Ο Χαρίλαος Τρικούπης δίδει εντολή το καταδρομικό «Μιαούλης» να παραβιάσει το λιμάνι της Ρόδου
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΚΕ 739 ΦΟΡΕΣ
1821-Σελίδες Ιστορίας, τα μετά - Θέμα τιμής η αρπαγή του Καστελλοριζιώτικου Μπάρκου
Επιμέλεια-παρουσίαση Κώστας ΤΣΑΛΑΧΟΥΡΗΣ
Ας γυρίσουμε στα 1887, σε μια από τις πιο λαμπρές καταγραφές για το Καστελλόριζο που έβλεπε το φως, από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές. Γίνεται αντιληπτό ότι σε όλα τα κατοπινά χρόνια μετά την Επανάσταση του 1821 και τη δημιουργία του Ελληνικού Κράτους, οι κάτοικοι της Μεγίστης βρίσκονταν συνεχώς κάτω από το βαρύ πέλμα του δυνάστη. Κάθε λίγο και λιγάκι και ένα επεισόδιο σημειωνόταν στα παράλια του νησιού, ή της Λυκίας μέχρι την Κύπρο. Ησυχασμό δεν είχαν οι δυστυχείς κάτοικοι…
Την ιστορία αφηγείται ο Καστελλορίζιος πλοιοκτήτης Παρασκευάς Αγαπητός που στα πρώτα χρόνια πια του εικοστού αιώνα, βρίσκεται μόνος κι έρημος στην Αθήνα, αφού καταστράφηκε, τελείως, οικονομικά.
Η κατάσχεση του πλοίου του από τον ίδιο το διοικητή της Ρόδου Κιεμάλ βέη, στο λιμάνι του Καστελλορίζου υπήρξε η αρχή του οικονομικού του αφανισμού.
-Μια μέρα του Μαΐου του έτους 1887, γράφει ο Παρασκευάς, ενώ κατέπλεα στο λιμάνι του Καστελλορίζου, είδα ότι μας ακολουθούσε ένα τουρκικό πολεμικό.
Και συνεχίζει:
-Δεν έδωσα προσοχήν εις το σύνηθες άλλως διά τα μέρη μας γεγονός τούτο, και μετ’ ολίγον ηγκυροβόλησα και εξήλθον. Το τουρκικόν πλοίον ηγκυροβόλησε πλησίον του ιδικού μου καραβιού. Ολίγην ώραν μετά την αποβίβασίν μου εις την πόλιν, είδον ερχομένους εν σπουδή εις αναζήτησιν μου, τινάς των ναυτών του πληρώματος του πλοίου μου, οι οποίοι εν ταραχή, μου ανήγγειλαν ότι ο διοικητής της Ρόδου Κιεμάλ βέης επιβαίνων του τουρκικού πλοίου, διέταξε να κατασχεθούν όλα τα πλοία του λιμένος και μετ’ αυτών και το ιδικόν μου.
Κατάπληκτος επί τω ακούσματι-διότι ήμην και είμαι Έλλην υπήκοος, και το πλοίον μου έφερεν ελληνικήν σημαίαν(1), έσπευσα εις τον υποπρόξενόν μας, ζητών προστασίαν. Αλλ’ ο υποπρόξενος Καστελλορίζου δεν ήτο δυστυχώς ο κ. Αντωνόπουλος(2) ή ο κ. Δεληγιάννης της Σμύρνης. Ήτον ένας άνθρωπος, ο οποίος δεν μπορούσε να κάμη και δεν έκαμε τίποτε. Και όχι μόνον το πλοίον μου αλλά και εμέ συνέλαβεν ο Κιεμάλ. Κατώρθωσα ν’ αποφυλακισθώ, έτρεξα εις την Ρόδον και απ’ εκεί εις τας Αθήνας…»
Επακολούθησαν σοβαρότατα διπλωματικά διαβήματα του αειμνήστου Τρικούπη(3), χωρίς, όμως, αποτέλεσμα επί μια πενταετία.
Έτσι στο πρωθυπουργικό γραφείο, μετά τις άκαρπες διπλωματικές ενέργειες, αποφασίζεται η διά της βίας αρπαγή του Καστελλοριζιώτικου πλοίου από το λιμάνι της Ρόδου.
Η εφημερίδα «ΣΚΡΙΠ»
Ο χρονικογράφος της εποχής, μας δίδει ανάγλυφη την εικόνα των γεγονότων. Στην περιγραφή αυτή αναφέρει ότι τα γεγονότα έλαβαν χώραν το 1888-ίσως να είναι σωστά, δηλαδή, η αρπαγή του πλοίου να έγινε το Μάιο 1887 και αυτά που διαδραματίστηκαν στο γραφείο του Πρωθυπουργού Χαριλάου Τρικούπη τον επόμενο χρόνο.
Γράφει λοιπόν στο κορυφαίο θέμα της πρώτης σελίδας της εφημερίδας(4):
«Ήτο το έτος 1888. Πρωθυπουργός ο αείμνηστος Τρικούπης. Γενικός διοικητής ουχί του Βιλαετίου Σμύρνης τότε, αλλά του Βιλαετίου του Αρχιπελάγους, εδρεύων εν Ρόδω, ο αυτός Κιαμήλ Πασσάς.
Και επειδή ηθέλησαν να παραστήσουν, ότι το άγριον κατά του Ελληνισμού μίσος, του Βαλή είνε όψιμον όλως, αναπτυχθέν εκ μίσους προσωπικού προς τον εν Σμύρνη Γενικόν Πρόξενον της Ελλάδος, εκθέτομεν τι διέπραξε καθ’ ημών κατά το 1888, και ανασύροντες εκ της αγνοίας ιστορικήν σελίδα άγνωστον, αναγράφομεν τι είχεν αποφασίσει και τι είχεν αρχίσει εκτελών τότε ο αείμνηστος Τρικούπης, επιτυχών άμεσον ικανοποίησιν.
Είναι δε πολύ διδακτική η σύγχρονος αύτη ιστορική σελίς και διά την ταυτότητα των περιστάσεων και διότι οδηγεί ημάς τι δυνάμεθα ν’ αναμένωμεν παρά του Οθωμανού τοπάρχου, εάν η παροχή ικανοποιήσεως εξαρτηθή από ιδίων αυτού πράξεων, είτε ειλικρινώς διαταχθή να τας εκτελέση είτε πράγμα ουχί ασύνηθες εις τας παραδόσεις της οθωμανικής πολιτικής, λάβη μυστικάς αντιθέτους διαταγάς.
Τότε άνευ δικαιώματος, άνευ τηρήσεως των νομίμων διατυπώσεων ο δημιουργός των εν Σμύρνη τερατουργημάτων είχε συλλάβει εις τινα των Νοτίων Σποράδων τριίστιον ελληνικόν πλοίον (μπάρκον) εκ Καστελλορίζου νηολογημένον εις τον λιμένα της Σύρου.
Όλαι αι παραστάσεις του Προξένου, όλαι αι ενέργειαι της Πρεσβείας προς απόδοσιν αυτού, είχον αποβή μάταιαι.
Τον Τρικούπην εξηρέθιζε πολύ το γεγονός τούτο· επέτυχε δε διαπραγματευόμενος αυτοπροσώπως εν Αθήναις μετά του Οθωμανού αντιπροσώπου και εν Κωνσταντινουπόλει διά του αειμνήστου Μαυροκορδάτου(5), να εκφρασθή η λύπη της Υψηλής Πύλης διά το γενόμενον έκτροπον και να διαταχθή ο Διοικητής του Αρχιπελάγους Κιαμήλ πασσάς, όπως αποδώση αμέσως το συλληφθέν πλοίον εις τον ιδιοκτήτην.
Ώθησε δε τότε την αβρότητα αυτής η Πύλη μέχρι τοιούτου σημείου, ώστε επίσημον αντίγραφον εν γαλλική μεταφράσει της εις τον Βαλήν διαταγής, παρέδωσεν εις τον Μαυροκορδάτον
Πας τις φαντάζεται ήδη ότι τα πράγματα ετελείωσαν εδώ.
Πολλού γε και δει.
Ο Κιαμήλ πασσάς εδήλωσεν απεριφράστως ότι δεν εκτελεί την διαταγήν ταύτην, ότι προτιμά να αντιμετωπίση οιανδήποτε συνέπειαν της απειθείας του.
Νέαι πάλιν διαπραγματεύσεις προς την Πύλην, νέαι παραστάσεις, νέαι παρελκύσεις.
Αλλά και νέα εντονωτέρα διαταγή της Υψηλής Πύλης, όπως αποδοθή το πλοίον, ήτις, όμως, έλαβε την αυτήν τύχην.
Κατά τας αφηγήσεις αγαπητού αυτού υπουργού του υπουργείου εκείνου, παρ’ ου αντλούμεν τας ειδήσεις ταύτας, εις ουδεμίαν περίστασιν είχεν εξερεθισθή τόσον ο αείμνηστος Τρικούπης εκ της κακοπιστίας της Πύλης και των οργάνων της.
Το ελληνικόν τριίστιον κατεχόμενον υπό των Τούρκων εν τω λιμένι της Ρόδου και φυλασσόμενον υπό Τούρκων ναυτών ήτο δι’ αυτόν αφορμή διηνεκούς αδημονίας.
Ημέραν τινά, εις των συνυπουργών του λαμβάνει παρ’ αυτού πρόσκλησιν να μεταβή εις το γραφείον του. Ευρίσκει εκεί και άλλον υπουργόν, προσθέτως δε τον μακαρίτην αντιπλοίαρχον Επαμεινώνδα Κριεζήν(6), αξιωματικόν επιζήλων προσόντων, ον περιέβαλε δι’ εξαιρετικής τιμής ο Τρικούπης.
-Η υπομονή εξηντλήθη, είπε. Πρέπει ο κ. Κριεζής να υπάγη με τον «Μιαούλην(7)» και με ένα άλλο σκάφος εν ανάγκη, όπως παραλάβη διά της βίας το πλοίον.
Οι υπουργοί προσείδον αλλήλους μετ’ απορίας.
Αλλ’ ο Τρικούπης σοβαρώτατα απήντησεν, ότι όταν λύσις δεν χωρεί, επιβάλλονται τα ενεργά μέτρα, ανεξαρτήτως των συνεπειών αυτών.
Πόσον άλλως τε αδιασείστως επρέσβευε την αρχήν ταύτην, το απέδειξεν επί του επεισοδίου του Καραλί(8) Δερβέν(9), όπου πρώτον εζήτησε την ικανοποίησιν διά του τηλεβόλου και έπειτα δια της μεσολαβήσεως των Δυνάμεων».
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Ήταν Νηολογίου Σύρου.
2. Από τις 22 Φεβρουαρίου 1883 υποπρόξενος στο Καστελλόριζο ήταν ο εκ Κάσου αγωνιστής του 1821 Ιούλιος Μπουρέκας.
3. Χαρίλαος Τρικούπης (1832-1896), Πρωθυπουργός της Ελλάδος επτά φορές. Στην περίοδο που αναφερόμαστε κυβέρνησε από τις 9.5.1886 μέχρι τις 24 Οκτωβρίου 1890.Συνολικά πρωθυπουργός χρημάτισε επί δέκα χρόνια, εννιά μήνες και δεκατέσσερις ημέρες
4. Εφημερίδα «ΣΚΡΙΠ», Σάββατον 17 Απριλίου 1904. Μονόστηλο κορυφαίο, Τίτλος; Ο Κιαμήλ πασσάς και ο Τρικούπης. Ιστορική σελίς. Η Ιστορία αντιγράφει εαυτήν.
5. Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1837-1903) Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στην Κωνσταντινούπολη. Διετέλεσε υπουργός Παιδείας δύο φορές 1878 και 1880.
6. Επαμεινώνδας Κριεζής, (1834-1894) αντιπλοίαρχος . Υιός του αγωνιστή του 1821 Αντωνίου Κριεζή, υπασπιστής του βασιλιά Γεωργίου Α΄ Διετέλεσε υπουργός των Στρατιωτικών (3.5.1893-5.5.1893) και Ναυτικών (12.1.-31.5.1893)
7. Καταδρομικό, ναυπηγήθηκε στη Γαλλία μεταξύ των ετών 1878-1880 από το ναυπηγό Λαγκάν. Εκτόπισμα 1770 τόνοι, μήκος 81 μέτρα, βύθισμα 4,6 μέτρα. Ιπποδύναμη 2200 HP και μέγιστη ταχύτητα 16 κόμβοι. Ο οπλισμός του ήταν 4 πυροβόλα των 17 εκατοστών και 4 7,5 εκατοστών.
8. Το σωστό, Καραλή.
9. Το επεισόδιο αυτό επεσυνέβη το 1885 με την προσάρτηση της Θεσσαλίας, όταν οι Τούρκοι μετά το 1881 καθυστερούσαν τη συμφωνία για τη χάραξη των Ελληνοτουρκικών συνόρων, ο Τρικούπης έχοντας τη σύμφωνη απόφαση της Αγγλίας, διέταξε τον Ελληνικό στρατό να επιτεθεί στο σημείο Καραλή Δερβέν και να διώξει την οθωμανική φρουρά. Με την προώθηση του ελληνικού Στρατού και την επέμβαση των Άγγλων η Πύλη αναγκάστηκε να υποχωρήσει.
Ακολουθήστε τη Ροδιακή στο Google News
