«Όλοι οι τάφοι είναι οι ίδιοι…»

Ο Γ. Αμερικάνος του Γραφείου Τελετών μιλάει για το θάνατο, τη ζωή, τη δουλειά του

Τι αισθήματα να έχουν οι άνθρωποι που κάθε μέρα έρχονται σε επαφή με το θάνατο; Πάντα την είχα αυτή την απορία! Στενοχωριούνται, λυγίζουν κι αυτοί κάποια στιγμή ή το ΄χουν συνηθίσει; Σκέφτηκα να ρωτήσω τους ίδιους και προχθές το απόγευμα πήγα στο Γραφείο Τελετών Αμερικάνου. Τριάντα χρόνια είναι στο χώρο ο κ. Γιώργος, παιδάκι ξεκίνησε με τους πεθαμένους και σήμερα σιγά-σιγά τη σκυτάλη δίνει στις κόρες του Ματίνα και Μαρία, δύο κοπέλες που είναι όλο χαμόγελο γιατί κι ο θάνατος είναι μέσα στη ζωή. Ο θάνατος σου διδάσκει πώς να ζήσεις κι αυτό το έμαθαν πιο πολύ απ΄ όλα σ΄ αυτή την οικογένεια. Μόνον αυτός είναι μόνιμος, μόνο γι αυτόν πρέπει να στενοχωριέται κανείς κι όχι για εκείνα που θα περάσουν, όπως πέρασαν και τ΄ άλλα που δεν τα θυμάσαι πια! Αυτές τις σκέψεις κάνουμε ενώ περιεργάζομαι το χώρο που τον περίμενα πιο…φοβιστικό αν και εκεί που στολίζουν τους νεκρούς δεν πήγα, ούτε είδα τα σύνεργα του… μακιγιάζ και τόσα ακόμα με τα οποία δεν είναι εξοικειωμένος ο μέσος άνθρωπος! Ποια είναι η πρώτη δουλειά που κάνατε; Με τους πεθαμένους. Έφυγα από το χωριό μου στο Βόλο 14 χρονών, μόνος μου χωρίς τους γονείς μου και βρήκα δουλειά σε μια βιοτεχνία που κατασκεύαζε φέρετρα. Δεν φοβηθήκατε μικρό παιδί ανάμεσα σε φέρετρα; Τους ζωντανούς πρέπει να φοβάσαι όχι τους πεθαμένους. Στα 19 μου είχα δική μου βιοτεχνία με φέρετρα, στα Κάτω Πατήσια, με 20 υπαλλήλους. Στο Γραφείο Κηδειών τι αναλαμβάνετε; Τα πάντα. Το ντύσιμο, εκτός από τους παπάδες που απαγορεύεται να ντύσουμε, ντύνονται μεταξύ τους, το φέρετρο, τα λουλούδια, τη νεκροφόρα… Πότε αρχίσατε να «στολίζετε» πεθαμένους; Σε ηλικία 25 ετών, τους έκλεινα τα μάτια, τους καθάριζα, τους έντυνα, κατέβαζα τα χέρια και τα πόδια τους για να μην παγώσουν. Οι συγγενείς των νεκρών τι σας λένε; Είναι ιδιότροποι πάνω στον πόνο τους. «Προσέξτε πως θα τον πιάσετε, πως θα τον μεταφέρετε…», όλοι ρωτούν πού θα τον πάμε… Πού τον πάτε; Στο νεκροταφείο, στο χώρο του νεκροθαλάμου. Είναι ο φόβος πολλών ανθρώπων. Μου λένε «όταν πεθάνω μην τύχει και με πάτε στα ψυγεία…»! Στα χωριά της Ρόδου παίρνουν από εδώ το φέρετρο και τα λουλούδια και τον ετοιμάζουν επιτόπου, να ξενυχτιστεί. Στα χωριά τον έχουν ντυμένο σ΄ ένα 80%. Λένε ότι είναι καλό να ντύσεις νεκρό! Κι εμείς έτσι το έχουμε, σαν ευλογία. Ποια είναι τα περίεργα που σας ζητούν οι συγγενείς; Ο άντρας μιας γυναίκας μας ζήτησε να βάψουμε τα μαλλιά της νεκρής που είχε κάτσει καιρό στην εντατική και η ρίζα της ήταν άσπρη. Δεν είναι δυνατόν να βάψεις μαλλιά νεκρού, ρωτήσαμε και σε κομμωτήριο. Η κόρη μου η Μαρία ήταν 16 χρονών όταν έβαψε μια κοπέλα από τη Μαλώνα που σκοτώθηκε σε τροχαίο κι ήταν αρραβωνιασμένη. Είχε μαλλιά μέχρι τη μέση. Της τα έφτιαξε, της έκανε μακιγιάζ, εκείνη την πρώτη φορά σοκαρίστηκε τώρα ασχολείται με το μακιγιάζ, την αγαπάει τη δουλειά της, είναι η τελευταία φροντίδα που προσφέρει στο νεκρό. Τι δεν αντέχετε σ΄ αυτό το επάγγελμα; Τη δυσοσμία, όταν είναι μέρες που επήλθε ο θάνατος, όταν περισυλλέγεται από τα ύδατα κι έχει προχωρήσει η σήψη, όταν στα τροχαία τους παίρνουμε διαμελισμένους… Το μεγάλο σοκ είναι του αιφνίδιου θανάτου. Τι σας στενοχωρεί πιο πολύ απ΄ όλα; Ο θάνατος παιδιών, μωρών… Μια τέτοια ώρα δεν θέλουμε να κάνουμε αυτή τη δουλειά. Για τα μωρά δεν παίρνουμε χρήματα. Κι είναι και κάποιες άλλες ιστορίες, ανθρώπινες, που δεν μπορεί να μην σ΄ αγγίξουν κι ας μην είσαι συγγενής, όπως αυτή του παππού που πέθανε στην Αθήνα κι όταν τα τέσσερα παιδιά τους, που ζουν στη Ρόδο, τον έθαψαν και ήθελαν να φέρουν στη Ρόδο και τη γιαγιά εκείνη δεν ήθελε να γυρίσει μαζί τους, αλλά να μείνει έστω να κάνει τα σαράντα του εκεί. Ερχόμενη Ρόδο μόλις την κατέβασαν με το καροτσάκι από το αεροπλάνο και είδε και τα τέσσερα παιδιά της στο αεροδρόμιο, ξεψύχησε εκεί. Οι πλούσιοι και οι φτωχοί συμπεριφέρονται διαφορετικά στους νεκρούς τους; Οι πλούσιοι κρύβουν τα συναισθήματά τους. Υπάρχουν κυρίες που πάνε στην τελετή ανέκφραστες κι όταν φεύγει ο κόσμος επιστρέφουν και κλαίνε τον άνθρωπό τους. Έχει τύχει πλούσιος της Ρόδου να κάνει την κηδεία της μητέρας του στα κρυφά. Δεν το έμαθε άνθρωπος και στη συνέχεια για να αποδείξει το θάνατό της τη φωτογράφιζε στο φέρετρο. Όλοι οι τάφοι είναι οι ίδιοι; Όλοι οι τάφοι είναι το ίδιο, 2,10Χ0,80. Και τα σάβανα, μέχρι στιγμής δεν έχουν τσέπες. Όλα εδώ τ΄ αφήνουμε, τίποτα δεν παίρνουμε μαζί μας. Ποια είναι η πιο σκληρή στιγμή σε μια κηδεία; Για μένα είναι όταν τον κατεβάζουν στον τάφο. Εκεί πια μένει μόνος του. Μας λένε «εσείς έχετε εξοικειωθεί…»! Με τον θάνατο δεν εξοικειώνεσαι ποτέ. Όταν χάσαμε δικό μας άνθρωπο και δεν είχαμε κάποιον να μας συντονίσει, να κάνει τη δουλειά που κάνουμε εμείς, αλλάξαμε την ώρα και τη μέρα της τελετής τρεις φορές. Πιστεύετε στη μετά θάνατον ζωή; Ναι. Κι όταν ετοιμάζουμε τους νεκρούς στέλνουμε χαιρετίσματα σε δικούς μας ανθρώπους. Η καύση των νεκρών; Είμαι υπέρ. Είναι πολύ καλύτερα από το να σε τρώνε τα σκουλήκια. Έχει γίνει νόμος πια, αλλά δεν δημιουργήθηκαν κρεματόρια. Στέλνουμε τη σορό στη Βουλγαρία, το πιο κοντινό κρεματόριο και η τέφρα στέλνεται απευθείας στους συγγενείς. Στο Νοσοκομείο πηγαίνετε έξω από την εντατική; Παλαιότερα ακουγόταν ότι γίνονται πολλά. Υπάρχει ανταγωνισμός, υπάρχουν κυκλώματα. Είναι δύο τα Γραφεία Τελετών, αλλά ο κόσμος είναι πολύς και όλοι έχουν τον γνωστό τους. Εγώ δεν τη στήνω ποτέ στο νοσοκομείο να κάνω σάλτο. Δεν χρειάζεται. Πότε γίνεται η εκταφή; Στη Ρόδο περνάνε χρόνια και πέντε και επτά, στα χωριά ακόμα περισσότερα. Το νεκροταφείο στον Ταξιάρχη πάντως αρχίζει και φρακάρει. Και μετά την εκταφή; Τα οστά μπαίνουν σε οστεοφυλάκιο και μετά στο κοιμητήριο, ή αν έχει πεθάνει συγγενής σε οστεοφυλάκιο στον ίδιο τάφο. Δεν φοβάστε να μπαίνετε σ΄ αυτούς τους χώρους; Όχι, δεν τους θεωρώ μακάβριους, υπάρχει ηρεμία και ζεστασιά στο νεκροταφείο. Ο καθένας έχει εκεί κι έναν άνθρωπο που αγαπά. Ποιο κοιμητήριο της Ρόδου θεωρείτε το πιο περιποιημένο? Το πιο ωραίο κοιμητήριο της Ρόδου είναι της Ιαλυσού. Είναι αμφιθεατρικό. Από τι τιμή ξεκινάει μια κηδεία; Από 1.000 ευρώ μέχρι τεράστια ποσά, ανάλογα τι θέλεις. Εξαρτάται από το φέρετρο, τα λουλούδια, το στολισμό της εκκλησίας. Το πιο ακριβό ξύλο για φέρετρο ποιο είναι; Ο έβενος, αλλά το βρίσκεις σπάνια στη Ρόδο. Και η δρυς. Η πιο ακριβή κηδεία που κάνατε; Ενός νεαρού Βορειοηπειρώτη, στοίχισε πάνω από 20.000 ευρώ. Ήρθαν οι δικοί του και είπαν «θέλουμε τα καλύτερα…»! Τα καλύτερα λουλούδια, τις καλύτερες κολόνες, στολισμό έξω από την εκκλησία, στολισμό της νεκροφόρας! Απορήσαμε, τους λέω «τι ακριβώς θέλετε;». Μου είπαν: «κάντε του το γάμο του κι όσα γενέθλια δεν θα του κάνουμε στη ζωή του…»! Υπάρχουν περιπτώσεις που μας λυγίζουν. Το στομάχι είναι πρησμένο. Θα υπάρχουν όμως και στιγμές που γελάτε κι εσείς και οι άλλοι. Υπάρχουν κι αυτές κυρίως από τις αντιδράσεις όταν μας γνωρίζουν. Για παράδειγμα ήταν οι κόρες μου στα μπουζούκια μια φορά, πάνω στην πίστα και ο Γιάννου τραγουδούσε απευθυνόμενος στην κόρη μου «θέλεις να πεθάνω, όχι δεν το κάνω…», και του λέει εκείνη «τρελός είσαι άνθρωπέ μου, εμένα βρήκες να ρωτήσεις;». Οι κόρες σας, νέες κοπέλες τι λένε στις παρέες όταν τις ρωτούν τι δουλειά κάνουν; Η Μαρία έχει βρει κάτι καλό, μια ατάκα της Ράντου σε μια σειρά που έπαιζε. Τους λέει «έχω πρακτορείο ταξιδίων…». Της λένε «κόβετε εισιτήρια;». Λέει «ναι, από το aller retour εγώ κόβω μόνο το aller…»!