Ο εφοπλιστής από τη Λίνδο που επιστρέφει πάντα στη Ρόδο

Pοδούλα Λουλουδάκη

Ο κ. Γιώργος Παπαγαπητός, ιδρυτής μεγάλης εταιρίας κρουαζιεροπλοίων στη Νέα Υόρκη

Ούτε φωτογραφίες, ούτε πολλά λόγια για τον ίδιο ήθελε. Μόνο να μάθει περισσότερα για την κατάσταση στη Ρόδο της κρίσης και να μοιραστεί την επιβραβευμένη εμπειρία του, 50 χρόνια στις ΗΠΑ μήπως και βοηθήσει, μήπως κι αλλάξει η κατεύθυνση και το πάμε απ΄ την αρχή.

Ο κ. Γιώργος Παπαγαπητός, ιδρυτής της Travel Dynamics International, με έδρα τη Νέα Υόρκη, που πρώτος αυτός ξεκίνησε τον πολιτιστικό τουρισμό με τα πολυτελή κρουαζιερόπλοιά του, επιστρέφει ξανά και ξανά στη Ρόδο, όσο μεγάλος κι αν έχει γίνει, όσο κι αν οι υποχρεώσεις του τον οδηγούν σ΄ άλλες ηπείρους.

Οδηγεί το αυτοκίνητό του για να πάει στη Λίνδο όπου γεννήθηκε, να δει το σπίτι του το πατρικό και να γυρίσει «γεμάτος» Ελλάδα, εκεί που δημιούργησε, μικρό παιδί στην Αμερική.

Αυτή τη φορά ήρθε από τη Μασσαλία για δυό μέρες, έφυγε ήδη, μα θα ξανάρθει το Σεπτέμβρη για τις ανάγκες της ψυχής του, για να συναντήσει τους φίλους του απ΄ το Νιοχώρι, να περπατήσει μαζί τους στα στενά του και να θυμηθεί ιστορίες.
Μια σημαντική προσωπικότητα που στοχεύει στο στόχο, μα στα όνειρά του τα βράδια επιστρέφει στη Ρόδο των παιδικών του χρόνων!

Περιμένατε να ζήσει η χώρα μας αυτό που ζει σήμερα;
Όλο αυτό που συμβαίνει σήμερα ήταν αναμενόμενο γιατί είναι πολύ μεγάλο το πρόβλημα. Η χώρα από τη μία μεριά ζητά να μείνει στο ευρώ, κι από την άλλη δεν δέχεται τους όρους που βάζουν οι Ευρωπαίοι. Αυτά τα δύο δεν πάνε μαζί. Φτάσαμε μέχρι εδώ επειδή επί σαράντα-πενήντα χρόνια ο ελληνικός λαός δεν μπόρεσε ενωμένος να προχωρήσει σε μία αναπτυξιακή τροχιά. Από την άλλη μεριά και οι πολίτες της χώρας μας δεν έχουν συμβάλει θετικά αφού περισσότερα από 130 δις εκατομμύρια ευρώ είναι κατατεθειμένα στο εξωτερικό. Ποιο κυβερνητικό όργανο προσπάθησε, ποιο πολιτικό όργανο ή ποια μεγάλη καμπάνια έγινε ώστε να έρθουν πίσω τα λεφτά αυτά; Θα έπρεπε να είχαν πεισθεί ότι δεν κινδυνεύουν τα χρήματά τους αν τα έφερναν πίσω.

Ερχόσαστε στην Ελλάδα περίπου τρεις φορές το χρόνο. Το βλέπατε ότι θα φτάναμε μέχρι εδώ;
Ναι, διότι ένας πολίτης, ένας οργανισμός, μία πολιτεία, όταν ξοδεύει περισσότερα απ΄ όσα εισπράττει δεν χρειάζεται να είσαι γνώστης ιδιαίτερων οικονομικών για να αντιληφθείς ότι κάποτε θα έρθει ένα τέλος που δεν θα είναι ευχάριστο για κανέναν. Όταν το χρέος έχει φτάσει σε τόσο μεγάλα ύψη και οι δανειστές δεν θέλουν να σου χαρίσουν κάτι από τα χρήματα που σου έχουν δανείσει, είναι αναμενόμενο να φτάσεις στη σημερινή κατάσταση.

Δεν την ξεχνάτε τη Λίνδο, δεν την ξεχνάτε τη Ρόδο, όσο μεγάλος κι αν γίνατε πάντα επιστρέφετε εδώ! Πως ήταν τα παιδικά σας χρόνια;
Γεννήθηκα στη Λίνδο, αλλά μεγάλωσα στην πόλη της Ρόδου και πήγα σχολείο στην πόλη διότι η οικογένειά μου είχε μετακομίσει εδώ. Ο πατέρας μου κι ο αδελφός του είχαν μια μικρή βιοτεχνία παπουτσιών. Έμαθα κι εγώ την τέχνη και μου χρησίμευσε στα πρώτα μου μαθητικά χρόνια στην Αμερική όπου πήγα αμέσως μόλις τελείωσα το Βενετόκλειο Γυμνάσιο Ρόδου που ήταν τότε αρρένων.

Γιατί πήγατε στην Αμερική;
Έφυγα με μαθητική βίζα ίσως ήμουν ένας από τους πρώτους με μαθητική βίζα που δέχτηκε αμερικάνικο πανεπιστήμιο το New York University με ειδίκευση στις international business. Έφυγα από τη Ρόδο το 1962.

Τα επόμενα 50 χρόνια η πορεία σας ήταν εντυπωσιακή στις θάλασσες και στη στεριά! Ποια βήματα ακολουθήσατε;
Ολοκλήρωσα τις σπουδές μου και μετά το μεταπτυχιακό μου στο American University της Ουάσιγκτον, άνοιξα την εταιρεία μου μαζί με τον αδελφό μου Βάσο.

Ήταν εφικτό να γίνει αυτό τότε, δύο νέα παιδιά από τη Ρόδο σ΄ ολόκληρη Αμερική;
Τότε η Αμερική, ακόμα και μέχρι σήμερα, αλλά σε μεγαλύτερο βαθμό το 1960 και το 1970 σου έδινε μεγάλες ευκαιρίες αν είχες και μια πρωτότυπη ιδέα, ανεξαρτήτως του ονόματός σου, της εθνικότητάς σου και της θρησκείας σου. Μπορούσες την ιδέα σου να την κάνεις πράξη.

Είναι μέχρι σήμερα έτσι στην Αμερική;
Είναι, απολύτως. Για παράδειγμα δείτε τη μεγάλη πρόοδο στα κομπιούτερ, στο Facebook, στο Google, αυτοί οι τέσσερις κολοσσοί δημιουργήθηκαν από νεαρά παιδιά. Καμιά φορά όταν ακούω Κυριακή πρωί το ελληνοαμερικανικό ραδιοφωνικό πρόγραμμα και όταν οι ομιλητές είναι νεοφερμένοι έλληνες μαθητές, μου θυμίζουν ακριβώς τη δική μου περίπτωση, τη δική μου θέση πριν από 50 χρόνια αφού αξιοποιούν σε κάθε περίπτωση τις ευκαιρίες που τους δίνει η ελεύθερη αγορά στην Αμερική και τις διάπλατες ευκαιρίες από τις οποίες μπορούν να επωφεληθούν.

Έχετε τα δικά σας κρουαζιερόπλοια, είστε ο πρωτοπόρος στις ΗΠΑ στον θεματικό τουρισμό, ο καλύτερος γνώστης επομένως! Πού εντοπίζετε το πρόβλημα με την Ελλάδα, γιατί δεν έχουμε τις προσεγγίσεις που επιθυμούμε;
Θα μιλήσω πρώτα γενικά για τον τουρισμό στην Ελλάδα και οι ίδιες απαντήσεις ισχύουν για την κρουαζιέρα. Δυστυχώς από την αρχή του μεγάλου τουριστικού ρεύματος προς την Ελλάδα οι ιθύνοντες, αλλά και όσοι δραστηριοποιούνται στον τουρισμό τον είδαν σε λανθασμένη βάση. Δεν έδωσαν έμφαση στην ποιότητα, αλλά στην ποσότητα.

Ο ποιοτικός τουρισμός απαιτεί μια μακροχρόνια εργασία η οποία χρειάζεται παιδεία και πολύ δουλειά, ώστε να κατακτήσει την εμπιστοσύνη και να μην κοιτάζει πως θα πάρει τα χρήματα του τουρίστα από τον πρώτο χρόνο. Αυτό χτίζεται σιγά-σιγά, σε σταθερές βάσεις, προσφέροντας όχι μόνο τον ήλιο και τη θάλασσα διότι ο ποιοτικός τουρίστας μπορεί αυτό να το βρει σε όποιο άλλο μέρος του κόσμου θέλει. Αυτό που μας κάνει να υπερτερούμε ως χώρα είναι η μοναδικότητα του πολιτισμού μας την οποία δυστυχώς δεν προωθούμε στον ποιοτικό τουρίστα.

Πώς λειτουργείτε στη δική σας εταιρεία, ποια ήταν η άλλη φιλοσοφία που καθιερώσατε;
Ήμασταν η πρώτη αμερικανική εταιρεία που δημιούργησε τη σύνθεση του ταξιδιού με επιμόρφωση, με σχετικά πολιτιστικά, πολιτικά, ιστορικά θέματα της περιοχής που επισκέπτεται ο τουρίστας. Θεματικός τουρισμός, όπου επίλεκτοι αμερικανοί οι οποίοι μπορεί να είναι καθηγητές πανεπιστημίου, ή διευθυντές μουσείων έρχονται στα ταξίδια μας για να δώσουν διαλέξεις που συνδυάζουν το θέμα της κρουαζιέρας με τους χώρους που επισκέπτονται οι τουρίστες.

Και βεβαίως χρησιμοποιούμε επαγγελματίες ξεναγούς, αλλά ο καθηγητής ή ο ομιλητής μας συνδυάζει γνώσεις υψηλότερου επιπέδου του τοπικού ξεναγού για έναν τουρίστα που είναι πιο απαιτητικός, πιο μορφωμένος, πιο οικονομικά ανεξάρτητος. Ένας ταξιδιώτης που ενδιαφέρεται να αποκτήσει εμπειρία του τοπικού πολιτισμού. Όχι μόνο του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού για παράδειγμα, αλλά και του πως ζει ο σύγχρονος Έλληνας.

Τα κρουαζιερόπλοιά σας κατευθύνονται προς όλες τις θάλασσες;
Προς όλους τους ωκεανούς του πλανήτη μας από την Ανταρκτική έως τη Μεσόγειο. Η μοναδικότητα του ποιοτικού τουρίστα είναι ότι όταν τον ευχαριστήσεις μια φορά γίνεται παντοτινός πελάτης. Για παράδειγμα στη δική μας περίπτωση, σε κάθε μας κρουαζιερόπλοιο τουλάχιστον το 35% των επιβατών είναι επαναλαμβανόμενοι οι οποίοι μάλιστα μπορεί να έχουν ταξιδέψει μαζί μας και δέκα και δεκαπέντε φορές.

Τι εννοούμε λοιπόν όταν λέμε «ποιοτικός τουρισμός»;
Πρέπει να φροντίσεις τον τουρίστα προτού αρχίσει το ταξίδι, να τον φροντίσεις στο ταξίδι αλλά και μετά το ταξίδι. Από τη στιγμή που θα κλείσει θέση μέχρι να γυρίσει από αυτό και μετά πρέπει να διατηρήσεις δίαυλο επικοινωνίας μαζί του. Δεν είναι να του πάρεις τα λεφτά και να τον ξεχάσεις. Λυπάμαι ιδιαίτερα διότι οι Έλληνες ήμασταν πρωτοπόροι στην κρουαζιέρα, αλλά οι πλοιοκτήτες δεν προσέξανε ούτε τα ελληνικά πληρώματα, ούτε την ποιότητα του σέρβις που έδιναν στα πλοία τους, χάσανε την πρωτοπορία και τη δώσανε στους Νορβηγούς, στους Ολλανδούς και σε άλλες ευρωπαϊκές εταιρείες.

Ποιο είναι το καλό του Έλληνα και ποιο είναι το ελάττωμά του; Εσείς θα τα βλέπετε πια καθαρά αυτά!
Ο Έλληνας είναι ένας δαιμόνιος άνθρωπος που ξέρει να ελίσσεται σε πολύπλοκες καταστάσεις. Ένας άλλος Οδυσσέας, αλλά δυστυχώς αυτή η ατομικότητα δεν μας δίνει τη δυνατότητα εμάς τους Έλληνες αν δεν είμαστε καλλιεργημένοι, να σκεφτούμε για το σύνολο και το συνάνθρωπο πέραν του εαυτού μας.

Τι πιστεύετε ότι φταίει που μειώθηκαν οι προσεγγίσεις κρουαζιεροπλοίων στη Ρόδο;
Δεν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές στα λιμάνια μας. Ένα νησί σαν τη Ρόδο έχει λιμάνι τριτοκοσμικής χώρας. Ούτε τουαλέτες, ούτε στέγαστρα να προφυλάξουν από τον ήλιο και τη βροχή, μόνο λακκούβες και όλα αυτά αποτελούν την πρώτη εντύπωση όταν βγαίνει ο επιβάτης από το πλοίο.

Επομένως θέλουν να ρθουν και είναι αυτοί οι λόγοι που δεν έρχονται;
Τα ελληνικά νησιά είναι μοναδικά για κρουαζιέρα, δεν υπάρχει ωστόσο μια συντονισμένη καμπάνια ειδικά για την κρουαζιέρα. Επιπλέον για να προσελκύσουμε περισσότερα κρουαζιερόπλοια θα πρέπει αν είναι δυνατόν να βελτιώσουμε, να κατεβάσουμε τα τέλη λιμανιού.

Είμαστε ακριβοί δηλαδή στη Ρόδο;
Σε σύγκριση με τα απέναντι τουρκικά παράλια που έχουν αναπτυχθεί τάχιστα και ποιοτικά, ναι είμαστε ακριβοί.

Εάν στους άλλους μεσογειακούς προορισμούς κρουαζιέρας δεν γινόταν εμφύλιος (Αίγυπτος, Συρία κ.ά) θα έρχονταν ακόμα λιγότερα κρουαζιερόπλοια;
Θα ήμασταν χειρότερα. Οι εταιρείες κρουαζιέρας όπως και κάθε άλλη εταιρεία ακούει τις εμπειρίες των επιβατών της. Όταν στη Ρόδο οι επιβάτες δεν μένουν ευχαριστημένοι από τις υποδομές, από την ποιότητα της εκδρομής, από την εμπειρία τους στα μαγαζιά, από την ποιότητα του φαγητού που θα φάνε εκτός πλοίου, τότε θα πούνε στην εταιρία ότι στη Ρόδο, για παράδειγμα, δεν είχαμε καλή εμπειρία. Και όταν αυτές οι αρνητικές εμπειρίες είναι επαναλαμβανόμενες, η εταιρία δεν έχει άλλη επιλογή από το να αφαιρέσει τη Ρόδο από το δρομολόγιό της.

Τι πρέπει να κάνουμε λοιπόν και μάλιστα σ΄ αυτή την οικονομική συγκυρία για τον τουρισμό και την κρουαζιέρα;
Πρέπει να αρχίσουμε από τα βασικά, κι από την αρχή. Πρέπει οι άνθρωποι που ασχολούνται με τον διεθνή τουρισμό να είναι εκπαιδευμένοι και να έχουν γνώσεις όχι μόνον επαγγελματικές, αλλά να γνωρίζουν ποιες είναι οι διεθνείς τάσεις.

Να παρακολουθούν τις εξελίξεις. Δεύτερον, να γίνεται μεγαλύτερη προσπάθεια για την προσέλκυση ποιοτικού τουρισμού ο οποίος οπωσδήποτε χρειάζεται αναβαθμισμένες υπηρεσίες υψηλού μορφωτικού επιπέδου και ανθρώπους που μπορούν να διαφημίζουν τον πολιτισμό όχι μόνο της αρχαίας Ελλάδας, αλλά και του σύγχρονου Έλληνα ως πολίτη ενός κόσμου που γίνεται συνεχώς μικρότερος λόγω της τεχνολογίας. Ποτέ μου δεν πίστεψα ότι η Ελλάδα πρέπει ν΄ αλλάξει, ο Έλληνας πρέπει ν΄ αλλάξει τη νοοτροπία του και να αντιληφθεί τον τουρισμό ως ένα ευαίσθητο τομέα τον οποίο επηρεάζουν πάρα πολλές συνθήκες.

Είναι Δευτέρα τώρα που μιλάμε και οι τράπεζες στην Ελλάδα μόλις έχουν κλείσει!
Δεν πιστεύω ότι δεν θα βρεθεί μια λύση. Δεν νοείται Ευρώπη χωρίς Ελλάδα. Ευτυχώς η αμερικανική κυβέρνηση ίσως για πρώτη φορά, όχι απαραιτήτως επειδή ξαφνικά έχει γίνει ο μεγαλύτερός μας υπερασπιστής, αλλά επειδή έχει αρχίσει για τους δικούς της πολιτικούς και γεωπολιτικούς λόγους, να βλέπει την Ελλάδα με διαφορετικό μάτι, θέλει να μείνει η Ελλάδα στην Ευρώπη.

Τι σας ακολουθεί απ΄ την Ελλάδα, τι σας συντροφεύει εκεί στα ξένα, τόσα χρόνια;
Η εμπειρία μου ως μαθητή του Βενετοκλείου. Ξέρετε, δεν είχαμε αντιληφθεί τότε την αξία των καθηγητών που είχαμε. Είχαμε μοναδικές εμπειρίες μεγαλώνοντας στο Νιοχώρι, δίπλα στη θάλασσα στην οποία κολυμπούσαμε από τον Απρίλιο μέχρι τον Νοέμβρη.

Μέχρι σήμερα διατηρήσαμε μια μοναδική σύμπνοια με πολλούς φίλους εκείνων των χρόνων, με τους οποίους βρίσκομαι όταν έρχομαι: τον Φανούρη Χατζή, τον Γιάννη Χαρίτο, τον Δημήτρη Καλιουδάκη, τον Γιάννη Σπάρταλη, τον Μιχάλη Κατταβενό και πολλούς άλλους. Είναι η εμπειρία του μικρού παιδιού που επέστρεφε πίσω στη Λίνδο όπου περνούσε τα καλοκαίρια του με τον παππού και τη γιαγιά και είναι και οι αξίες που μου έδωσε η οικογένειά μου, το φιλότιμο και η εργατικότητα, η δημιουργική εργασία. Ένας άλλος παράγοντας που με διαμόρφωσε τότε ήταν η συναναστροφή με τους ξένους που έρχονταν στη Ρόδο, τους καλούς τουρίστες των χρόνων εκείνων και τις επιρροές που είχαμε απ΄ αυτούς.

Τι άλλο θυμάστε από τα παιδικά σας χρόνια;
Ο παππούς μου ήταν δήμαρχος της Λίνδου, ο Γιώργος Σαββαΐδης και ένα από τα καθήκοντά του ήταν να καλωσορίζει στο σπίτι μας τους Λινδιακούς που έρχονταν από το εξωτερικό τα καλοκαίρια. Θυμάμαι μου έκανε μοναδική εντύπωση ν΄ ακούω τις ιστορίες των Λινδιακών που επέστρεφαν από την Αμερική, από την Αιθιοπία και άλλες αφρικανικές χώρες. Αυτό λοιπόν το αίσθημα της φιλοξενίας, της ανοιχτής αγκαλιάς που είχε ο παππούς μου για όλους και την καλοσύνη του προς τους συγχωριανούς του, αυτά τα στοιχεία πήρα μαζί μου φεύγοντας, κι αυτά κράτησα.

Το τελευταίο διάστημα κάνατε μια μεγάλη συνεργασία, ανοιχτήκατε προς την Ευρώπη!
Από το Δεκέμβριο έχουμε ενώσει τις δυνάμεις μας με μία από τις πιο δυναμικές εταιρείες μικρών πλοίων της Γαλλίας την PONANT, κάνοντας έδρα τη Νέα Υόρκη με πέντε κρουαζιερόπλοια με 250 επιβάτες το καθένα. Μικρά, πολυτελή, με σουίτες όλες εξωτερικές με μπαλκόνια, με 24ωρο σέρβις με όλα τα φαγητά, όλες τις εκδρομές και τη φροντίδα την προσωπική για τον κάθε τουρίστα στον οποίο δίνουμε την αίσθηση ότι είναι μοναδικός για εμάς.

Τα προηγούμενα χρόνια διοργανώσατε μια μεγάλη συναυλία την οποία παρουσιάσατε και στη Ρόδο στην εκκλησία του Ευαγγελισμού με φημισμένους καλλιτέχνες κλασικής μουσικής. Σκέφτεστε να έρχεστε τώρα πια συχνότερα μετά και την ευρωπαϊκή συνεργασία που ξεκινήσατε;
Τα παλιότερα χρόνια ερχόμουν συχνά στη Ρόδο. Η συνεργασία μου με τη γαλλική εταιρεία είναι βέβαιο ότι θα με κάνει να έρχομαι συχνότερα. Άλλωστε τη Ρόδο βλέπω στα όνειρά μου τα βράδια όπου κι αν βρίσκομαι!