1821-Σελίδες Ιστορίας: Ο Διδάσκαλος του Γένους Εμμ. Ιωαννίδης Κισθήνιος και ο Ιωάννης Καποδίστριας
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΚΕ 324 ΦΟΡΕΣ
Οι Απέναντι και ο ρόλος τους στην περιοχή της Μεγίστης
Παρουσίαση-επιμέλεια Κώστας ΤΣΑΛΑΧΟΥΡΗΣ
Ο Μιχαήλ Πετρίδης συνεχίζει τη βιογραφία του Διδασκάλου του Γένους Εμμανουήλ Ιωαννίδη Κισθηνίου:
«Εκ Καρπάθου ανεχώρησε δωδεκαετής περίπου, ο απορφανισθείς Εμμανουήλ μετά των λοιπών οικείων του, εις Αμοργόν και εκείθεν εις Σύρον.
Εκεί προσελήφθη ως υπάλληλος παρά τω Πανταζή Κανισκιέρη, ο οποίος αντιληφθείς την άκραν φιλομάθειάν του, τον εισήγαγεν εις την εν Κυθήροις Ελληνικήν Σχολήν, εις την οποίαν εμαθήτευσεν επί δύο έτη (1826-1827), επιδείξας άκραν επιμέλειαν και αριστεύσας εις την τότε επικρατούσαν αλληλοδιδακτικήν μέθοδον.
Εκεί και εδιδάσκετο ως μαθητής και εδίδασκεν ως πρωτόσχολος δηλαδή, βοηθός διδασκάλου.
Το επόμενον έτος προσεκλήθη επισήμως από την Δημογεροντίαν Στεμνίτσης, διά να αναλάβη την εκπαίδευσιν και μόρφωσιν των παιδιών της.
Εκεί εξεπλήρωσε πληρέστατα το καθήκον του και κατήρτισε μαθητάς, ικανούς να χρησιμοποιούν την αλληλοδιδακτικήν μέθοδον.
Εκ Στεμνίτσης διωρίσθη παρά του αειμνήστου κυβερνήτου Ιωάννου Καποδίστρια εις Τρίπολιν, όπου διέμεινεν επί δύο έτη διδάσκων «την τότε μικράν γενεάν ου μόνον γράμματα, αλλά και χρηστοήθειαν, ήτοι την ευταξίαν, την ευπείθειαν, το σέβας και την υποταγήν εις τους ανωτέρους, και τον τρόπον του λαλείν και συμπεριφέρεσθαι» κατά τον μαθητήν του ιατρόν Ι. Πύρλαν.
Το σχολείον του εκείνο ήτο το πρώτον παρά του Καποδιστρίου συσταθέν εν Ελλάδι και η φήμη του εξηπλώθη ταχέως.
Διά τούτο και επιθεωρήθη υπό του ιδίου του Κυβερνήτου, ελθόντος επί τούτω εκ Ναυπλίου και συνοδευομένου υπό του στρατάρχου Θεοδώρου Κολοκοτρώνη και του υπασπιστού τούτου Φωτάκου Χρυσανθοπουλου(1).
Ο Καποδίστριας είναι περιττόν να είπωμεν, πόσον ενεθουσιάσθη από το έργον του συμπολίτου μας Κισθηνίου, τον οποίον ετίμησε δι’ Αργυρού Αριστείου.
Επιστρέψας εις Ναύπλιον, διέταξε τον μηχανικόν Δ. Σταυρίδην να οικοδομήση εις την θέσιν του προχείρου και ξυλίνου, νέον εξαίρετον διδακτήριον και τον Γ. Γραμματέα της Επικρατείας Π. Σπηλιάδην να αποστείλη χρηματικόν ποσόν εις τον Ε, Κισθήνιον δι’ αγοράν χάρτου και άλλων χρειωδών διά τους μαθητάς του.
Δίδαξε στη Ρόδο
Περί τα μέσα του 1831 ο Εμμ. Κισθήνιος εκλήθη ίνα διδάξη εν Ρόδω, όπου διέμεινε δύο έτη, διακριθείς διά την εργατικότητα και χρηστότητά του.
Εκείθεν, προσκληθείς μετέβη εις την γενέτειράν του Μεγίστην, όπου εδίδαξε μέχρι του θανάτου αυτού, επισυμβάντος τη 1η Ιανουαρίου 1882. Ο αοίδημος ανήρ απέθανε πτωχός, εγκαταλείψας πολυμελή οικογένειαν.
Επί του τάφου του εχαράχθη το εξής τρίστιχον επιτύμβιον ποιηθέν υπό του ιδίου:
Εις Κύθηρα, εις Αμοργόν, εις Ναύπλιον, εις Αργος, εις Τρίπολιν, Καρύταιναν διδάξας και εις Ρόδον και εις την Πρόνοιαν σταλείς εκ μέρους της Μεγίστης
Εν Καστελλορίζω, έξωθεν της Σχολής του, είχε θέσει την εξής επιγραφήν: «Αλληλοδιδακτικόν σχολείον λαγκαστριανής μεθόδου(2)».
Η σφραγίς του έφερεν μέσα εις στέφανον, την Παλλάδα Αθηνάν, και πλησίον αυτής γλαύκα· πέριξ δε την επιγραφήν: Ηθική Αναγέννησις της Ελλάδος.
Ο Κισθήνιος συνέγραψε πολλά διδακτικά πονήματα ιστορικά, γραμματικά, κατήχησιν και τα οποία δεν εξετυπώθησαν και ευρέθησαν εις την βιβλιοθήκην του χειρόγραφα. Επίσης συνέθεσε ποιημάτια και την Ιστορίαν της πατρίδος του ονομάσας αυτήν «Μεγιστιάδα». Και πάλιν ο Μιχαήλ Γ. Πετρίδης σε άλλη βιογραφία του Εμμ. Κισθήνιου γράφει ότι «…εδίδαξεν ευδοκίμως εν Ρόδω και Καστελλορίζω, όπου νυμφευθείς παρέμεινε μέχρι τέλους του βίου του, διδάσκων και μορφώνων ηθικώς, χριστιανικώς κ’ εθνικώς τα τέκνα της μικρής του πατρίδος. Διά την εθνικήν δράσιν του και τας ενεργείας του προς απελευθέρωσιν της Μεγίστης, ερρίφθη εις τας φυλακάς Ρόδου· απεφυλακίσθη δε μετά καιρόν κατόπιν ισχυρών μεσολαβήσεων παρά τη Υψηλή Πύλη…».
Ο Ιωάννης Πύρλας ως μαθητής στην Τρίπολη αναφέρει ότι ο Εμμανουήλ Κισθήνιος, ήτο ανήρ έμπειρος και ευπαίδευτος και εδίδασκε όχι μόνον γράμματα αλλά και χρηστοήθειαν, εμπνέοντας εις τους μαθητάς του, την ευπείθειαν, το σέβας, την υποταγήν στους ανωτέρους και τον τρόπον του λαλείν και συμπεριφέρεσθαι. Ουδέποτε επέτρεπεν εις τους μαθητάς του να αποτείνωνται με το «βρε» αλλά με το κύριε και παρακαλώ πάντοτε(3).
Αλλά και ο μεγάλος μας λαογράφος Αναστάσιος Βρόντης, ο οποίος σημειωτέον δίδαξε στη διάρκεια του Μεσοπολέμου στο Καστελλόριζο, γράφει(4) για τον Κισθήνιο, ότι ήταν δάσκαλος στη Ρόδο επί τέσσερα χρόνια, μάλιστα δε του δόθηκε πιστοποιητικό υπηρεσίας που σημειώνεται ότι εξεπλήρωσε τα διδασκαλικά του καθήκοντα με ζήλο και επιμέλεια(5).
Σε άλλη ευχαριστήρια επιστολή των εφόρων, προς τον Κισθήνιο, αναφέρεται ότι «εφάνη πολύ ενάρετος και επολιτεύθη με τιμήν και χρηστοήθειαν(6)…».
Ο Βρόντης συμπληρώνει ότι ο Καστελλορίζιος δάσκαλος, στο Σχολείο του, είχε ένα είδος μαθητικής Κοινότητας, με μαθητικό δικαστήριο όπου δίκαζε με αμεροληψία τους αδιόρθωτους μαθητές, στους οποίους επέβαλλε ανάλογες ποινές. Οι γονείς έμεναν ευχαριστημένοι γιατί έβλεπαν την πρόοδο των παιδιών τους…
Οι Απέναντι
Οι Απέναντι-φυσικά οι κυβερνώντες- δεν ξέχασαν ποτέ τους Καστελλοριζιούς ούτε στη διάρκεια του 19ου αιώνα όταν πλέον η Ελλάδα έγινε κράτος, ούτε στον 20ό αιώνα με τις συλλήψεις Καστελλοριζίων ψαράδων, την Δέσποινα Αχλαδιώτη, τη βασίλισσα και Κυρά της Ρω, με τόσα επεισόδια και τόσους θανάτους συμπατριωτών μας. Δεν λησμονούνται οι επαφές μεταξύ συμπατριωτών μας και των απέναντι Τούρκων-θεωρούνταν καρντάσηδες(7)- με τις φωτιές που άναβαν για να συνεννοηθούν ότι δεν υπήρχε τουρκικό πολεμικό και να γίνει ανταλλαγή προϊόντων.
Οι Καστελλορίζιοι έδιναν καφέ και ζάχαρη και οι Τούρκοι ως αντάλλαγμα κρέας που… απαλλοτρίωναν-τα ζώα- από το εσωτερικό της Μικράς Ασίας. Μεγαλεία… Και όταν ο απεσταλμένος της εφημερίδας «Ακρόπολις», αστυνομικός συντάκτης Θεόδωρος Δράκος έδωσε στην Δέσποινα μια μεγάλη ελληνική σημαία, τότε με τα ρεπορτάζ και τις περιγραφές του η περιοχή βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της ελληνικής και διεθνούς επικαιρότητας.
Όπως βρέθηκε στα πρωτοσέλιδα του διεθνούς Τύπου, όταν οι Τούρκοι, πραξικοπηματικά, τον Απρίλιο 1924, κατέλαβαν τα γύρω νησιά από το Καστελλόριζο. Οι Ιταλοί προφανώς είχαν γνώση των προθέσεών αυτών, δεν προέβησαν σε κανένα μέτρο για να παρεμποδίσουν την κατάληψη και με τις συνομιλίες που ακολούθησαν στην Κωνσταντινούπολη, Ρόδο και Καστελλόριζο, προχώρησαν τα δύο μέρη, στις 29 Μαΐου 1929, σε προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, όπου οι Τούρκοι αντιλήφθηκαν ότι όλα ήταν εις βάρος τους-…αναγκάσθηκαν να υποχωρήσουν και να υπογράψουν στις 4 Ιανουαρίου 1932 τη Σύμβαση(8) της οριοθέτησης των συνόρων, συμφωνία η οποία ισχύει μέχρι σήμερα(9).
Στη Σύμβαση αυτή-είναι χαρακτηριστική η λεπτομέρεια- αναφέρεται ότι «η τουρκική Κυβέρνηση αναγνωρίζει την κυριαρχία της Ιταλίας(10) επί των νησίδων των κειμένων εντός της ζώνης της οριζομένης υπό της παραμέτρου του κύκλου ο οποίος θα έχη ως κέντρον τον θόλον της εκκλησίας της πόλεως του Καστελλορίζου(11) και ως ακτίνα την απόστασιν μεταξύ του κέντρου τούτου και του ακρωτηρίου του Αγίου Στεφάνου (κατεύθυνσις του ανέμου).
Έτσι εντός του κύκλου βρέθηκαν οι νησίδες, νησίδια και νησαία εδάφη, Μεγίστη, Ψωμί, Μαύρο Ποϊνί, Ψωραδιά, Πολυφάδος Ι, Αγριελιά, Άγιος Γεώργιος, Πολυφάδος ΙΙ, Ανώνυμο Αριθμ 344, Μαύρο Ποϊνάκι, Κουτσουμπάς, Στρογγυλή (Υψηλή), Ρω (Άγιος Γεώργιος) Δραγονέρα (Λαιμός), Ανώνυμο Αριθμ. 340, Ανώνυμο Αριθμ. 341, Ανώνυμο Αριθμ. 342, Ανώνυμο Αριθμ. 343 και Σαβούρα.
Μετά τη συμφωνία και πριν συζητηθεί το ζήτημα στο Διεθνές δικαστήριο της Χάγης κήρυξε-το Δικαστήριο-, στις 26 Ιανουαρίου 1933, την υπόθεση λήξασα.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Φώτιος Χρυσανθόπουλος ή Φωτάκος, αγωνιστής, υπασπιστής του Θ. Κολοκοτρώνη, απομνημονευματογράφος (1798-13 Σεπτεμβρίου 1879).
2. Γνωστή στη Δυτική Ευρώπη ως Μέθοδος Μπελ και Λάγκαστερ.
3. Τα διέσωσε ο Αναστάσιος Βρόντης.
4. Εφημερίδα «Η Ροδιακή», 18.6.1934, σελίδα 2.
5. Το πιστοποιητικό υπογράφουν οι έφοροι Εκπαιδεύσεως της πόλεως Φιλ. Δημητρίου Λίνδιος, Ιωάννης Καζούλλης, Συμεών Κωνσταντίνου , Μ. Κάζηρας και Κ. Παπα Θεοδοσίου, ιερέας
6. Την επιστολή υπογράφουν ο μητροπολίτης Ρόδου Ιάκωβος (1839-1856) και οι έφοροι Β. Ζαχαρία Χριστιανόπουλος, Κ. Φραγκόγιαννος, Κ. Κάλογλου Μακελλόπουλος.
7. Αδέλφια.
8. Τη συμφωνία υπέγραψαν εκ μέρους της Τουρκίας ο υπουργός των Εξωτερικών Τεφκίρ Ρουσδή Αρρά, βουλευτής Σμύρνης και εκ μέρους της Ιταλίας ο πρεσβευτής της στην Άγκυρα βαρώνος Πομπέο Αλόιζι, πληρεξούσιος υπουργός.
9. Κ. Φ. Τσαλαχούρης «Ίμια-Το χρονικό της χάραξης των συνόρων της Δωδεκανήσου (1932-1947), Εκδόσεις «Τροχαλία», Αθήνα, Φεβρουάριος 1997, σελίδες 160.
10. Σήμερα, της Ελλάδας.
11. Τον Άγιο Κωνσταντίνο.
Ακολουθήστε τη Ροδιακή στο Google News
