Η σφαίρα ο Χατζηγιακουμής…

Ο Ροδίτης κωπηλάτης που αμέσως μετά τον πόλεμο κέρδιζε τα κύπελλα το ένα μετά το άλλο και έφτασε να αγωνιστεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μελβούρνης

Πόσοι ξέρουν ότι η Ρόδος είχε τον Ολυμπιονίκη της, τον κωπηλάτη που έγινε θρύλος αμέσως μετά τον πόλεμο για τις αντοχές του, τα κύπελλά του, τη λαμπρή πορεία του στις θάλασσες και τους αγώνες; Ο Νίκος Χατζηγιακουμής, που με χαιρετάει με νεανικό χαμόγελο και τρόπους, καμιά σχέση δεν έχει με τον 83χρονο που θα περίμενε κανείς! Η ζωντάνια συνεχώς στο πρόσωπο και τις κινήσεις του, ο λόγος του ενθουσιώδης όταν θυμάται, αναπολεί, αφηγείται, η ματιά του πύρινη όταν μιλά για τους αγώνες και τις νίκες. Δίπλα στον καλό του φίλο Μανόλη Βρατσάλη, όλα αυτά τα χρόνια που επιστρέφει στην Ελλάδα τα καλοκαίρια, ξαναθυμάται διαδρομές κι επιτυχίες. Και θέλει να γυρίσει το χρόνο πίσω, μου είπε, ίσως στο σημείο πριν πάρει την απόφαση να μεταναστεύσει στην Αυστραλία, αν και μεγάλος αθλητής που άφησε τη χώρα του, κι έγινε οικονομικός μετανάστης! Μια φράση του, που χάθηκε μέσα στα πολλά, κράτησα, αν και νομίζω δεν θα ΄θελε να την τονίσω: «Στα ξένα είμαι Έλληνας και στην Ελλάδα ξένος»! Οι λέξεις ψηφίδες, η μια δίπλα στην άλλη, φανερώνουν μια μεγάλη αλήθεια! Πού μένατε ως παιδί, πότε γεννηθήκατε; Γεννήθηκα το 1929, μεγάλωσα στο Νιοχώρι, κοντά στην Αμαράντειο, ο πατέρας μου είχε το καφενείο του Χατζηγιακουμή, που λέγανε. Εκεί μέχρι που έκλεισε, πριν μερικά χρόνια, μαζεύονταν όλοι οι παλιοί Νιοχωρίτες. Κανονικά ο πάππους μου είναι Λινδιακός, το πραγματικό του επώνυμο ήταν Χατζηιακωβίδης και στην Ενσωμάτωση το 1947, έπρεπε να εκδώσουν ταυτότητα ελληνική οι Δωδεκανήσιοι. Όταν πήγε ο αδελφός μου το “Ιακωβίδης” έγινε Γιακουμής, που ήταν το όνομα του πατέρα μου και το Χατζής προστέθηκε επειδή είχε πάει στους Αγίους τόπους. Τρέξαμε τότε να το αλλάξουμε, δεν έγινε τίποτα. Από πότε ξεκινήσατε να αθλείστε, ήσασταν κωπηλάτης από την αρχή; Το 1945 που ήρθαν οι ʼγγλοι μου έμαθαν πυγμαχία, αλλά εμένα η θρησκεία μου ήταν η θάλασσα! Ο πατέρας μου κωπηλατούσε επίσης, και διατηρούσε κι ένα χτιστό περίπτερο στο χώρο του Ναυτικού Ομίλου που χρησιμοποιούσε ως κυλικείο. Θυμάμαι ήμουν επτά χρονών, κι έβλεπα τον Κυριάκο τον Μαννέτα που κωπηλατούσε, παπάς και κείνος, αργότερα τον Κότσο τον ράφτη, τον Παναγιώτη τον ράφτη, τον Μουζουράκη... κι έβαζαν κι έναν πηδαλιούχο, σύνολο πέντε, που ήταν πότε ο πατέρας μου και πότε κάποιος άλλος. Η διαδρομή τους ήταν από το Ναυτικό Όμιλο μέχρι της Βαγγελιώς, τα σφαγεία για όσους δεν ξέρουν. Με την Ενσωμάτωση, 17 χρονών άρχισα να κωπηλατώ περισσότερο. Δούλευα στον 'Ίκαρο”, ζωγράφιζα πιάτα και βάζα, αλλά πρωί και βράδυ πήγαινα για προπόνηση. Η μάνα μου, η συχωρεμένη με ξυπνούσε τέσσερις τα ξημερώματα και μου λεγε “σήκω να πας στη θάλασσα” και μου φτιαχνε ρυζόγαλο. Δεν θα το ξεχάσω. Η πρώτη φορά που πήγατε σε αγώνες πότε ήταν; Το 1947, στο Πανελλήνιο πρωτάθλημα στο Παλαιό Φάληρο, όπου ήρθα δεύτερος. Από το 1947 έως το 1952 αγωνιζόμουν με τα χρώματα του Ναυτικού Ομίλου Ρόδου, το κίτρινο και το μπλε και είχα έντεκα πανελλήνιες πρωτιές και εννέα παναυτικές. Το 1952 αποφάσισε η Κωπηλατική Ομοσπονδία Ελλάδος να στείλει κωπηλάτη στο Πανευρωπαϊκό στις Κάννες για να αγωνιστεί μεταξύ 13 κρατών και έστειλε τον Ροδίτη. Ήταν και η πρώτη σας μεγάλη νίκη το Πανευρωπαϊκό! Κατορθώνω να χτυπήσω πρωτιά και να την πάρω από τον Γάλλο που την είχε τέσσερα χρόνια και δεν μπορούσε να του την πάρει κανείς. Κατέβηκε ο Ροδίτης στους αγώνες και έφυγε 62 μέτρα μπροστά! Τους άλλαξα τα φώτα. Παραμιλούσε όλη η Ευρώπη. Όταν γύρισα στην Ελλάδα είχα τις μεγαλύτερες εκδηλώσεις αγάπης που είχα ποτέ στη ζωή μου, από τον κόσμο. Υπουργοί, Ναύαρχοι, Υποναύαρχοι... Υπηρετούσα τη θητεία μου και ήμουν ήδη προπονητής και τεχνικός σύμβουλος της Κωπηλατικής Ομάδας της Σχολής Δοκίμων του Πολεμικού Ναυτικού, ήμουν προπονητής της Εθνικής Ομάδας κωπηλασίας και τραβούσα και ο ίδιος κουπί. Ύστερα από εκεί αγωνίστηκα στο Κόμο της Ιταλίας, το 1953 όπου μ΄ έστειλαν μόνο μου χωρίς συνοδό, ήξερα πολύ καλά τα Ιταλικά, δεν χρειαζόταν. Πέρασα τους προκριματικούς, κι έφτασα στους τελικούς. Στους δεύτερους προκριματικούς το σκάφος μου συγκρούστηκε με το σκάφος του Γερμανού και το σκάφος του Τσεχοσλαβάκου. Κι οι τρεις βγήκαμε εκτός αγώνων. Είχατε όμως πάλι πρωτιές αμέσως μετά! Μ΄ έστειλαν στο μεγάλο πρωτάθλημα της Ελβετίας, στη Ζυρίχη μεταξύ 19 κρατών. Έγινα πρωταθλητής Ευρώπης, πήρα 1η και 2η θέση σε δύο κατηγορίες. Γυρίζω στην Ελλάδα όλες οι εφημερίδες έγραφαν. Η Αθλητική Ηχώ, η Ημερησία, η Βραδυνή, η Εστία... Έμπαινα στον ηλεκτρικό και άκουγα παλαμάκια, χειροκροτήματα από τον κόσμο. Αλλά εμένα μ΄ ενδιέφερε κι εδώ μέσα τι γινόταν, στην Ελλάδα. Ήμουν πρωταθλητής Ελλάδος και το 1954 στον Φλοίσβο του Παλαιού Φαλήρου ήθελε να μου δώσει ένα “μάθημα” ο Φαίδων, κωπηλάτης της εποχής. Τον έκανα να εγκαταλείψει τον αγώνα. Και τότε ο Ναύαρχος ο Λάππας τον ρώτησε ποιός ήταν ο λόγος που εγκατέλειψε, κι όταν μου έδωσε κι εμένα το λόγο γύρισα προς το Φαίδωνα και του είπα: “Ιδού η Ρόδος, ιδού το πήδημα, ιδού κι ο Χατζηγιακουμής”... Εγώ ήμουνα σφαίρα, μου λέγανε τα παιδιά, “άσε ρε Χατζηγιακουμή, να πάρουμε κι εμείς καμιά νίκη”.... Κι αν έχανα καμιά φορά επειδή μου βούλιαζε το σκάφος, δεν έλεγα «το χέρι μου, το πόδι μου”, δεν μ΄ άρεσαν αυτά. Με τον βασιλιά Παύλο πώς έγινε και σας απένειμε το κύπελλο; Το 1952 πήρα τρία πανελλήνια κύπελλα στο Φάληρο. Τερμάτιζα στα 2.000 μέτρα, με έπαιρνε ταξί επέστρεφα στην αφετηρία, συμμετείχα στην άλλη κατηγορία και μετά πάλι το ίδιο. Τρεις πρωτιές. Πήρα το κύπελλο του 1952 από τον βασιλιά Παύλο που ήρθε να τιμήσει τη Ρόδο μετά την Ενσωμάτωση, κάνοντας στη Ρόδο τους πανελλήνιους Παναυτικούς αγώνες. Μου απένειμε ο ίδιος το κύπελλο και ένα πιάτο από τη Φρειδερίκη, κι η μάνα μου από πίσω φώναζε: «είναι ο γιός μου, είναι ο γιός μου»… Ποιους άλλους αγώνες θυμάστε; Τον αγώνα με την Εθνική Ομάδα της Αιγύπτου! Τους έστειλε ο Φαρούκ, ήταν αξιωματικοί του Στρατού. Ο αγώνας έγινε στον Πόρο, η ελληνική εθνική ομάδα συνέτριψε την αιγυπτιακή κέρδισε και τα τέσσερα αγωνίσματα και οι εφημερίδες έγραφαν ότι την κέρδισε με τον Ρόδιο Χατζηγιακουμή. Αγωνίστηκα και στις τέσσερις κατηγορίες. Οι Αιγύπτιοι μετά από εμάς θα πήγαιναν για αγώνες στην Αγγλία, δεν τους άφησε ο Φαρούκ να πάνε, τους γύρισε πίσω! Τι ήταν αυτό που σας έκανε εσάς προσωπικά να κερδίζετε; Υπήρχε κάποιο… μυστικό; Η αντοχή και η τακτική που είχα. Έμπαινα επικεφαλής στα πρώτα 100 μέτρα. Προχωράω μπροστά, ανοίγω εγώ, ανοίγουν αυτοί. Στα πρώτα 1.000 μέτρα τους κούραζα και στα τελευταία 1.000 ήμουν “η σφαίρα ο Χατζηγιακουμής”. Όπως ήθελα εγώ τους πήγαινα. Μετά από τόσες νίκες, τόση δόξα γιατί φύγατε από την Ελλάδα, γιατί γίνατε μετανάστης; Γιατί όλα ήταν εις βάρος μας. Ούτε χορηγοί υπήρχαν ούτε τίποτα. Όσο ήμουν προπονητής και τεχνικός σύμβουλος της Εθνικής είχα καλά λεφτά, αλλά μετά.... Είχα υποχρεώσεις οικονομικές και αποφάσισα να μεταναστεύσω στην Αυστραλία. Τότε ήταν που σας είπαν να λάβετε μέρος στους Ολυμπιακούς αγώνες της Μελβούρνης; Μιας και έφευγα ως Έλληνες που ήμουν, μου είπαν να συμμετάσχω στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Μου έστειλαν ένα κωπηλατικό σκάφος να προπονούμαι, μου έδωσαν και 105 λίρες για να μη δουλέψω έξω μέχρι τους αγώνες και να μπορώ να προπονούμε. Στον αγώνα εμένα μ΄ έβαλαν να ξεκινήσω 70 μέτρα μετά τους άλλους. Τρεις φορές τους άλλαξα τα φώτα. Τρέχω στους προκριματικούς τερματίζω τέταρτος. Στους δεύτερους προκριματικούς ο αέρας ήταν νοτιάς, είχε τρομερή ζέστη, μεγάλο κύμα, με βούλιαξε. Ο Γάλλος κι εγώ βουλιάξαμε κι ένας άλλος ο Νεοζηλανδός μ΄ έφαγε για μισό μήκος του σκάφους και αποκλείστηκα από τους τελικούς. Τον Νεοζηλανδό αυτόν τον βλέπω μέχρι σήμερα και τα θυμόμαστε. Ύστερα από δύο εβδομάδες, οι Ιταλοί έκαναν ενστάσεις να μην αγωνιστούν, λόγω καιρού. Εμείς ως Ελλάδα δεν είχαμε κάνει. Δύο εβδομάδες μετά αγωνιστήκαμε σε regata στην Τασμανία. Ο “Nick the Greek” με λέγανε. Βγήκα πρώτος. Ο Θάνος Κοτσικόπουλος, υπεύθυνος της ελληνικής αποστολής στον τερματισμό μου έτρεξε με τα παπούτσια και το παντελόνι μέσα στη θάλασσα. Μου λέει «γιατί να μην κάνω ένσταση, θα ΄σουν τώρα χρυσός Ολυμπιονίκης..., είχες δίκιο”. Χάσαμε το χρυσό επειδή δεν κάναμε ένσταση. Σήμερα στη Μελβούρνη έχουνε στήσει μια πλάκα με τους αθλητές που συμμετείχαν στους Ολυμπιακούς Αγώνες και πάνω- πάνω γράφει την Ελλάδα και το όνομά μου. Προπονείστε ακόμα, μπαίνετε στο σκάφος; Εξακολουθώ να κάνω προπόνηση με το εργόμετρο, στο σπίτι μου στην Αυστραλία, κι όποτε μου δοθεί η δυνατότητα κωπηλατώ και στη Ρόδο, στο ΝΟΡ, δεν έπαψα ποτέ να είμαι μέλος του Ναυτικού Ομίλου Ρόδου, άλλωστε. Προσέχω τα φαγητά μου, όχι τσιγάρο, όχι οινόπνευμα, τρώω και αρκετά φρούτα και το γιαούρτι πάντα στη ζωή μου ήταν απαραίτητο. Στην Ελλάδα είναι το καλύτερο γιαούρτι που έχω φάει. Παραμείνατε στην Αυστραλία και ζήσατε εκεί! Παρέμεινα, κι έμεινα αήττητος. Σταμάτησα τους αγώνες όταν ήμουν στην κορυφή, κι έτσι ζω με τις αναμνήσεις όλες αυτές και χαίρομαι κι ευχαριστιέμαι. Αποκλεισμός ήταν στους Ολυμπιακούς Αγώνες, δεν ήταν ήττα. Οι Αυστραλοί μ΄ έχουν στα όπα-όπα. Κάθε εκδήλωση που γίνεται για τους Ολυμπιακούς αγώνες με καλούν και σε χοροεσπερίδες είμαι μέσα κι εγώ. Έχω αναγνώριση, αν ήμουν εδώ θα το είχα αυτό; Στα ξένα είμαι Έλληνας και στην Ελλάδα ξένος! Πριν έρθουν οι Αυστραλοί στους Ολυμπιακούς της Αθήνας μου έδωσαν και κράτησα την ελληνική σημαία και τη διασταύρωσα με την αυστραλιανή σημαία, που κρατούσε ο Αυστραλός. Όταν ήρθε η βασίλισσα Ελισάβετ, πέρυσι στη Μελβούρνη, ήμουν κι εγώ καλεσμένος. Το σπίτι μου μέσα είναι σαν μουσείο γεμάτο κύπελλα, φωτογραφίες, μετάλλια. Θα θέλατε να είστε πάλι είκοσι, τριάντα χρονών;... Εγώ είμαι κάθε μέρα εκεί. Ζω με τις αναμνήσεις μου. Σαν να ήτανε χθες! Και αισθάνομαι τον εαυτό μου να έχει τόση δύναμη που μπορώ να τα πιάσω όλα να τα στραβώσω, να τα σπάσω. Σαν να είμαι μικρό παιδί. Θέλω να γυρίσω τα χρόνια πίσω, αλλά να έχω το μυαλό που έχω τώρα. Στη Ρόδο έρχεστε πια κάθε καλοκαίρι! Τα τελευταία εννέα χρόνια δεν έχω ζήσει χειμώνα. Τους χειμώνες της Αυστραλίας έρχομαι στη Ρόδο και φεύγω τον Σεπτέμβρη. Πασάς έ; Προχθές στην τράπεζα βρήκα τον φίλο μου τον Μαμαλίγκα. Μου λέει «βρε Νίκο, ακόμα ζεις; ». Του λέω «και πού είσαι ακόμα». Ο Μαμαλίγκας βέβαια είναι 97 χρονών…