Ο Ροδίτης, που ταξιδεύει με το μυαλό του σ’ όλο τον κόσμο και ο ίδιος δεν ταξίδεψε ποτέ!

Pοδούλα Λουλουδάκη

Ο Γιάννης Πιλατέρης, από την Ιαλυσό γνωρίζει πρωτεύουσες, εκτάσεις, πληθυσμούς, οροσειρές και εντυπωσιάζει

Είναι αυτό που λένε «μου το λέγανε, και δεν το πίστευα...»! Και καλώς τελικά γιατί η πραγματικότητα ήταν πιο εντυπωσιακή όταν συνάντησα τον Γιάννη Πιλατέρη και άκουσα τον βομβαρδισμό ερωτήσεων, στις οποίες έδινε απίστευτα γρήγορα απαντήσεις, για πρωτεύουσες, πληθυσμούς, εκτάσεις, βάθη θαλάσσης, υψόμετρα, θρησκείες για όλες τις χώρες του πλανήτη.

Λες και αυτός ο άνθρωπος της δουλειάς, που τα λιγοστά του γράμματα φτάνουν ίσα-ίσα για να διαβάζει, να γεννήθηκε για να είναι με τη φαντασία του όλος ο κόσμος δικός του. Τόσο αγνά!

Νωρίς το μεσημέρι πίνει την μπυρίτσα του στην Ιαλυσό, κι είναι τρισευτυχισμένος αυτή την ώρα που ο φίλος του Γιώργος Χονδρός τον ρωτά, κι εκείνος απαντά σε κλάσματα δευτερολέπτου για χώρες που εμείς δεν ξέρουμε καν ότι υπάρχουν στη γη, για ονόματα χωρών που εμείς δυσκολευόμαστε και να προφέρουμε ακόμα.

Το απόλαυσε αυτό το… τεστ γνώσεων και τ’ απολαύσαμε κι εμείς ακόμα περισσότερο που υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι ασχολούνται μ’ αυτά που χαίρονται τόσο αγνά όταν τους λες μπράβο και θέλουν να σ’ εντυπωσιάσουν μόνο για τη χαρά της στιγμής.

Ξέρετε τόσα πολλά και δεν ταξιδέψατε ποτέ!
Εγώ ταξιδεύω με το μυαλό. Δεν απαντώ αφηρημένα, πάω κι έρχομαι, με ταχύτητα φωτός. Ξέρω το σχήμα του κράτους να σου το ζωγραφίσω, ξέρω τα σύνορα, πρωτεύουσες που άλλαξαν ονόματα στο πέρασμα των χρόνων...

Από παιδάκι στο σχολείο με φώναζαν στον πίνακα και με την κιμωλία σχεδίαζα και τα σύνορα. Το 1957, ήμουν 13 χρονών και με ρωτούσαν «έχεις πατέρα γεωγράφο, έχεις ναυτικό;». «Όχι, τίποτα. Διαβάζω τα βιβλία που πετάνε οι άλλοι». Και λέγανε, «αυτό το παιδάκι πρέπει να γίνει ναυτικός»...

Ούτε ναυτικός έγινα ποτέ, ούτε ταξίδεψα. Μια φορά μπήκα σ’ αεροπλάνο το 1957 και πήγα στην Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας όπου έκατσα ένα χρόνο για δουλειά, και μια φορά με πλοίο στον Πειραιά, τη μια για να πάω φαντάρος και την άλλη για γαμήλιο ταξίδι.

Με τη φαντασία μου όμως με ταχύτητα φωτός πάω σε όλα τα κράτη και ξέρω και τι κλίμα θα βρω, τι βροχές δέχεται. Η Νοτιοανατολική Ασία, δέχεται τα πιο πολλά νερά λόγω των μουσώνων του χειμώνα και των μουσώνων του καλοκαιριού. Πες μου χώρα να σου πω. Τώρα δα, έχω πάει, κι έχω έρθει πιο γρήγορα από το ρεύμα. Ταξιδεύω τώρα εγώ τζάμπα, με πύραυλο.

Αυτό το ενδιαφέρον, η περιέργεια, από πού προέκυψε, έχετε καταλήξει;
Από μικρό παιδί όπου έβλεπα χάρτες με απορροφούσαν. Να διαβάζω για πόλεις, να μαθαίνω τις εκτάσεις, τις θρησκείες, τι παράγουν, τι εξάγουν γενικά τον πλούτο τους. Η φαντασία μου οργίαζε από μικρό παιδί, να μαθαίνω ποτάμια, ερήμους, για τα ζώα της κάθε χώρας μου άρεσε πολύ… για τη θρησκεία της κάθε χώρας, είχα περιέργεια πολύ. Κι όλα ξεκινούσαν από την ανασφάλειά μου, μήπως χρειαστεί να ταξιδέψω ας πούμε στις χώρες της Αφρικής και δεν ξέρω να κάνω μια απόσταση με τα πόδια. Αν χαθώ και δεν έχω στηρίγματα και δεν έχω κανέναν να με βοηθήσει, αν τύχει και γίνω πρόσφυγας...

Κι από πού αντλήσατε όλες αυτές τις γνώσεις;
Τα βιβλία της γεωγραφίας τα βρισκα από τα πεταμένα των μαθητών, κάθε φορά στο τέλος της σχολικής χρονιάς. Κατά σύμπτωση παρουσιάζονταν μπροστά μου. Και ξέρεις πώς ξεκίνησε όλο αυτό; Το 1950 ήμουνα 5-6 χρονών και μου λέει ο θείος μου «διάβαζε Γιαννάκι μου, να σε πάρω μαζί μου στην Αφρική, στο Κονγκό...».

Μπορεί στην Αφρική να μην πήγα ποτέ, αλλά την ξέρω απ’ έξω. Και όλες τις ηπείρους. Πρωτεύουσες, πληθυσμούς, ποτάμια, πεδιάδες. Άνοιξε το βιβλίο και ρώτα με, χτύπα... Τις υψηλότερες κορυφές της υδρογείου τις ξέρω, τα βάθη της θάλασσας... Τα τρία δέκατα του πλανήτη είναι ξηρά και τα επτά δέκατα είναι το υγρό στοιχείο. Ξέρω τους παραλλήλους, κι αν γίνει ένας σεισμός, καταστροφή, τσουνάμι, μαθαίνοντας τον παράλληλο μπορώ να σας πω ακριβώς πού έγινε.

Συνεχίζετε και σήμερα να μελετάτε όπως παλιά;
Συνεχίζω, ανοίγω χάρτες, κλείνω χάρτες πάνω στο τραπέζι, με γυμνό μάτι, μου χαρίσανε δύο σύγχρονους τώρα γιατί ξέρουν την αδυναμία μου. Τώρα, με μάθανε ορισμένοι και με ρωτάνε και μέσα στο δρόμο. Αν είχα έναν τώρα εγώ όπως αυτή τη στιγμή το Γιώργο, να με ρωτάει, ξέρεις πόσο θα με βοηθούσε αυτό;

Έχετε πιάσει τον εαυτό σας να ξεχνάει ή είστε όσο δυνατός ήσασταν;
Άλλα ξεχνάω, είναι πια κι η ηλικία, αλλά αυτά δεν τα ξεχνάω γιατί τ’ αγαπάω. Ξέρω και τ’ άστρα! Ονόματα, μεγέθη, θερμοκρασίες. Θέλω να ‘χω έναν τρομερό αντίπαλο να με κοντράρει, να παίξουμε ένα δυνατό παιχνίδι.

Και τι άλλο θέλετε; Να ταξιδέψετε ίσως;
Θα ‘θελα να μπω σ’ ένα τουριστικό πλοίο, σ’ ένα κρουαζιερόπλοιο, να είμαι με τον καπετάνιο μαζί, δίπλα του και ν’ αφήσουμε τις πυξίδες, να ταξιδεύουμε όπως οι παλιοί έτσι που ξέρω τις αποστάσεις.