Το Καστελόριζο ανήκει στο Αιγαίο - Τεκμηρίωση από ιταλικούς και τουρκικούς χάρτες και έγγραφα

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Kυριάκος Χονδρός

Το νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελορίζου, της Ρω και της Στρογγυλής καθώς και των άλλων μικρότερων νησιών και νησίδων, στην εσχατιά των Ελληνικών θαλάσσιων συνόρων, στο άκρο του Αιγαίου, επιτρέπει να εφάπτονται οι υφαλοκρηπίδες Ελλάδας – Κύπρου και κατ’ επέκτασιν και οι ΑΟΖ.

Και επειδή πολύς θόρυβος έγινε αν το Καστελόριζο βρίσκεται στο Αιγαίου, ας κοιτάξουμε την ιστορία μέσα από χάρτες και ντοκουμέντα όχι μόνο ελληνικά, αλλά και ξένα, για να αποκομίσουμε τεκμηριωμένες απαντήσεις.

Αιγαίο Πέλαγος ονομάζεται η θαλάσσια περιοχή της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου μεταξύ Α. Ελλάδας και Μ. Ασίας, αποκαλούμενη ενίοτε και Αρχιπέλαγος. Έχει έκταση 240.000 τ.χλμ. και μέγιστο βάθος 2.249 μέτρα μεταξύ Κρήτης και Κυκλάδων. Μεγαλύτερη πόλη του γεωγραφικού διαμερίσματος είναι η Ρόδος.

Υπήρξε η κοιτίδα του Αιγαιακού πολιτισμού. Σύμφωνα με τη μυθολογία, το όνομά του προέρχεται από τον Αιγέα, βασιλιά της Αθήνας και πατέρα του Θησέα.

Από την αρχαιότητα ακόμα τα διάφορα τμήματα του Αιγαίου έχουν ιδιαίτερα ονόματα:

1) Μυρτώο πέλαγος, μεταξύ Σουνίου και Κυθήρων.

2) Θρακικό πέλαγος, μεταξύ Θάσου, Σαμοθράκης και θρακικών ακτών.

3) Ικάριο πέλαγος, μεταξύ Χίου και Κω.

4) Κρητικό πέλαγος, βόρεια της Κρήτης.

5) Καρπάθιο πέλαγος, μεταξύ Καρπάθου και μικρασιατικών ακτών.

6) Ευβοϊκή θάλασσα, που περιβρέχει το νησί Εύβοια και

7) Δωδεκανησιακή θάλασσα, που περιβάλλει τα Δωδεκάνησα.

Στην Ελλάδα παρέχεται η δυνατότητα να αναγνωρίσει το Αιγαίο ως παράκτιο αρχιπέλαγος σύμφωνα με την έννοια που του δίνεται στο διεθνές δίκαιο από το άρθρο 7 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας διασφαλίζει την ικανότητα της χώρας να θεωρείται ο χώρος αυτός ενιαίος όταν παράκτια και νησιωτική περιοχή γειτνιάζουν.

Ειδικότερα, τα νησιά ενώνονται μεταξύ τους με ευθείες γραμμές και σχηματίζουν ένα ενιαίο αρχιπέλαγος το οποίο με τη σειρά του ενώνεται με τη στεριά και τα νερά μεταξύ των νησιών θεωρούνται εσωτερικά σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, δηλαδή χωρικά ύδατα.

Ο ορισμός της χώρας μας ως παράκτιου αρχιπελάγους με τη νομική και γεωφυσική έννοια του όρου, μας δίνει το δικαίωμα να προσπεράσουμε, να εγκαταλείψουμε τη μέχρι τώρα επιχειρηματολογία για τα 6 ή 12 ναυτικά μίλια, καθώς θεωρείται ξεπερασμένη και παρωχημένη έννοια για τα αρχιπελάγη. Το άρθρο 7 προβλέπει πως η επέκταση των χωρικών υδάτων γίνεται υπερκαλύπτοντας τα μέχρι πρότινος διεθνή ύδατα.

Το αρχιπέλαγος περικλείεται με ευθείες ακτογραμμές βάσεως στην προμετωπίδα με την Τουρκία, από τη Σαμοθράκη και τη Λήμνο, μέχρι και το Καστελόριζο. Θεωρείται δε ενιαίος δομημένος χώρος, σε ενιαία δόμηση με τη στεριά.

Το Αιγαίο, εκτός από παράκτιο αρχιπέλαγος, αποτελεί και στενό με τη διεθνο-δικαιική έννοια του όρου δεδομένου ότι η Συνθήκη της Λωζάννης αποφάσισε να δοθεί το στενό του Βοσπόρου στην Τουρκία, ενώ το στενό του Αιγαίου στην Ελλάδα.

Η Τουρκία, από τότε που συγκροτήθηκε σε ενιαίο κράτος-έθνος, άρχισε να χρησιμοποιεί τη λέξη Αιγαίο στη γλώσσα της βέβαια, μέσα στο οποίο το Καστελλόριζο, η Ρω, η Στρογγυλή και οι παρακείμενες νησίδες και νησίδια.

Το Καστελόριζο βρίσκεται 70 ναυτικά μίλια ανατολικά της Ρόδου και 160 ναυτικά μίλια δυτικά της Κύπρου. Έχει έκταση 9 τετραγωνικών χιλιομέτρων με μήκος ακτών 19 χλμ.

Μεγίστη (το αρχαίο όνομα) σημαίνει πως είναι το μεγαλύτερο από τα γύρω του νησάκια και Καστελόριζο από το κόκκινο χρώμα του ιπποτικού φρουρίου (1522). Κατά τη περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αναπτύχθηκε ο εμπορικός του στόλος, ο οποίος ταξίδευε σχεδόν σε κάθε γωνιά της γης.

Κατά την Επανάσταση του 1821, τότε που αριθμούσε σχεδόν 14.000 κατοίκους διέθεσε τα καράβια του στελεχωμένα με κανόνια και ικανούς ναύτες και πρόσφερε πολύτιμη υπηρεσία στον Αγώνα.

Κατά τους Βαλκανικούς πολέμους προσπάθησαν να απαλλαχτούν από τους Τούρκους, αλλά δεν τα κατάφεραν. Το κατέλαβαν οι Γάλλοι, ακολούθησε η Ιταλική κατοχή και η Βρετανική κατάληψη για να απελευθερωθεί τελικά μαζί με τα υπόλοιπα νησιά της Δωδεκανήσου. Ο βομβαρδισμός των Γερμανών και η πυρκαγιά μαζί με τις κλοπές των Βρετανών, κατέστρεψαν το νησί και οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν σε διάφορα σημεία της γης.

Ανήκει στο ενιαίο νησιωτικό σύμπλεγμα της Δωδεκανήσου που, ανήκει στο Αιγαίο και με αυτή την ιδιότητα και τον χαρακτηρισμό παραχωρήθηκαν αυτά (Δωδεκάνησα), με τη Συνθήκη των Παρισίων του 1947 στην Ελλάδα.

Η συνθήκη αυτή συμπεριλάμβανε με το άρθρο 14 την παραχώρηση της Δωδεκανήσου που, ανήκε μέχρι τότε στην Ιταλία, στην Ελλάδα. Εν τω μεταξύ προγενέστερα και συγκεκριμένα το 1932 είχαν υπογραφεί μεταξύ της Ιταλίας και της Τουρκίας διμερείς συμβάσεις και συμφωνίες που, καθόριζαν επακριβώς τη χάραξη των θαλάσσιων ζωνών τους και την οριοθέτηση, των θαλάσσιων συνόρων τους.

Τούτο σημαίνει ό,τι ίσχυε για την Ιταλία τότε (1932) ισχύει και για την Ελλάδα σήμερα ως διαδόχου αυτής (Ιταλία) χώρας.

Επίσημα έγγραφα, χάρτες, πορτολάνοι, φωτογραφίες και άλλο σχετικό υλικό της Τουρκίας, αναγνωρίζουν τον όρο Αιγαίο και μέσα σ’ αυτό το Καστελόριζο και τα νησιά που το τριγυρίζουν.

Η Σύμβαση του 1982 για το Δίκαιο της Θάλασσας αναφέρει ρητά ότι όλα τα νησιά διαθέτουν ΑΟΖ και πως αυτή καθορίζεται με τον ίδιο τρόπο, όπως και για τις ηπειρωτικές περιοχές.

Εδώ και 8 χρόνια, η γειτονική μας χώρα προσπαθεί να διαχωρίσει την ανατολική Μεσόγειο από το Αιγαίο. Στόχος αυτής της κίνησης είναι η απομόνωση του Καστελόριζου.

Το ακροτελεύτιο νησί μαζί με τη Ρω και τη Στρογγυλή, βρίσκονται στο θαλάσσιο χώρο του Αιγαίου και όχι στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου και επομένως δεν είναι απομονωμένα νησιά. Και δικαιούνται δική τους υφαλοκρηπίδα.

Από το έτος 2012 η Τουρκία δημοσίευσε χάρτες συμφώνα με τους οποίους διεκδίκησε όλο το βόρειο τμήμα της ανατολικής Μεσογείου. Διεκδίκησε τις περιοχές δυτικά της Κύπρου και νότια της Ρόδου και του Καστελορίζου. Από ελληνικής πλευράς δεν υπήρξαν αντιδράσεις και το θέμα έχει βαλτώσει υπέρ της Τουρκίας.

Αν το Καστελόριζο απομονωθεί από τα νησιά του Αιγαίου, θα εμφανίζεται σαν μικρή συστάδα νησιών, αντιμέτωπων με την τεράστια τουρκική ακτογραμμή. Η Τουρκία θα ζητήσει να μην του αποδοθούν θαλάσσιες εκτάσεις, με βάση τη μέση γραμμή, αλλά μόνο αιγιαλίτιδα ζώνη.

Το Καστελόριζο και τα υπόλοιπα μικρά νησιά του κατά δήλωση του πρώην πρωθυπουργού της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου είναι μεν ελληνικό νησί ανήκει όμως κατά δήλωση πάλι του ιδίου, στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου.

Το Ελληνικό αυτό νησί, προσφέρει στην Ελλάδα σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο των Θαλασσών (του Μοντέγο Μπέι, Τζαμάικα του 1982), το οποίο η χώρα μας το έχει υπογράψει και επικυρώσει, σε αντίθεση με την Τουρκία, η οποία ακόμα δεν το έχει αναγνωρίσει, μια έκταση 22.000 τετρ. χλμ. και ένεκα τούτου (το Καστελόριζο), συναντώνται στην περιοχή του, σε ένα τετραεθνές σημείο, οι ΑΟΖ της Τουρκίας - Κύπρου - Ελλάδας και Αιγύπτου. Συνεπώς, αυτό δημιουργεί ένα μεγάλο πονοκέφαλο στην Τουρκία, γιατί η δική της ΑΟΖ, τερματίζεται στην περιοχή του Καστελορίζου.

Η ΑΟΖ είναι μια θαλάσσια ζώνη που ξεκινά από εκεί που τελειώνει η αιγιαλίτιδα ζώνη (χωρικά ύδατα) και επεκτείνεται ως τα 200 ν.μ. από τις ακτές. Τα δικαιώματα και οι διαδικασίες ενός παράκτιου κράτους επί της ΑΟΖ αποκτώνται μόνο όταν αυτό κηρύξει ρητώς τη συγκεκριμένη ζώνη.

Η ερμηνεία που προσπαθεί και επιδιώκει να δώσει η Τουρκία είναι τελείως αυθαίρετη, δεν στηρίζεται σε καμία απολύτως διάταξη του Διεθνούς Δικαίου των Θαλασσών και αποσκοπεί να παγιδεύσει τη χώρα μας, ώστε να χαρακτηρισθεί το Καστελόριζο ως απομονωμένο που δεν δικαιούται δική του ΑΟΖ και με τον τρόπο αυτό να αποκόψει έτσι την επαφή των ΑΟΖ Κύπρου - Ελλάδος και να καρπωθεί την ΑΟΖ του Καστελορίζου 22.000 τετρ. χλμ. σε βάρος μας.

Όμως το Διεθνές Δίκαιο των Θαλασσών το έχουν υπογράψει και επικυρώσει πάνω των 180 χώρες, η Τουρκία όμως, αρνείται πεισματικά να πράξει το ίδιο γιατί, καθόλου και πουθενά δεν την ευνοεί, εντούτοις όμως εφευρίσκει συνέχεια νέες μεθόδους, για να το παρακάμπτει ενώ προσπαθεί να παρουσιάζεται ως χώρα σεβόμενη δήθεν, τη διεθνή νομιμότητα και τις διεθνείς συνθήκες και συμβάσεις.

Regia Aeronautica dell’ Egeo [Πηγή: Aerostoria].
ISOLE EGEE - Cartoline Biblioteca-Archivio [Πηγή: rodiegeo.net].
Ταχυδρομικός φάκελος Ιταλοκρατίας. Castelrosso (Egeo).
Ταχυδρομικός φάκελος Ιταλοκρατίας. Castelrosso (Egeo).
LE ISOLE DEL MARE EGEO, (Ιταλικός χάρτης νησιών του Αιγαίου).
Εμφανίζει το Καστελόριζο με τις παρακείμενες νησίδες.