«Έπεσα τη στιγμή που αισθανόμουν δυνατός και μπόρεσα να ξανασηκωθώ, μόνος…»!

Pοδούλα Λουλουδάκη

Ο Πάνος Βενέρης στο Ερωτηματολόγιο του Προυστ

ΕΡ. Η απόλυτη ευτυχία για σας είναι;
ΑΠ. Όταν σερβίρεις, ή ακόμα καλύτερα, όταν σου σερβίρουν …μακαρονάδα!...

ΕΡ. Τι σας κάνει να σηκώνεστε το πρωί;
ΑΠ. Τα …γεράματα!

ΕΡ. Η τελευταία φορά που ξεσπάσατε σε γέλια;
ΑΠ. Σχεδόν κάθε πρωί στον καφέ, με τις φοβερές ατάκες φίλου…

ΕΡ. Το βασικό γνώρισμα του χαρακτήρα σας είναι;
ΑΠ. Η ροπή προς πολυπραγμοσύνη.

ΕΡ. Το βασικό ελάττωμά σας;
ΑΠ. Η ροπή προς πολυπραγμοσύνη!..

ΕΡ. Σε ποια λάθη δείχνετε τη μεγαλύτερη επιείκεια;
ΑΠ. Στων άλλων!..

ΕΡ. Η τελευταία φορά που κλάψατε;
ΑΠ. Ακριβώς ένα χρόνο πριν, από συγκίνηση, στα εγκαίνια ενός κτιρίου που είχε δωρίσει ο πατέρας μου στον Πολιτιστικό Σύλλογο του χωριού του, στην Κρήτη και μετατράπηκε μετά από 20 χρόνια προσπαθειών, σε στέγη του. Εκεί έμαθα ότι το κτίριο αυτό ήταν ενετικό. Όπως και η καταγωγή της οικογένειας.

ΕΡ. Με ποια ιστορική προσωπικότητα ταυτίζεστε περισσότερο;
ΑΠ. Με τον Τσώρτσιλ. Στο …στομάχι!... Θα ήθελα να ταυτίζομαι και με τις …ατάκες του, αλλά κομμάτι δύσκολο!...

ΕΡ. Ποιοι είναι οι ήρωές σας σήμερα;
ΑΠ. Αυτοί που προχωρούν στα σκοτεινά!... Κατά Σεφέρη… (βλ. ποίημά του «τελευταίος σταθμός»).

ΕΡ. Ποιά αρετή προτιμάτε σ΄ έναν άντρα;
ΑΠ. Τη φιλία.

ΕΡ. … Και σε μια γυναίκα;
ΑΠ. Τα …φιλιά!

ΕΡ. Το αγαπημένο σας χρώμα;
ΑΠ. Το μπλε. Παρότι …γαύρος!... Το σώζει όμως η …εθνική!...

ΕΡ. Τι νοσταλγείτε περισσότερο;
ΑΠ. Κάτι ηλιόλουστα Κυριακάτικα πρωινά (βλέπε …μεσημεριανά) του χειμώνα, αγουροξυπνημένος, παρέα με μια στοίβα από εφημερίδες (που τις είχες αγοράσει το προηγούμενο βράδυ), μια κούπα καφέ και ένα πακέτο τσιγάρα! Camel άφιλτρα…

ΕΡ. Ποιο είναι το πιο εξωφρενικό πράγμα που έχετε κάνει;
ΑΠ. Στα νεανικά μου χρόνια, όταν πέταξα στα σκουπίδια μια κούτα με ασπρόμαυρες φωτογραφίες που είχα κατά διαστήματα τραβήξει και εμφανίσει στο «σκοτεινό θάλαμο» προκειμένου να μην ξανασχοληθώ με το χόμπι αυτό διότι μου έτρωγε χρόνο και χρήμα, που δεν είχα!...

ΕΡ. Τι είναι για σας δυστυχία;
ΑΠ. Όταν δεν έχεις κάτι καινούργιο να δεις, να ζήσεις, να πεις ή να ακούσεις!.. Επίσης, τα …δελτία ειδήσεων και τα πρωινάδικα της τηλεόρασης!..

ΕΡ. Ποια θεωρείτε την πιο υπερεκτιμημένη αρετή;
ΑΠ. Τη μετριοφροσύνη, όταν δεν συνοδεύεται από γνώση, αλλά από αίσθημα ανεπάρκειας. Όταν δηλαδή το πρώτο συνθετικό της δεν προσδιορίζει το «μέτρο», αλλά το «μέτριο».

ΕΡ. Ποιά είναι η καλύτερη συμβουλή που σας έχουν δώσει;
ΑΠ. Όταν μετά από πανελλήνιο γραπτό διαγωνισμό έγινα μόνιμο στέλεχος της Δημόσιας Διοίκησης και ο «γκουρού» των Μηχανικών του Δημοσίου (τότε ο προϊστάμενός μου και μετέπειτα φίλος) Χρήστος Στεφανόπουλος, υπογράφοντας το πρωτόκολλο ορκωμοσίας μου, γύρισε και μου είπε: «Να ξέρεις εφεξής, ότι στο Ελληνικό Δημόσιο όσα περισσότερα κάνεις ή γράφεις, εις βάρος σου είναι!...».

ΕΡ. Ποιο ταλέντο θα θέλατε να είχατε;
ΑΠ. Να εκφραστώ με λόγο ποιητικό. Όσες φορές το προσπάθησα, έσκισα τα δοκίμια (εξ’ άλλου δεν ήταν και …μνημόνια!...). Θαυμάζω τους ποιητές.

ΕΡ. Ποια θεωρείτε ως τη μεγαλύτερη επιτυχία σας;
ΑΠ. Να πέσω τη στιγμή που αισθανόμουν δυνατός και να μπορέσω να ξανασηκωθώ μόνος (έστω με σοβαρές απώλειες). Συνέβη δυο φορές. Ελπίζω να μην τριτώσει!...

ΕΡ. Για ποιο πράγμα μετανιώνετε περισσότερο;
ΑΠ. Που δεν εφάρμοσα την καλύτερη συμβουλή που μου έχουν δώσει!... Και μάλλον δεν πρόκειται. Ασυγχώρητος!...

ΕΡ. Ποιό είναι το πιο πολύτιμο περιουσιακό σας στοιχείο;
ΑΠ. Η φωτογραφική μου μηχανή και τα ...γυαλιά πρεσβυωπίας. Παλαιότερα και η κιθάρα μου.

ΕΡ. Τι απεχθάνεστε περισσότερο απ΄ όλα;
ΑΠ. Την υποκρισία.

ΕΡ. Όταν δεν δουλεύετε ποια είναι η αγαπημένη σας ασχολία;
ΑΠ. Η αναζήτηση πανανθρώπινων αξιών ενίοτε με τη μορφή τέχνης. Πάντως όχι η κηπουρική. Ακόμα!...

ΕΡ. Ο μεγαλύτερος φόβος σας;
ΑΠ. Να θέλω να εκφραστώ και να μην μπορώ.

ΕΡ. Ποιο είναι το αγαπημένο σας ταξίδι;
ΑΠ. Παρότι τα ταξίδια είναι η ζωή μου, έχω ταξιδέψει αρκετά και συνεχίζω, το αγαπημένο μου ταξίδι είναι μια ….μικρή, καθημερινή διαδρομή. Πρωί - πρωί, σπίτι – δουλειά με τη μηχανή περνώντας δίπλα από το περιμετρικό άλσος των τειχών της Ρόδου (ας είναι καλά οι Ιταλοί που το δημιούργησαν γιατί εμείς θα το ‘χαμε τσιμεντώσει). Σε δροσίζει το πρωινό αεράκι που φιλτράρεται στα πεύκα και παράλληλα μεταφέρεσαι σε άλλη εποχή, χαζεύοντας τα Ιπποτικά τείχη και τις φιγούρες της Παλιά Πόλης που προεξέχουν. Μετά ….προσγειώνεσαι στην καθημερινότητα, μέχρι το άλλο πρωί να ξαναπογειωθείς έστω και για λίγο!

ΕΡ. Σε ποια περίπτωση επιλέγετε να πείτε ψέματα;
ΑΠ. Σε καμία. Μου είναι δύσκολο να κατανοήσω ακόμη και τα λεγόμενα «κατά συνθήκη ψεύδη». Προτιμώ την αλήθεια. Αν δεν μπορώ να την πω άμεσα γιατί μερικές φορές πονάει, τη λέω περιφραστικά ή απαντώντας σε ερώτηση με ερώτηση. Ωστόσο, θυμάμαι ότι μου άρεσε και το παραμύθι με τον …Πινόκιο!...

ΕΡ. Ποιο είναι το μότο σας;
ΑΠ. «Το να κοιμάσαι, είναι υγεία. Όταν όμως η ζωή σου φέρνει ύπνο, να φοβάσαι!...». Φράση που μου την είπε σε ανύποπτο χρόνο (στα νιάτα μου) ένας (σοφός) γέροντας, την έχω πάντα στο μυαλό μου και τελευταία διαπιστώνω ότι αρχίζω και …φοβάμαι!...

ΕΡ. Πώς θα επιθυμούσατε να πεθάνετε;
ΑΠ. Όρθιος.

ΕΡ. Εάν συνέβαινε να συναντήσετε το Θεό, τι θα θέλατε να σας πει;
ΑΠ. «Τα σα εκ των σων...». Για μια τουλάχιστον φορά δικαιούμαστε να το ανταποδώσει σε όλους όσοι το λέμε τόσα χρόνια σ’ αυτόν…

ΕΡ. Σε ποια πνευματική κατάσταση βρίσκεστε αυτόν τον καιρό;
ΑΠ. Κάτι σαν μηχανή που καίει βενζίνη και της βάζεις ντίζελ…

* Ο Πάνος Βενέρης, είναι Αρχιτέκτων-Μηχανικός, Διευθυντής Περιβάλλοντος, Χωροταξίας Δωδεκανήσου Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Τέως πρόεδρος του ΤΕΕ Δωδεκανήσου