Έξι χρόνια Οικολογικά Ροδιακά

Θετικές και αρνητικές εξελίξεις

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΣΤΗΛΗΣ: ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΚΑΣΕΡΗΣ ΝΙΚΟΣ

•Ολοκληρώθηκε το Φράγμα Γαδουρά × Πολύ πίσω στις λιμενικές υποδομές
•Φως στον ορίζοντα με το ενεργειακό × Πολλές οι ελλείψεις στο αποχετευτικό
•Ελπίδες για γρήγορη αναβάθμιση του ΒΙΟΚΑ Λίνδου × Διάβρωση Ακτών
•Κάτι κινείται με τα κατσίκια × Προστασία Δημόσιας και Δημοτικής περιουσίας
•Ολοκληρώθηκε το νέο κύτταρο ΧΥ × Πολιτιστική Κληρονομιά και
Μεσαιωνική Πόλη
•Προχωράει έστω και αργά το ΚΔΑΥ × Προγραμματισμός και μελέτες για διεκδίκηση περισσότερων πόρων
× Κακές λειτουργικά και αισθητικά οι πύλες εισόδου του νησιού

Σε λίγες μέρες συμπληρώνονται έξι χρόνια από τότε (15/1/2009) που ξεκινήσαμε την προσπάθεια να υπάρχει μια συνεχής και συνεπής στήλη στον τοπικό τύπο η οποία να ασχολείται με θέματα περιβάλλοντος και βιωσιμότητας. Σήμερα, εν είδει απολογισμού τόσο για τη χρονιά που πέρασε όσο και γενικότερα, θα παραθέσουμε τους τομείς εκείνους που είχαμε θετικές εξελίξεις αλλά και εκείνους στους οποίους υστερούμε μετά και από συζήτηση με τον Περιφερειάρχη Ν. Αιγαίου Γ. Χατζημάρκο και το Δήμαρχο Ρόδου Φ. Χατζηδιάκο.


Η σημερινή συγκυρία
Η σημερινή συγκυρία είναι σημαντική τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Σε τοπικό γιατί έχουμε αλλαγές στην κορυφή της τοπικής ηγεσίας, τόσο στην Περιφέρεια Ν. Αιγαίου όσο και στο Δήμο Ρόδου, γεγονός που από μόνο του μπορεί να αποτελέσει την απαρχή διαφορετικών εξελίξεων. Σε εθνικό επίπεδο, από την άλλη πλευρά, οι εκλογές της 25ης Ιανουαρίου είναι πολύ πιθανόν να αλλάξουν άρδην το πολιτικό σκηνικό με νέες δυνάμεις να έρχονται στο προσκήνιο.

Θετικές Εξελίξεις
Το Φράγμα του Γαδουρά
Μια από τις πιο θετικές εξελίξεις είναι η αποπεράτωση των εργασιών για το Φράγμα του Γαδουρά. Είναι ένα έργο που ξεκίνησε πριν από 13 χρόνια με την υπογραφή της σύμβασης με την κοινοπραξία ΜΕΤΩΝ – ΑΕΓΕΚ το Δεκέμβρη του 2001 και είχε σκοπό να ολοκληρωθεί το 2004 (!!) για να δώσει λύση στο πρόβλημα ύδρευσης ολόκληρου του νησιού που στηρίζεται αποκλειστικά σε γεωτρήσεις με αποτέλεσμα να υπάρχουν φαινόμενα υφαλμύρωσης και ταπείνωσης του υδροφόρου ορίζοντα.
Παρόλο όμως που το έργο φαίνεται να τελειώνει, αρκετά πράγματα θα αλλάξουν όσον αφορά τη διαχείρισή του. Ενώ αρχικά υπήρχε η εντύπωση ότι τη λειτουργία του Φράγματος θα αναλάβει η ΔΕΥΑΡ, τώρα φαίνεται ότι αυτή θα πάει στην Περιφέρεια Ν. Αιγαίου.

Μέσα από την πρόσφατη συζήτηση που είχαμε με τον Περιφερειάρχη τα σενάρια για τη λειτουργία είναι δύο: Είτε αποκλειστικός διαχειριστής θα είναι η Περιφέρεια που θα πουλάει το νερό στη ΔΕΥΑΡ για να εξασφαλίζει τα λειτουργικά έξοδα είτε στην καλύτερη περίπτωση θα συναφθεί προγραμματική σύμβαση μεταξύ Περιφέρειας και Δήμου Ρόδου. Τελικές αποφάσεις δεν έχουν ακόμα ωστόσο ληφθεί.

Ενεργειακό – Φως στον ορίζοντα
Υπάρχουν και εδώ μερικές θετικές εξελίξεις. Η πρώτη έχει να κάνει με το γεγονός ότι προχωράει ο νέος σταθμός στη Ν. Ρόδο και υπάρχει ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του έργου.

Από την άλλη πλευρά φαίνεται να έχει ξεκινήσει μια προσπάθεια για εξοικονόμηση ενέργειας, λόγω και της κρίσης, ενώ έχουμε μεγαλύτερη διείσδυση των Εναλλακτικών Μορφών Ενέργειας με αύξηση 40% το 2013. Χαρακτηριστική είναι όπως γράψαμε στο προηγούμενο μας αφιέρωμα η αύξηση της παραγωγής από φωτοβολταϊκά που από 1.879 MWh το 2010 έφτασε στα 29.244 MWh το 2013.

Εξάλλου όπως είχαμε προαναγγείλει δημοσιεύτηκε στις 30/12/2014 η Υπουργική Απόφαση για την εγκατάσταση μονάδων ΑΠΕ από αυτοπαραγωγούς με συμψηφισμό ενέργειας (net metering). Η Υπουργική Απόφαση είναι σαφώς βελτιωμένη σε σχέση με το αρχικό σχέδιο και αν λυθούν και τα προβλήματα χρηματοδότησης τότε είναι σίγουρο ότι θα δούμε περαιτέρω αύξηση του ποσοστού συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα της χώρας αλλά και των νησιών μας.

Βιολογικός Λίνδου
Ένας από τους ομορφότερους και πιο δημοφιλείς προορισμούς παγκοσμίως εξακολουθεί να απειλείται από την ανοησία μας. Μια ωρολογιακή βόμβα που θα εκραγεί εάν δεν προχωρήσει άμεσα το έργο του εκσυγχρονισμού του ΒΙΟΚΑ Λίνδου που εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κρήτης και Νήσων Αιγαίου με προϋπολογισμό €906 χιλ. στις 11 Σεπτεμβρίου 2013.

Ο Περιφερειάρχης μας ενημέρωσε ότι το έργο θα προχωρήσει πλην όμως υπάρχει προσφυγή στο ΣτΕ από ένα από τους εργολάβους που συμμετείχαν στο διαγωνισμό. Ας ελπίσουμε ότι φέτος η Λίνδος θα έχει βιολογικό καθαρισμό των λυμάτων της.

Κατσίκια – Κάτι κινείται
Κάτι φαίνεται να γίνεται και στον τομέα της ανεξέλεγκτης βόσκησης που έχει πάρει μορφή επιδημίας με καταστροφικές συνέπειες για το νησί μας. Έχουν γίνει ήδη κάποιες συλλήψεις ζώων και ο αρμόδιος αντιδήμαρχος Γ. Πόκκιας δηλώνει ότι θα κάνει ότι μπορεί για να συνεχίσουν. Βέβαια το γεγονός ότι όλη η προσπάθεια στηρίζεται στην ΕΤΑΙΠΡΟΦΥΚΑ που αυτή τη στιγμή δε λειτουργεί και δε γνωρίζουμε αν θα λειτουργήσει το 2015 λόγω κατάργησης ΔΗΦΟΔΩ, αφετέρου οι πολιτικές πιέσεις που θα είναι πάλι μεγάλες μας κάνουν λίγο δύσπιστους για το αποτέλεσμα.

ΧΥΤΑ και ΚΔΑΥ
Λειτουργεί ήδη αν και με ελλείψεις το νέο κύτταρο του ΧΥΤΑ Β. Τριγώνου Ρόδου ενώ έχει ήδη γίνει ο διαγωνισμός για το ΧΥΤΑ Ν. Ρόδου προϋπολογισμού €6.960.000 και το έργο έχει αναλάβει τεχνική εταιρεία της Ρόδου. Το έργο θα εξυπηρετεί πληθυσμό 54.129 κατοίκων σύμφωνα με την τεχνική έκθεση. Για το πρώτο πάντως έργο πρέπει, όπως έχουμε επισημάνει, να προχωρήσει η αποκατάσταση του Βιολογικού Σταθμού και η Μονάδα Βιοαερίου.

Από την άλλη πλευρά το ΚΔΑΥ (Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών) προχωράει αν και με αργούς ρυθμούς. Το έργο όταν αποπερατωθεί θα δώσει μια διαφορετική διάσταση στη διαχείριση των αποβλήτων συσκευασιών αφού θα υπάρχει η δυνατότητα ανακύκλωσης μεγάλων ποσοτήτων πλαστικού, αλουμινίου και γυαλιού, αν βέβαια υπάρχει ο σωστός σχεδιασμός.

Εκτός των άλλων θα δώσει και τουλάχιστον διπλάσιο χρόνο ζωής στο νέο κύτταρο του ΧΥΤΑ Β. Ρόδου το οποίο θα μπορεί με συνδυασμένες ενέργειες να λειτουργήσει και ως ΧΥΤΥ (Χώρος Ταφής Υπολειμμάτων).

Τι πρέπει άμεσα να προχωρήσει το 2015
Είναι δύσκολο να μπουν προτεραιότητες στο νησί μας όταν τόσα πολλά πράγματα έχουν πάει πίσω. Σήμερα όμως θα επικεντρωθούμε στα πιο σοβαρά και θεμελιώδη ζητήματα.

Τα έργα υποδομών
Είναι λογικό οι πολίτες να θέλουν να ολοκληρωθούν επιτέλους τα έργα υποδομών που εκκρεμούν εδώ και τόσα χρόνια. Λιμάνι, Νέα Μαρίνα, Μαρίνα Μανδρακίου, Σύνδεση της πλειοψηφίας του νησιού με συστήματα Βιολογικού Καθαρισμού, Αναβάθμιση του ΒΙΟΚΑ στο Βόδι, το Καρνάγιο, η συνολικά σωστή διαχείριση των απορριμμάτων, η ανάσχεση της διάβρωσης των ακτών, η αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση των πυλώνβ εισόδου του νησιού, η Πολιτική Προστασία του πληθυσμού,

η προστασία και σωστή αξιοποίηση της δημόσιας και δημοτικής περιουσίας και η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς με προμετωπίδα την προστασία της Μεσαιωνικής Πόλης είναι πράγματα που δεν μπορούν πλέον να περιμένουν.

Για όλα τα παραπάνω θα χρειαστούν οικονομικοί πόροι. Βλέποντας όμως τα χρήματα που είναι διαθέσιμα για τη νέα προγραμματική περίοδο, καταλαβαίνει κανείς πόσα στενά είναι τα περιθώρια. Τι πρέπει λοιπόν να γίνει;

Μα φυσικά η διεκδίκηση πόρων από άλλες πηγές, όπως τα εθνικά προγράμματα ή ακόμα και απευθείας από άλλα ευρωπαϊκά προγράμματα. Για να γίνει όμως αυτό πρέπει να προχωρήσουν οι μελέτες που εξαγγέλλονται και δεν υλοποιούνται. Και αυτό με τη σειρά του θα απαιτήσει να κατασταλάξουμε στο τι πραγματικά θέλουμε.

Ένα καλό παράδειγμα είναι η επίλυση του προβλήματος της αποχέτευσης σε Αφάντου και Αρχάγγελο. Αφού δεν μπορέσαμε να εντάξουμε το έργο στην παρούσα προγραμματική περίοδο, πρέπει να βρεθεί τρόπος να ενταχθεί στο εθνικό σκέλος της νέας προγραμματικής περιόδου αφού μιλάμε για ένα ιδιαίτερα ακριβό έργο.

Για να γίνει αυτό χρειάζονται μελέτες. Για να γίνουν όμως οι μελέτες πρέπει να αποφασιστεί πώς θα λυθεί το πρόβλημα, δηλαδή τοπικά ή με σύνδεση με το Βόδι. Το λέμε αυτό γιατί μετά από τόσα χρόνια παλινωδιών και ενώ όλοι πίστευαν ότι η σύνδεση με το Βόδι είναι η λύση που προκρίνεται, βλέπουμε και πάλι μια αλλαγή στην κατεύθυνση τουλάχιστον στο επίπεδο της Περιφέρειας.

Λιμενικές εγκαταστάσεις
Πρέπει επιτέλους να τελειώνουμε με αυτά τα ζητήματα στα οποία υπάρχει τεράστια ευθύνη του πολιτικού συστήματος και κυρίως της κεντρικής εξουσίας. Αν θέλουν λοιπόν οι νέοι βουλευτές να βοηθήσουν τον τόπο αντί να βγάζουν δελτία τύπου για τα Θεοφάνεια και άλλες εορτές, καλό είναι να βάλουν πλάτη ώστε να βρεθούν πόροι και τρόποι για να προχωρήσουν αυτά τα έργα.

Να δοθεί η Μαρίνα Μανδρακίου στο Δήμο Ρόδου, να ολοκληρωθούν οι εγκαταστάσεις τους εμπορικού λιμανιού και της Νέας Μαρίνας και να τεθούν οι βάσεις για να προχωρήσει το Καρνάγιο και η επισκευαστική ζώνη.

Συνολική αειφορική διαχείριση των απορριμμάτων
Εδώ πρέπει Περιφέρεια και Δήμος πραγματικά να ανασκουμπωθούν γιατί τα πρόστιμα με τα οποία απειλούμαστε είναι μεγάλα και θα πληρωθούν από όλους μας. Οι βάσεις έχουν μπει, οι πολίτες είναι έτοιμοι να ανταποκριθούν και το μόνο που μένει είναι να προχωρήσουμε πιο γρήγορους ρυθμούς. Ανακύκλωση, κομποστοποίηση, επαναχρησιμοποίηση και κυρίως μείωση του όγκου των απορριμμάτων πρέπει να μπουν στην ατζέντα της τοπικής ηγεσίας για μόνιμες και αειφορικές λύσεις.

Δημόσια Περιουσία και Πολιτιστική Κληρονομιά
Η προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς με αιχμή την προστασία και ανάδειξη της Μεσαιωνικής Πόλης είναι πράγματα που συζητιούνται εδώ και χρόνια. Να τελειώσει επιτέλους η καταγραφή της δημοτικής περιουσίας, να τεθούν όροι βιώσιμης αξιοποίησης αυτής της περιουσίας και να εφαρμοστούν πρακτικά μέτρα για την προστασία της Μεσαιωνικής Πόλης ως μνημείου παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Προστασία του φυσικού τοπίου και των ακτών
Πρέπει επιτέλους να περάσουμε από την εποχή όπου το φυσικό περιβάλλον πλήρωνε με πολλούς τρόπους την τουριστική και οικιστική ανάπτυξη στην εποχή που θα το προστατεύουμε ως κόρη οφθαλμού και ως το υψηλότερο περιουσιακό μας στοιχείο και όρο βιωσιμότητας της τουριστικής οικονομίας. Η προστασία των ακτών από την άλλη πλευρά απειλεί τις Δυτικές Ακτές με ανυπολόγιστες συνέπειες. Ήπιες μέθοδοι για την προστασία τους υπάρχουν και πρέπει να αξιοποιηθούν.

Αναβάθμιση των πυλών εισόδου του νησιού
Είναι κοινό μυστικό ότι ένας από τους κορυφαίους προορισμούς της χώρας μας, και όχι μόνο, το νησί της Ρόδου, έχει χείριστες αισθητικά και λειτουργικά πύλες εισόδου. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να διορθωθεί αφού αυτές αποτελούν την πρώτη και τελευταία εντύπωση του επισκέπτη.

Όσον αφορά τη Γέφυρα στην Κρεμαστή φαίνεται ότι η παρούσα εργολαβία με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα διαλυθεί και θα πρέπει ο όποιος σχεδιασμός να γίνει από την αρχή καθώς η παρούσα Περιφερειακή αρχή δηλώνει σε όλους τους τόνους ότι η σύμβαση «μπάζει από παντού». Το θέμα όμως είναι κάτι να γίνει τόσο στην περίπτωση τους αεροδρομίου όσο και του λιμανιού το οποίο υλοποιείται από το 1963 και ακόμα να τελειώσει.

Επίλογος
Για να γίνουν όλα τα παραπάνω και ακόμα περισσότερα, πρέπει να αλλάξει η νοοτροπία τόσο των διοικούντων όσο και των πολιτών. Η νοοτροπία του «κατόπιν ενεργειών μου» και εγώ «τα γνωρίζω όλα» πρέπει να αντικατασταθεί από μια κουλτούρα συνεργασιών σε όλα τα επίπεδα. Η αρχή μπορεί να γίνει από μια καλή συνεργασία Δήμου, Περιφέρειας και κοινωνίας των πολιτών.

Από την άλλη πλευρά πρέπει να αρχίσουμε να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Οι ευθύνες για αυτά που γίνονται αλλά και αυτά που δε γίνονται πρέπει να αποδίδονται, ιδιαίτερα σε πολιτικό επίπεδο. Αλλιώς δε θα μπορέσουμε να γλυτώσουμε από τους μαϊντανούς της εξουσίας.