Του απαντώ «νομάρχη, για προσωπικούς λόγους, θα παραιτηθώ…». Έφτιαχνα κάτι μαγαζιά τότε. Με παρακάλεσε να μην το κάνω σ΄ αυτή τη φάση. Ανέλαβε ο υποδήμαρχος Ηλίας Ζαχαριάδης, εντελώς αγράμματος, αχθοφόρος στο λιμάνι. Αποφάσισα να τον βοηθήσω μέχρι και το καλοκαίρι του 1967 οπότε ήρθε η δικτατορία και διόρισε τον Γιώργο Βρούχο, πολύ καλό παιδί, δικηγόρο. Το 1974 που έγιναν οι εκλογές ήμουν υποψήφιος δήμαρχος, απέναντι στον Αυγουστάκη ο οποίος και κέρδισε τις εκλογές με λίγες ψήφους. Σήμερα που έγιναν οι συνενώσεις των δήμων, πρώτα με το σχέδιο Καποδίστριας και μετά με τον Καλλικράτη, τι βλέπετε να έγινε; Λάθη! Κακώς έγιναν οι συνενώσεις. Τα αποτελέσματα τα βλέπετε. Τώρα πως ζείτε κ. Δημητράκη; Πως περνάτε το χρόνο σας; Είμαι επίτροπος στην εκκλησία του Ευαγγελισμού 32 χρόνια. Διαβάζω βυζαντινή μουσική, λύνω σταυρόλεξα, είμαι άσος στο σταυρόλεξο κι όταν ανεβαίνω στη Vespa μου αισθάνομαι 25 χρονών. Μια στιγμή είναι η ζωή. Πότε πέρασε δεν το κατάλαβα. Νομίζω ότι είναι χθες που έγιναν όλα. Νομίζω ότι πέρασαν ώρες!