M. Kασσώτης: Δωδεκανήσιοι στο Ελληνικό Τάγμα της Αμερικής και στο Office of Strategic Services

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο
Μανώλης Κασσώτης
στο anamniseis

Τον Ιανουάριο του 1943, με απόφαση του προέδρου Franklin D. Roosevelt δημιουργήθηκε το (Greek) 122nd Infantry Battalion, για να τιμήσει την 122η επέτειο της Επανάστασης του 1821, με διοικητή τον ταγματάρχη Παναγιώτη Κλαϊνό.

­Ο Κλαϊνός γεννήθηκε στη Σπάρτη το 1907 και μαζί με τον πατέρα του ήρθε στην Αμερική το 1912, και ήταν ο πρώτος Ελληνοαμερικανός που αποφοίτησε από τη στρατιωτική ακαδημία West Point.

Η εξόριστη Ελληνική Κυβέρνηση είχε ζητήσει τη δημιουργία του Ελληνικού Τάγματος για να βοηθήσει στην αντίσταση εναντίον των Γερμανών που κατείχαν την Ελλάδα.
Στο Ελληνικό Τάγμα κατετάγησαν Ελληνοαμερικανοί ως εθελοντές, μεταξύ των οποίων και αρκετοί Δωδεκανήσιοι, που μεταξύ αυτών υπήρχαν και ναυτικοί του εμπορικού ναυτικού, που λόγω του πολέμου βρέθηκαν στην Αμερική.

Η στρατιωτική εκπαίδευση του Τάγματος έγινε στο Ft. Carson CΟ, και αργότερα ορισμένοι από τα μέλη του αποσπάστηκαν σε άλλες στρατιωτικές μονάδες και στο Office of Strategic Services (OSS), που αργότερα εξελίχθηκε στη Central Intelligence Agency (CIA).

Οι Μιχάλης Βασιλάκης και Αντώνης Λογοθέτης, από την Κάρπαθο, αποσπάστηκαν στην 26η Μεραρχία. Αποβιβάστηκαν στο Utah Beach, πολέμησαν κατά μήκος του καναλιού Salonnes-Moncourt, στην περιοχή του δάσους Moncourt, και στην κατάληψη των πόλεων Dieuze, Saar Union και Saarreguemines.

Πήραν μέρος στη Μάχη της Ardennes και στην κατάληψη της πόλης Arsdorf. Πολέμησαν στη διάβαση του ποταμού Wiltz και στην κατάληψη της πόλης Grumelscheid. Πέρασαν τους ποταμούς Clerf και Ρήνο και πήραν μέρος στη μάχης της κατάληψης της πόλης Hanua και στο πέρασμα του ποταμού Main. Απ’ εκεί προχώρησαν και πήραν μέρος στην κατάληψη των πόλεων Fulda και Meiningen. Συνεχίζοντας μπήκαν στην Αυστρία όπου κατέλαβαν την πόλη Linz και αλλάζοντας κατεύθυνση μπήκαν στην Τσεχοσλοβακία, και μόλις πέρασαν τον ποταμό Vltata παραδόθηκε η Γερμανία.

Τον Ιούλιο του 1943, το OSS ζήτησε 160 εθελοντές από το Greek Battalion, που έπρεπε να γνωρίζουν άπταιστα την ελληνική γλώσσα και να βρίσκονται σε άριστη σωματική κατάσταση, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν σε επικίνδυνες αποστολές στα μετόπισθεν των Γερμανών στη κατεχομένη Ελλάδα.

Οι εθελοντές εκπαιδεύτηκαν από πράκτορες της OSS, British commando και Γάλλους αντάρτες. Τελικά επελέγησαν 181 αξιωματικοί και υπαξιωματικοί, οι οποίοι χωρίστηκαν σε οκτώ ομάδες, οι οποίες απεστάλησαν στη Μεσόγειο όπου υπήχθησαν στο 2671st Special Reconnaissance Battalion.

Απ’ εκεί, το 1944, δια θαλάσσης και με αλεξίπτωτο κάτω από την κάλυψη του σκότους διασκορπίστηκαν σε όλη την Ελλάδα και συνεργάστηκαν με Βρετανούς στρατιωτικούς και τους Αντάρτες του ΕΑΜ και ΕΔΕΣ, ορισμένοι πολέμησαν και στη Γιουγκοσλαβία. Η αποστολή τους ήταν να προκαλέσουν τη μεγαλύτερη δυνατή ζημιά στον εχθρό και να καταστρέψουν τις επικοινωνίες, τα σιδηροδρομικά δίκτυα και τις γέφυρες που χρησιμοποιούσαν οι Γερμανοί για την αναδιάταξη και την απόσυρση των γερμανικών δυνάμεων, και του εξοπλισμού τους.

Οι οκτώ ομάδες διεξήγαγαν 76 επιχειρήσεις με περισσότερους από 2000 εχθρούς που σκοτώθηκαν, τραυματίστηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν, κατέστρεψαν 15 γέφυρες, 11 ατμομηχανές, 32 βαγόνια τρένων, 63 στρατιωτικά οχήματα, 6 φρουρές και περισσότερα από 9000 μέτρα σιδηροδρόμου. Τόσο αποτελεσματική υπήρξε η δράση ώστε και αυτοί υπήχθησαν στην διαταγή του Χίτλερ Edict No. 003830/42g: «Από εδώ και στο εξής, όλοι οι εχθροί στις αποκαλούμενες αποστολές commando, ακόμη και αν είναι με στρατιωτική στολή, είτε οπλισμένοι είτε άοπλοι, στη μάχη ή σε φυγή, θα σφαγιάζονται μέχρι τον τελευταίο άνθρωπο».

Οι επιτυχημένες ενέργειές τους κέρδισαν το “Presidential Unit Citation”, δύο ατομικά “Silver Star Metals” απονεμήθηκαν στους Spιro Psarakis και Gus L. Palans και αρκετά Bronze Star Medals σε άλλα μέλη και των οκτώ μονάδων. Στο παράρτημα που ακολουθεί στο τέλος του αγγλικού κειμένου καταγράφεται η σύνθεση των οκτώ ομάδων, η ημερομηνία, και η περιοχή της Ελλάδας όπου άρχισαν δράση.

Μεταξύ των 181 εθελοντών, στην 1η ομάδα ήταν οι Μηνάς Καβαλλιέρος και Γρηγόρης Παχούλης από την Κάρπαθο. Όπως μας ανέφερε ο Καβαλλιέρος, η ομάδα του προοριζόταν να δράσει στα Δωδεκάνησα, και σχεδίαζε να αποβιβαστεί στην Κάρπαθο για να καταστρέψει το ραντάρ των Γερμανών.

Η αποστολή ματαιώθηκε επειδή τη δράση εναντίον των Γερμανών στα Δωδεκάνησα είχαν αναλάβει οι Άγγλοι, μάλιστα η προσπάθεια των Άγγλων για την καταστροφή του ραντάρ απέτυχε πριν πραγματοποιηθεί. (Υπεύθυνος για την φύλαξη της περιοχής που βρισκόταν το γερμανικό ραντάρ ήταν ο υπολοχαγός Hans Vogeler, που μετά από αρκετά χρόνια τον έφεραν σε επαφή με το Καβαλλιέρο.

Ακολούθησε ενδιαφέρουσα αλληλογραφία μεταξύ των δύο πρώην αντιπάλων, που περιέχει ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τα Δωδεκάνησα στα χρόνια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου).
Στις 10 Μαρτίου 1944, η ομάδα των Καβαλλιέρου και Παχούλη αποβιβάστηκε κρυφά στην περιοχή της Πάργας.

Μεταξύ τους ήταν και ο Γιάννης Τσουδερός, ο γιος του τότε πρωθυπουργού της Ελληνικής Κυβέρνησης στο Κάιρο. Συνεργάστηκαν με τους αντάρτες του Ζέρβα και, με σαμποτάζ και μικροσυγκρούσεις, παρενοχλούσαν τους Γερμανούς. Οι Καβαλλιέρος και Παχούλης με τη μονάδα τους έδρασαν για πέντε μήνες στην ευρύτερη περιοχή του Σουλίου, Ηγουμενίτσας, Παραμυθίας, Πάργας, Ιωαννίνων και Πρέβεζας.

Αργότερα οι ελληνοαμερικανικές ομάδες διαλύθηκαν και οι στρατιώτες τους ενσωματώθηκαν σε αμερικανικούς σχηματισμούς που πολεμούσαν στην Ευρώπη. Στις 15 Σεπτεμβρίου 1944, οι Καβαλιέρος και Παχούλης αποσπάστηκαν στην 82η μεραρχία αλεξιπτωτιστών υπό τον στρατηγό George Patton. Τον Δεκέμβριο του 1944 πήραν μέρος στη μάχη της Bastogne και τον Μάρτιο του 1945 ήταν από τους πρώτους που πέρασαν τον ποταμό Ρήνο. Μετά την ήττα της Γερμανίας, ο Παχούλης υπηρέτησε στον αμερικανικό στρατό στο Βερολίνο.

ΕΔΣΑ
Με την OSS συνεργαζόταν και το Εθνικό Δωδεκανησιακό Συμβούλιο Αμερική (ΕΔΣΑ), που συγκέντρωσε στρατιωτικές φύσεως πληροφορίες, από νεοφερμένους Δωδεκανησίους και αντιφασίστες Ιταλούς στρατιωτικούς που είχαν υπηρετήσει στα Δωδεκάνησα, και μεταβίβασε στο OSS.

Επίσης προμήθευσε κατάλογο Δωδεκανησίων πατριωτών που ζούσαν στα Δωδεκάνησα, στην Αθήνα και στην Αίγυπτο, οι οποίοι ήταν ικανοί να συμβάλουν στον κοινό συμμαχικό αγώνα. Επίσης ο Μανώλης Αθανασιάδης από το Γεννάδι της Ρόδου, δυναμικό στέλεχος του ΕΔΣΑ και καθηγητής στο Columbia University, δίδασκε Ελληνικά σε Αμερικανούς αξιωματικούς που επρόκειτο να υπηρετούσουν με τους αντάρτες στην κατεχόμενη Ελλάδα.