Το απολυτήριό μου έγραφε διαγωγή “κακήν κακώς”!

Η περιπετειώδης ζωή του 92χρονου Στέλιου Παπαχριστοδούλου, αγωνιστή στη Μέση Ανατολή, αριστερού, κι επαναστάτη

Διακρίνεις ακόμα την ένταση του παλιού αγωνιστή, τη λάμψη στο βλέμμα, την αποφασιστικότητα στις κινήσεις, στα 92 του τώρα πια που οι αναμνήσεις αντί να χάνονται, ζουν μαζί του και καθορίζουν το παρόν.

Ο Στέλιος Παπαχριστοδούλου, είναι από τους ελάχιστους πλέον εν ζωή αγωνιστές στη Μέση Ανατολή για την απελευθέρωση από τη γερμανική κατοχή, από τους μετρημένους στα δάχτυλα του ενός χεριού αριστερούς από τη Ρόδο που εξορίστηκαν και πέρασαν τα καλύτερά τους χρόνια σε ξερονήσια. Που δεν επωφελήθηκαν ποτέ από τίποτα απ΄ όσα καλά ακολούθησαν, μόνο μετάλλια έπαιρνε και ηθική ικανοποίηση, το μόνο που επιτρέπουν για τον εαυτό τους οι πραγματικοί αγωνιστές.

«Είσαι απεσταλμένη του Γιώργου (Ζαχαριάδη), έτσι πες μου, να ΄ρχεσαι όποτε θέλεις να σου τα λέω…», μου είπε όταν σε μέρα βροχής πήρε το μηχανάκι του-ένα κατσαριδάκι με οροφή- τα διπλώματά του, κι ήρθε να με συναντήσει.

Για τίποτα δεν μετάνιωσε, ποτέ δεν ζήτησε, κι αμετανόητος θα «φύγει» όπως με διαβεβαίωσε στο τέλος αυτής της κουβέντας που είχε χιλιάδες πράγματα ακόμα να ειπωθούν γιατί δεν χωράνε σε λίγες γραμμές τόσο «μεγάλες» ζωές!

Σε δύσκολα χρόνια ζήσατε, κατοχή, εμφύλιος, εξορία και πάντα πρωταγωνιστής! Πως ήταν όταν ήσασταν μικρός, τα χρόνια της αθωότητας;
Το 1930 ήρθαμε στη Ρόδο από τη Σύμη, ο πατέρας μου ήταν ψαρομανάβης. Καπετάνιος ήταν στη Σύμη είχε σκάφη, κι όταν η Σύμη φτώχυνε αναγκάστηκε να μας φέρει στη Ρόδο. Εννιά αδέλφια ήμασταν, από παιδάκι δούλευα. Μέχρι τη δευτέρα δημοτικού πήγα, προβιβάστηκα για την τρίτη τάξη και δεν πήγα. Ο πατέρας μου κι η μάνα μου με είχαν δώσει σε μια οικογένεια της Ρόδου για να τους κάνω τα θελήματα. Κοιμόμουν εκεί στο σπίτι τους. Αυτός ήταν από τους «πελετιέδες» που λέγανε, της Δημοτικής Αστυνομίας. Έτσι πέρασαν τα χρόνια.

Μέχρι που ξέσπασε ο πόλεμος και φτάσαμε στο 1943!
Τότε οι Ιταλοί τσακώθηκαν με τους Γερμανούς και κάνανε ανακωχή με τους Συμμάχους. Τότε άρχισε η περιπέτεια η δική μου, οι πιο πολλοί δραπετεύαμε με βάρκες στην Τουρκία να μην υποστούμε το γερμανικό ζυγό. Δεκαεννιά χρονών ήμουν, πιάσαμε μαζί με άλλους μια βάρκα που βρήκαμε μπροστά μας στο Μαντράκι και φύγαμε από το Ελαφάκι, εκεί στο λιμάνι.

Ποιοι φεύγανε τότε;
Κι οι Ροδίτικες οικογένειες, αλλά κι οι Ιταλοί στρατιώτες γιατί οι πρώην σύμμαχοί τους οι Γερμανοί τους φέρονταν απάνθρωπα. Φεύγανε από την έξοδο του λιμανιού στο ελαφάκι! Εκεί πήγαμε κι εμείς, τέσσερις νεαροί πήραμε μια βάρκα και φεύγαμε όταν ακούσαμε ένα νεαρό να φωνάζει «αγιούτο- αγιούτο», βοήθεια. Ήταν Ιταλός του πολεμικού ναυτικού, μικρό παιδί που πήγε εθελοντής και ξέμεινε. Λέω στους άλλους «να το πάρουμε μαζί μας…», και το σώσαμε το ιταλάκι.

Ποιοι άλλοι ήτανε στη βάρκα, θυμάστε τα ονόματά τους;
Με φίλους ήμουνα, ο Γεωργουδιός, ο Μαυροθαλασσίτης… Είχαμε γίνει τέσσερις-πέντε μαζί με το Ιταλάκι. Τα καταφέραμε μέσα στη νύχτα και βγήκαμε στο φάρο «Κατεργάζ» της εισόδου για το Μαρμαρίς. Η ώρα ήταν μετά τις 12 που φτάξαμε εμείς. Μόλις πήγαμε πάνω στο φάρο ένας τούρκος σκοπός μας λέει «πάνω τα χέρια»… Ήξερα λίγα τούρκικα, κατάλαβα ότι είπε στον ανώτερό του ότι εδώ υπάρχουν Γκιαούρηδες, άπιστοι. Αλλά μας φέρθηκαν καλά, οι Τούρκοι είχαν κρατήσει ουδετερότητα στον πόλεμο, μας βάλανε μαζί με άλλους Ιταλούς. Εδιέταξε ο λοχαγός να μας φτιάξουν πιλάφι να φάμε όλοι. Ούτε κουτάλια είχε εκεί ούτε άλλον τρόπο για να το φάμε, επεινάσαμε… Πάμε στο μαγειρείο βρίσκουμε κάτι κρεμμύδια, τα κόβουμε στη μέση και τα κάναμε κουτάλια να φάμε το πιλάφι. Οι Ιταλοί εκάθουνταν με σταυρωμένα τα χέρια, εβλέπαν το πιλάφι και δεν το αγγίζανε, περιμένανε τα κουτάλια. Ζητήσανε από το λοχαγό, τους λέει «ο τούρκικος ο στρατός δεν έχει κουτάλια, τρώει με τα χέρια, εσείς κάνετε ό,τι θέλετε…». Αναγκάστηκαν οι Ιταλοί ψάξαν κι αυτοί κρεμμύδια και κάνανε ό,τι κι εμείς. Εμείς ήμασταν παμπόνηροι…
Πού σας πήγαν μετά;
Στο Μαρμαρίς μας πήραν εμάς τους πολίτες, σ΄ ένα τζαμί. Οι Ιταλοί στρατιώτες ήταν άλλος λογαριασμός. Μας δίναν λίγο φαί, ψωμί και μερικές ελιές. Θυμάμαι όμως που έρχονταν ένας πλούσιος Τούρκος κι έπαιρνε τα παιδάκια και τα τάιζε πιλάφι ή πατσά. Μια μέρα πεινούσα κι έβλεπα τα χταπόδια… δεν τα τρώνε οι Τούρκοι και κοντεύαν να φάνε τους Τούρκους. Οι μουσουλμάνοι δεν τα τρώνε αυτά όλα, έφυγα απ΄ τους άλλους έπιασα ένα χταπόδι κι ο Τούρκος ο αστυνόμος με χτύπησε τόσο δυνατά που έπεσα κάτω. Δεν συμφωνούσαν όμως οι άλλοι Τούρκοι, με γλιτώσαν από το θυμό του και δεν τον αφήσαν να ξανάρθει κοντά μου. Ήταν δύσκολα εκεί. Όσοι ήταν Ροδίτες απ΄ τα χωριά είχαν χρυσά, τα πουλούσαν και τρώγανε, εμείς δεν είχαμε χρυσά. Θυμάμαι μια Τουρκάλα που ήρθε κοντά μας και είχε κάτω από τα ρούχα τους ψωμιά στρογγυλά, να της δώσουμε χρυσά να μας δώσει τα ψωμιά! Όπως ήρθε έφυγε.

Η κατάληξή σας ποια ήταν πού θέλατε να πάτε;
Στη Μέση Ανατολή, στο Κάιρο που ήταν η αυτοεξόριστη ελληνική κυβέρνηση, αλλά είχαμε δρόμο ακόμα μέχρι να φτάσουμε εκεί και περιπέτειες. Οι Τούρκοι μας κράτησαν 20 μέρες στο τζαμί και μετά ήρθε ένα σκάφος με ιταλικό όνομα και μας πήρε. Ήταν της οικογένειας Κακκά, το πήραν οι Ιταλοί στρατιώτες, το αρπάξανε για να φύγουνε όπως κάναμε εμείς με τις βάρκες. Μπήκαμε μέσα, αλλά μεσοπέλαγα έσπασε η κεφαλή της μηχανής, ευτυχώς που ο καιρός ήταν ευνοϊκός, προορισμός μας ήταν το Καστελλόριζο που είχε Εγγλέζους συμμάχους. Μας είδε ένα αεροπλάνο, θηρίο πράμα αμερικάνικο, πρέπει να ειδοποίησε τους Εγγλέζους ότι έχει ένα σκάφος ακυβέρνητο με πρόσφυγες, κι αυτοί ήρθαν να μας ρυμουλκήσουν. Όταν μας ρώτησαν δεν ξέραμε τι να πούμε, φοβηθήκαμε, είπαμε «Τούρκοι είμαστε…», καταλάβανε την αλήθεια όμως μας τράβηξαν για το Καστελλόριζο. Φτάνοντας είδαμε τις τορπιλάκατους τις Εγγλέζικες, κι ο κόσμος έτρεχε να μας υποδεχτεί, οι Καστελλοριζιοί που μάθανε ότι ερχόμαστε από τη Ρόδο και θέλανε να τους πούμε για τους δικούς τους. Τρέχανε γυναίκες από τον ύπνο, να δουν τι γίνονται οι δικοί τους… Οι Άγγλοι μας είπαν ότι μας ήθελαν να μείνουμε εκεί μαζί τους, εθελοντές, τους είπαμε «εμείς ήρθαμε για να πάμε στη Μέση Ανατολή που είναι οι υπόλοιποι δικοί μας…». Το πρωί ήρθαν δυό Γαλλικά αντιτορπιλικά και όλους που δραπετεύσαμε από τη Ρόδο μας μοίρασαν. Το ένα τράβηξε για Χάιφα και το άλλο για Βηρυτό που ήταν γαλλική αποικία.
Πως σας φέρθηκαν οι Γάλλοι Σύμμαχοι;
Ευγενέστατοι οι Γάλλοι, έφυγαν από τις κουκέτες τους κι έβαλαν εμάς. Εμείς ψειριασμένοι, βρώμικοι… έβγαλαν κάτι άσπρα στρογγυλά ψωμιά, πρώτη φορά τα βλέπαμε, ορμήσαμε… Τη νύχτα σήμανε συναγερμός στο πλοίο γιατί έπιασαν ήχο υποβρυχίου. Έτρεχαν οι Γάλλοι, τρέχαμε κι εμείς να τους βοηθήσουμε, ξαφνιάστηκαν οι Γάλλοι, τους λέμε «κι εμείς μαζί σας είμαστε…». Φτάνοντας στο λιμάνι της Χάιφα που ήταν υπό αγγλική κατοχή το πρώτο που αντικρίσαμε ήταν ένα ελληνικό πολεμικό πλοίο. Είδαμε την ελληνική σημαία ξεφωνίζαμε, πανηγυρίζαμε… Το καράβι έστειλε μια λάντζα να μας πάρει και οι ναύτες του έκαναν έρανο μεταξύ τους, κι αγόρασαν από το κυλικείο του καραβιού σοκολάτες και μπισκότα για να μας ευχαριστήσουν. Στη συνέχεια μας πήγαν στο στρατόπεδο προσφύγων. Πολλοί πολίτες με αντίσκηνα, παιδάκια πολλά… Άδειασαν κάτι μαγειρεία και βάλαν εμάς μέσα, ήμασταν καμιά 200αριά οι Ροδίτες. Έπαιζαν τα παιδιά μπάλα, την πιάναμε κι εμείς, είχαμε μαζί μας κι από τη Σάμο, κι από τη Χίο…

Στο Κάιρο πότε πήγατε;
Από τη Χάιφα μας βάλανε σε τρένο για το Κάιρο που ήταν η ελληνική κυβέρνηση. Πήγαμε εκεί, κι εγώ είχα πάθει μια μόλυνση στο πόδι. Με πήγαν σε ένα νοσοκομείο-στρατόπεδο που είχαν φτιάξει για τους Γερμανούς στρατιώτες. Τεράστιο ήτανε, λαβύρινθος και να σηκωνόταν πάνω ο Γερμανός να φύγει δεν υπήρχε τρόπος να βρει την έξοδο, θα τον πιάνανε. Ο μοναδικός Έλληνας εκεί μέσα ήμουν εγώ. Όταν έγινα καλά και λίγο πριν με κατατάξουν στο ελληνικό πολεμικό ναυτικό γνώρισα τον ήρωα Γεώργιο Κυρμιχάλη από τη Σορωνή. Εκεί τον αντάμωσα, στο Κάιρο. Ήταν νέο παιδί τότε, αλλά τα κατορθώματά του γνωστά κι οι φυλακές που πέρασε όπου έπαθε και τη φυματίωση.

Είχαν βοηθήσει τους Άγγλους κομάντος να κάνουν δολιοφθορές στα αεροδρόμια της Ρόδου, έτσι δεν είναι;
Αυτός μαζί με τον Νικόλαο Σάββα από το Καστελλόριζο πήραν μέρος στην επιχείρηση “ANGLO”, και οδήγησαν Άγγλους καταδρομείς με στόχο να κάνουν δολιοφθορές στα αεροδρόμια των Μαριτσών και της Καλάθου. Το Σεπτέμβρη του 1942 ήταν που έγινε με επιτυχία η επιχείρησή τους όμως αυτούς τους δυό τους πιάσανε και καταδικάστηκαν σε στρατιωτική κατασκοπεία. Ο Νικόλαος Σάββας εκτελέστηκε και ο Κυρμιχάλης καταδικάστηκε σε ισόβια. Τον αντάμωσα στο Κάιρο, οι φυλακές τον είχαν αρρωστήσει. Μετά τον τέλος του πολέμου γύρισε στη Ρόδο και πέθανε στο Σανατόριο της Ελεούσας, το 1949 θαρρώ, από φυματίωση.
Στη συνέχεια εσείς καταταγήκατε στο Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό!
Μας πήγαν στην Αλεξάνδρεια. Τα περισσότερα πλοία εκεί ήταν ελληνικά, γεμάτα έλληνες ναύτες, όπως κι εγώ. Ήμουν πια στο Κέντρο Εκπαίδευσης Ναυτικού στο πολεμικό πλοίο «Σαχτούρης». Συνοδεύαμε τα εμπορικά πλοία που έφερναν εφόδια και έφευγαν κενά πίσω στο Γιβραλτάρ. Τα συνοδεύαμε για να τα προστατεύσουμε από τα υποβρύχια. Μια φορά εκεί που ήμασταν συνοδεία, πολλά πλοία μαζί, βάρεσε συναγερμός για υποβρύχιο. Μαζί μας ήταν και η κορβέτα «Αποστόλης». Τι συνέβη όμως; Βάζουμε ολοταχώς τις μηχανές και ξεκινούμε να ρίχνουμε τις βόμβες βυθού, άλλες από την πρύμνη κι άλλες από τα πλάγια. Σε λιγάκι άσπρισε η θάλασσα! Το βλέπει ένας ναύτης Δωδεκανήσιος κι αυτός, πήγε στον καπετάνιο «κ. κυβερνήτα, τα ψάρια τρώνε τους Γερμανούς…»… Τι ήταν όμως; Ήταν δελφίνια, άλλα σκοτωμένα που είχαν γυρίσει ανάποδα και φαίνονταν οι άσπρες κοιλιές τους, κι άλλα τραυματισμένα που χοροπηδούσαν μέσα στο νερό και φαινόταν ότι με κάτι παλεύουν!

Εκείνη την περίοδο ήταν που μπήκατε στην Αριστερά;
Τότε μπήκα στο Κίνημα. Ήρθε αντιπροσωπεία του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ στο Λίβανο και κάναμε συνεδρίαση να τα βρουν, να γίνει μια κυβέρνηση του Καίρου, αλλά και κυβέρνηση του βουνού, του Άρη Βελουχιώτη. Οι Εγγλέζοι και οι Αμερικανοί δεν το δέχτηκαν αυτό και τότε έγινε το Κίνημα. Υπογράψαμε να σχηματίσουμε Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, αλλά τότε οι πάτρωνες μας οι Άγγλοι και οι Αμερικανοί δεν τους σύμφερε γιατί μας θεωρούσαν Ρωσόφιλους. Εμείς στο Στρατό της Μέσης Ανατολής κάναμε τότε υπόμνημα, αλλά το αρνήθηκαν οι Σύμμαχοι. Ο στόλος, η αεροπορία, το πεζικό σε ποσοστό 90% αυτό θέλαμε, την Ένωση, αλλά κουμάντο κάνανε οι Εγγλέζοι. Τότε περιόρισαν τα πολεμικά πλοία στο λιμάνι, κι εμάς μας μάζεψαν και μας πήγαν στη Λιβύη σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Το Κίνημά μας θεωρούσαν ότι κάνει «στάση», και τότε εμείς καταλάβαμε το στόλο για δυόμιση με τρεις μήνες. Μια μέρα ήρθε ο Εγγλέζος στρατηγός να δει και όπως περνούσε με τ΄ αυτοκίνητο από τη Φανάρα στο Σουέζ, του ρίξαμε τα πιάτα μας τα τσίγκινα πάνω στο αυτοκίνητο. Μας μάζεψαν μετά απ΄ αυτό συνοδεία, τρένο και στη Λιβύη, πίσω από τα σύρματα, μέσα σε αντίσκηνα. Μείναμε 18 μήνες. Το στρατόπεδο το κάναμε και σχολείο, πολλοί εκεί μάθαμε γράμματα… Αργότερα όταν μας έδωσε απολυτήριο το ελληνικό κράτος έγραψε πάνω για εμάς «διαγωγή «κακήν κακώς»! Λόγω τιμής, αυτό έγραψε το ελληνικό κράτος.

Σας πίκρανε μετά απ΄ όλους τους αγώνες για την απελευθέρωση;
Εμείς είχαμε ελπίδα να επικρατήσει το ΕΑΜ και να είμαστε καβαλάρηδες. Εμάς τους Δωδεκανήσιους από τη Χίο που είχαμε βρεθεί, μας έβαλαν σε καΐκι και άρχισαν να μας μοιράζουν: Κάλυμνο, Κω, Ρόδο… Εμάς μας βγάλανε στη Ρόδο και μας κρατήσανε μέσα στην Αγορά οι Εγγλέζοι, δεν μας άφηναν να βγούμε έξω. Οι συγγενείς μας φώναζαν από χαρά, σαρτούσε η γριά μου και χόρευε μες τον κόσμο. «ήρθαν τα παιδιά μας…»…

Γυρίσατε στη Ρόδο και βρήκατε αγγλική κατοχή!
Όταν ήρθαμε εδώ ξεκινήσαμε όλοι της Μέσης Ανατολής να διώξουμε τους Άγγλους. Είχαμε καλά στελέχη, σχηματίσαμε το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο και ξεκίνησε ο αγώνας της Δωδεκανήσου για την Απελευθέρωση από τους Εγγλέζους. Σκοπός των Άγγλων ήταν να μείνουν! Τότε άρχισε ο τοπικός αγώνας. Εμείς, οι παλιές καραβάνες ήμασταν οι πρωτεργάτες. Κάθε νύχτα έβγαιναν δικοί μας κι έγραφαν συνθήματα: «Έξω οι Άγγλοι Κατακτητές», «Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο»… Γράφαμε «Ζήτω η Ένωση Ζήτω η Ελλάς»… Το πρωί βλέπανε οι Άγγλοι τα συνθήματα… Ήταν οι νέοι μας κατακτητές αυτοί. Τον αδελφό μου το Μανόλη, το συγχωρεμένο σήμερα, τον πιάσανε.

Ποιοι άλλοι ήτανε τότε;
Ο αρχηγός μας ήταν ο Μανόλης Παπαναστάσης, εκπαιδευτικός από τη Σύμη, δραστήριος πολύ. Σχηματίστηκε το κόμμα «Εθνικό Μέτωπο Πανδωδεκανησιακής Απελευθέρωσης». Κάναμε συλλαλητήρια, γράφαμε συνθήματα, σ΄ όλη την πόλη και να σου πω άλλο ένα πράμα γιατί ήμουν σατανάς εγώ: Ήταν 25η Μαρτίου του 1946 και η Ρόδος ήταν γεμάτη μπρούτζινα ρωμαϊκά αγάλματα που είχαν στήσει παντού οι Ιταλοί. Τους αυτοκράτορές τους, τους λόγιούς τους… είχε πολλά τέτοια τριγύρω. Ένα βράδυ που ήμουν στο αρματαγωγό στις «μοτοζάτερες» που τα λέγανε τότε, σε ένα που ήμουν πλήρωμα στο λιμάνι του Μανδρακίου, περιμέναμε να γίνει η παρέλαση των μαθητών. Ο κόσμος ήρθε και περίμενε, εγώ έβγαλα ένα σκοινί, το πέρασα στο λαιμό ενός από τα μπρούτζινα αγάλματα, φώναξα τον κόσμο το τραβήξαμε και έσπασε το άγαλμα, κόπηκε το κεφάλι του αγάλματος της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Οι Άγγλοι τρέξανε, δεν επρόδωσε κανένας, το σκοινί το βαλα, εγώ κανένας δεν το είπε στους «μπιεμέδες». Κανένας δεν επρόδιδε από τους δικούς μας. Σπάνια να βρισκες κανένα κάθαρμα.

Και μετά σας εξόρισαν στην Ικαρία!
Ήρθαν οι Έλληνες, κι εμάς μας στείλανε εξορία. Εμένα μόνο; Και τον Πάνο το Μιχαηλίδη και το Γιάννη τον αδελφό του. Θα σε κάνω τώρα και καλαμπούρι της Ικαρίας. Στο μέρος που μ΄ εξορίσαν εμένα στον Άγιο Κήρυκο στο χωριό Ξηλοσύρτη, βγάλανε τους καλογήρους από την εκκλησία κι εβάλαν τους εξόριστους. Είχαμε αρκετούς Πόντιους που είχαν μαζί τους το λιράκι τους και παίζανε, χορεύανε, τραγουδάγανε. Έρχεται ο Ενωμοτάρχης, Στέλιος κι αυτός, το όνομα το δικό μου είχε, βλέπει χορεύαν οι Πόντιοι, λέει σ΄ ένα γέρο «έλα βρε γέρο εδώ πήδα αυτή τη μάντρα»… Πάει ο γέρος μαζί με τη λίρα την ποντιακή του λέει «γέρος είμαι δεν μπορώ»… Και του λέει «τη λίρα ξέρεις, τη μάντρα δεν ξέρεις;». Με βλέπει που ειρωνεύτηκα που ταλαιπωρούσε το γέρο, μου λέει «πήδα ρε εσύ…»… Εγώ είχα έρθει τρίτος στη Μέση Ανατολή στο άλμα εις ύψος, στη μάντρα θα σταματούσα; Δίνω μια και την πηδάω. Μου λέει, «για να το κάνεις αυτό με τόση ευκολία θα είσαι καπετάνιος στον ΕΛΑΣ εσύ…», κι έφαγα ένα ξύλο… Δεν βαριέσαι…

Σήμερα έχουμε Αριστερή κυβέρνηση όμως, το περιμένατε αυτό να συμβεί στην Ελλάδα;
Τι έχουμε λέει; Είμαι κομμουνιστής, δεν αλλάζω εγώ. Δεν πεθαίνω καλύτερα; Έχω στείλει πολλά λεφτά για το Σπίτι του Λαού όταν χτιζόταν, μια περιουσία έστειλα τότε, αλλά έκανα και τρεις δουλειές.

Έχετε τιμηθεί όμως, το ελληνικό κράτος έστω και καθυστερημένα αναγνώρισε την προσφορά σας όπως και ο δήμος Ρόδου! Τι γράφουν εδώ τα διπλώματά σας;
Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας ο Αντώνης Δροσογιάννης μου απένειμε το 1985 Αναμνηστικό Μετάλλιο Εθνικής Αντίστασης για τη συμμετοχή μου στην Αντίσταση του Ελληνικού Λαού εναντίων των στρατευμάτων κατοχής ως Μέλος των Ενόπλων Δυνάμεων Μέσης Ανατολής. Και ο Δήμος Ρόδου, με δήμαρχο τον Σάββα Καραγιάννη μου απένειμε το Αργυρό Μετάλλιο Τιμής της πόλης της Ρόδου, σε ένδειξη αναγνώρισης της συμβολής μου στους αγώνες του Έθνους, ενάντια στις δυνάμεις κατοχής και την απελευθέρωση της πατρίδας μου. Έχω κι άλλα μετάλλια πολλά…