30-9-1856: Τρομερός σεισμός πλήττει τη Ρόδο

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Αντώνης Ν. Βενέτης

Με αφορμή τον πρόσφατο ισχυρό σεισμό που έπληξε τη Λέσβο, μεταφέρω στις στήλες της εφημερίδος σας, την περιγραφή ενός ισχυρότατου σεισμού με επίκεντρο τη Ρόδο, που έπληξε το νοτιοδυτικό Αιγαίο, τη νύκτα της 30-9-1856.

Έτσι ξεφυλλίζοντας τις κιτρινισμένες σελίδες της αθηναϊκής εφημερίδας «Αθηνά» του Οκτωβρίου 1856, βρήκα εκτεταμένα δημοσιεύματα για τον τρομερό σεισμό που κατέστρεψε τη Ρόδο, με πρώτη ανταπόκριση, από την ελληνόφωνη εφημερίδα της Σμύρνης, «Αμάλθεια», την οποία αναδημοσιεύει η «Αθηνά».

Ο σεισμός έπληξε εντόνως και την Κρήτη. Έτσι η αυτή εφημερίδα «Αθηνά» έγραφε στο φύλλο αυτής της 18-10-1856 «εξ Ηρακλείου Κρήτης, τη 5-10-1856... ο σεισμός μέγας... κατεδάφισε μετά τρεις σφοδροτάτους σεισμούς τα 3/4 της πόλεως. {...} Το αυτό συνέβη και στα Χανιά.

«Χανία τη 5-10-1/856. Τη νύκτα της 29 από 30 Σεπτεμβρίου 1856... συνέβη σεισμός αέριος, οποίον ουδείς τοιούτον ενθυμείται να έτυχε ποτέ και επροξένησε ενταύθα ανυπολογίστους ζημίας.

Ακόμα στην ίδια εφημερίδα αναγράφεται ότι η ισχύς του σεισμού ήταν έντονη και στη Μάλτα.

Αθηνά, 20-10-1856- «Ολέθριος σεισμός εγένετο επαισθητός και εν Μελίτη» καταπλήξας τη νήσον ολόκληρον. Αλλά ας παραθέσουμε επί λέξει τις σχετικές «ειδήσεις» της αθηναϊκής εφημερίδας «Αθηνά».

Αθηνά, 9-10-1856, εις την «Αμάλθειαν»
Τη νύκτα του Σαββάτου προς την Κυριακήν, ώραν 2 μετά το μεσονύκτιον, δυνατού πνέοντος ανέμου εκ βορρά, ησθάνθημεν εν Σμύρνη σεισμόν ουχί πολύ δυνατόν, αλλά διαρκή, ου τα αποτελέσματα εν Ρόδω και αλλαχού ίσως, υπήρξαν ολεθριώτατα. Κατά βεβαίαν πληροφορίαν, ήν οφείλομεν εις τον Διευθυντήν του ενταύθα γραφείου των Αυστριακών ατμοπλόων, μόνον οι τοίχοι πολλών οικιών διερράγησαν εν τη νήσω εκείνη, και μέρος του ενός παρά την είσοδον του λιμένος, δύο πύργων μετά ενός μιναρέ κατέπεσον· άνθρωποι δ’ εφονεύθησαν δυστυχώς πέντε.

Ταύτα ανέφερεν ο διοικητής του αυστριακού ατμοπλόου, το οποίον αφίχθη εκ Ρόδου την 1 Οκτωβρίου. Κατά το λέγειν, επιβάτου τινός, μόνον εις άνθρωπος απωλέσθη, μεγαλυτέραν δε ζημίαν έπαθε το χωρίον Τριάντα. {...}

Αθηνά, 17-10-1856- Γράφουν εκ Ρόδου περί του τρομερού σεισμού της 30 Σεπτεμβρίου τα ακόλουθα.
«Η χείρ μου τρέμει ακόμη εκ της λυπηράς διηγήσεως την οποίαν θέλω σας περιγράψει. Σεισμός διαρκείας 75 δεύτερα λεπτά συνέβη την 30 Οκτωβρίου περί ώραν 2και λεπτά 56 μετά το μεσονύκτιον, αλλά προ αυτού προηγήθησαν άλλοι τρεις.

Υπήρξεν δε τοσούτον βίαιος ώστε ουδείς ποτέ ενθυμείται τοιούτον. Πολλοί εξυπνήσαντες από της ενάρξεως του σεισμού έλαβον πολλάκις καιρόν να εισέλθωσι και εξέλθωσι των οικιών των διαρκούντος του τρομερού τούτου φαινομένου. Χάρις δε τω Θεώ δεν συνέβη και δεύτερος δυνατός, άλλως πέτρα επί πέτρας δεν ήθελε μείνει.

Κατά τας επισήμους εκθέσεις οι εκ του σεισμού προξενηθείσαι εις Ρόδον ζημίαι υπερβαίνουσι τα 40 εκατομμύρια γροσίων και καιρός πολύς θέλει παρέλθει εωσού επανέλθωσι τα πράγματα εις την πρώτην των κατάστασιν.

Τα τείχη του φρουρίου, των πύργων, των εκκλησιών, των τζαμιών και των κωδωνοστασίων έπαθον κατά το μάλλον και ήττον. Η τουρκική ως και η Εβραϊκή συνοικία κείμεναι εντός της πόλεως επαισθήτως εβλάφθησαν και αι οικίαι των χρήζουσιν τάχιστης επισκευής.

Ο ευρωπαϊκός μαχαλάς Νεοχώρι καλούμενος απώλεσεν υπέρ τας 50 οικίας ανατραπείσας μεγά δε μέρος αυτού είναι ακατοίκητος, και το επίλοιπον απαιτεί μεγάλας επισκευάς. Αι χριστιανικαί συνοικίαι έπαθον την αυτήν τύχην, και εκ των 1.000 οικιών ούτε δύο υπάρχουσι αβλαβείς.

Πολλοί κάτοικοι ζώσιν εν υπαίθρω απωλέσαντες το παν. Τινές δε ετάφησαν υπό τα ερείπια. Η νήσος έχει 44 χωρία, και όλα έπαθον κατάτο μάλλον και ήττον. Τα χωρία Αρχαγγέλλου, Απολακιάς, Σορωνή, Τριάντα, Σάλακος, Μονόλιθος και τινά άλλα ολοσχερώς κατεστράφησαν μετά 100 κατοίκων των, εκτός των πληγωμένων, οι οποίοι είναι τετραπλάσιοι.

Οι χωρικοί ζώσιν ήδη εν υπαίθρω, αφού απώλεσαν παν ότι είχον. Το χωρίον Τριάντα έχει 3.000 οικίας, εξ αυτών 250 ανετράπησαν και επέκεινα των 2.000 εισίν ακατοίκητοι. Εις το χωρίον τούτο ευτυχώς μόνον 4 απέθαναν, διοτι οι εργατικοί άνδρες έλειπον, άλλως το δυστύχημα ήθελε είσθαι δεινόν. Ωσαύτως κατεστράφησαν και το χωρίον Βαστίδα και δύο άλλα, εξ ων ουδέν ίχνος σώζεται».

Αθηνά, 20-10-1856. Ωσαύτως και το Αυστριακόν ατμόπλοιον «Αδρίας» επιστρέφον εξ Αλεξανδρείας και ευρισκόμενον 70 μίλια μακράν της Ρόδου, ησθάνθη τοσούτον δυνατόν κλονισμόν ώστε ο πλοίαρχος νομίσας ότι το ατμόπλοιον εκάθησαν εις ύφαλον εστούπωσεν αμέσως την μηχανήν, και πάντες εν τω ατμοπλοίω υπό μεγάλου πανικού κατελήφθησαν.

Το ατμόπλοιον «Ιταλία» της αυτής εταιρείας εισερχόμενον εις τον λιμένα καθ’ ήν στιγμήν, συνέβαινεν ο πρώτος σεισμός υπέστη την αυτήν εντύπωσιν, και άνευ της επιτηδειότητος του πλοιάρχου, γυρίσαντος αμέσως την μηχανήν εις τα οπίσω, ήθελε πάθει μεγάλας ζημίας εκ των λίθων, οίτινες έπιπτον εκ του Πύργου των Αγγέλων (Αράπ Καλέ) κειμένου εις την είσοδον του λιμένος.