Το πλοίο τους βομβαρδίστηκε, μα η γερμανική αποζημίωση δεν ήρθε ποτέ

Η οικογένεια Χατζηνικήτα είναι μία από τις πολλές οικογένειες της Δωδεκανήσου που καταστράφηκαν οικονομικά από τη γερμανική εισβολή

Η πολυτελής θαλαμηγός του σκληρού κυβερνήτη της Ρόδου Ντε Βέκκι που πουλήθηκε στην οικογένεια Χατζηνικήτα! Το καράβι που μετατράπηκε σε εμπορικό και επιβατικό, αλλά στη συνέχεια οι Γερμανοί προχώρησαν στην επίταξή του.

Οι Γερμανοί στρατιώτες και το πολεμικό υλικό που μετέφερε το πλοίο για την κατάληψη της Κρήτης. Ο βομβαρδισμός του- άγνωστο αν ήταν από γερμανικά ή αγγλικά αεροπλάνα- στο Παρθένι της Λέρου και η βύθισή του λίγο μετά. Υλικές καταστροφές και λεηλασίες που στοίχισαν στους Έλληνες οι οποίοι πέραν της ηθικής αναγνώρισης ζητούν και υλική αποζημίωση.

Ο φάκελος «Γερμανικές Αποζημιώσεις» άνοιξε κι έκλεισε πολλές φορές τις τελευταίες δεκαετίες, με αυτή την τελευταία να τίθεται όσο επίμονα και η άλλη πλευρά τις αρνείται! Οι πολεμικές επανορθώσεις του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου σύμφωνα με έρευνα του Γερμανικού «Σπίγκελ» υπολογίζονται σε 108 δις ευρώ.

Αυτά είναι τα χρήματα που υπολογίζεται ότι χρωστά η Γερμανία στην Ελλάδα για την ανοικοδόμηση κατεστραμμένων υποδομών. Τώρα η επιδίωξη είναι η επανασύσταση της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων προκειμένου να ολοκληρώσει το πόρισμα που μέχρι πρότινος βρισκόταν στην τελική του μορφή. Οι καταστροφές και στη Δωδεκάνησο μεγάλες.

Οι εκτελέσεις, οι φυλακίσεις, οι καταστροφές στις υποδομές και στις περιουσίες, οι οικογένειες που επλήγησαν μέσα σε μια στιγμή όπως η οικογένεια Χατζηνικήτα από τη Σύμη δια του κ. Νίκου Χατζηνικήτα. Μία οικογένεια από τις εκατοντάδες στη Δωδεκάνησο που δεν ξεχνά!



ΕΡ. Ποια είναι η ιστορία της οικογένειάς σας στη Σύμη, πως βρεθήκατε να έχετε το πρώτο σας πλοίο;
Κάθε πλοίο έχει την ιστορία του και την προϊστορία του. Ο πατέρας μου το 1918 ξενιτεύτηκε στην Αμερική. Τη δεκαετία του 1910 και του 1920 πολλοί ήταν αυτοί που φεύγανε για μια καλύτερη τύχη. Δούλεψε σκληρά και μετά από πέντε χρόνια γύρισε στη Σύμη, κι έφερε μαζί του αρκετά λεφτά. Ο πατέρας του στη Σύμη, ο παππούς μου δηλαδή, ο Νικόλας Αγαπητού Χατζηνικήτας –έχω ακριβώς το ίδιο όνομα μ΄ εκείνον- ήταν ξυλοναυπηγός, έκανε μεγάλα καράβια, 220 τόνων, 180 τόνων… Ήταν ο μόνος της εποχής του τότε εδώ που ήξερε τι σημαίνει «σάλα». Στη ναυπηγική γλώσσα είναι υπολογισμοί κυρίως μαθηματικοί, σε συνδυασμό με τις πρακτικές τις δικές του, για να φτιάχνει ξύλινα σκάφη.

Τι σκάφη φτιάχνονταν τότε στη Σύμη, ποιες ανάγκες εξυπηρετούσαν;
Ήταν εμπορικά σκάφη τα οποία ταξίδευαν σε όλη τη Μεσόγειο και κάλυπταν τις ανάγκες σε τρόφιμα και άλλα, ενώ μετέφεραν και κόσμο. Η Σύμη τότε είχε πλούτο, ζούσε χρόνια ακμής, ήταν ναυτικό λιμάνι…

Είχε ένα παρατσούκλι ο παππούς σας όπως είχαν όλοι οι Συμιακοί, ποιο ήταν αυτό;
Ο Μαστρονικόλας το Συνοδάκι! Κάποτε είχε παραστεί σε κάποια θρησκευτική Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη. Γυρνώντας το ρωτούσανε «Πού ήσουν;» «Στη Σύνοδο…» «Πού ήσουν;» «Στη Σύνοδο…», τον είπανε το Συνοδάκι, έτσι γινόταν τότε.

Γύρισε με λεφτά λοιπόν από την Αμερική ο παππούς!
Έφερε χρήματα και σκάρωσε ένα επιβατικό πλοίο το οποίο ήταν 150 τόνοι και εκτελούσε δρομολόγια Ρόδο-Σύμη-Κω- Κάλυμνο-Λέρο και άλλα. Είχε γίνει τότε ο σεισμός στην Κω που την ισοπέδωσε-το 1932 θα πρέπει να ήτανε- και οι Ιταλοί είχαν επιτάξει το πλοίο για να μεταφέρουν τσιμέντα από τη Ρόδο στην Κω για την ανοικοδόμησή της. Με τον Πειραιά τότε δεν υπήρχε καμιά επαφή, ήταν άλλο κράτος.

Πως λεγόταν αυτό το πλοίο;
Οι Ιταλοί το ονόμασαν «La Lupa» που σημαίνει «Η Λύκαινα» γιατί για την εποχή του ήταν μοναδικό ίσως. Είχε μηχανή σουηδική 240 άλογα, βρήκα τα φυλλάδια ακόμα τώρα, ψάχνοντας στα αρχεία της οικογένειας.

Πως χάθηκε και βγήκε εκτός δρομολογίων;
Μια φορά ήταν φορτωμένο από τη Ρόδο με εμπορεύματα, ακόμα κι αυτοκίνητο είχε μέσα που ήταν πολύ λίγοι τότε που είχαν αυτοκίνητο. Έφυγε από τη Ρόδο, πήγε στη Σύμη, έβγαλε επιβάτες. Είχε μέσα τρεις καπετάνιους οι οποίοι στο δρόμο τα ήπιαν, μέθυσαν και το προσάραξαν στον κάβο Κριό, στο Καλόσουρο που λένε οι Τούρκοι. Δεν τους άφησαν ποτέ να το πάρουν από κει, να το βγάλουν έγκαιρα. Έγιναν κάτι τρικυμίες, ο βυθός ήταν πολύ επικλινής, έμεινε εκεί. Μετά από χρόνια έμαθε ο πατέρας μου ότι λεηλατήθηκε από Τούρκους, ήταν βλέπετε στο δικό τους ακρωτήρι. Κι έμεινε και η Δωδεκάνησος χωρίς πλοίο για τις εσωτερικές γραμμές στη δεκαετία του 1930. Αυτά που μόλις περιγράψαμε θα πρέπει να έγιναν το 1932-33.

Πώς έγινε και πήρατε τη θαλαμηγό του Ντε Βέκκι, του σκληρού κυβερνήτη της Ρόδου ο οποίος διαδέχτηκε το Μάριο Λάγκο;
Την εποχή εκείνη ο Μουσολίνι έκανε αυστηρές παρατηρήσεις στο Ντε Βέκκι τον επόμενο κυβερνήτη της Ρόδου γιατί ξόδευε πολλά λεφτά στη Ρόδο. Έκανε δρόμους, πλατείες, και πολλά ακόμα, αλλά είχε κάνει και μια θαλαμηγό για τον ίδιο που την ονόμασε «San Giorgio». Μετά τις παρατηρήσεις της Ρώμης ο Ντε Βέκκι έβγαλε σε πλειστηριασμό τη θαλαμηγό του.

Παρουσιάστηκε για να την αγοράσει μία εταιρεία την οποία αποτελούσαν ο πατέρας μου Αγαπητός Χατζηνικήτας, η αδελφή του Άννα Χατζηνικήτα-Διάκου και ο Μιχάλης Καβαλιέρος. Η επιτροπή που έκανε τον διαγωνισμό προτίμησε να κατακυρώσει τον πλειστηριασμό στην εταιρεία των τριών. Ένας από τους λόγους που την επηρέασαν σ΄ αυτή της την απόφαση ήταν ότι υπήρξε ιδιοκτήτης του «La Lupa» και είχε εμπειρία στις εσωτερικές γραμμές. Έτσι έδωσαν το πλοίο σ΄ αυτούς και μάλιστα επειδή δεν είχαν όλα τα λεφτά ο πατέρας μου και οι υπόλοιποι της εταιρείας συνήψαν δάνειο από Ιταλική τράπεζα της Ρόδου.

Το θυμάστε εσείς αυτό το πλοίο;
Πώς… μπαινόβγαινα όσο ήμουν μικρός, κι έκανα και πολλά ταξίδια. Θυμάμαι είχε μια μεγάλη σάλα και καθίσματα από οξιά, μεγάλη πολυτέλεια, κουζινικά, σερβίτσια… Ήταν 160 τόνων, με μεγάλη μηχανή. Όταν το πήρε η εταιρεία που είχαμε έκανε αρκετές μετατροπές ώστε να μεγαλώσει ο χώρος για τα μεταφερόμενα εμπορεύματα, να γίνουν κουκέτες για το πλήρωμα, κι ό,τι άλλο χρειαζόταν ένα καράβι της γραμμής. Ξεκίνησαν να μεταφέρουν κόσμο και εμπορεύματα μέχρι που ξέσπασε ο πόλεμος. Το 1941-42 οι Γερμανοί κατάφεραν να κυριαρχήσουν στα νησιά. Πρώτα στη Ρόδο και στη Λέρο που ήταν πολεμική τους βάση για τα υποβρύχια. Τότε οι Γερμανοί προχώρησαν σε επίταξη του πλοίου κι έτσι το πλοίο ξεκίνησε να μεταφέρει στρατό γερμανικό και πολεμικό υλικό προς την Κρήτη.

Επομένως το πλοίο μετατράπηκε σε ένα από αυτά που χρησιμοποίησαν για την κατάληψη της Κρήτης;
Ναι, για την από θαλάσσης κατάληψή της η οποία αποδείχτηκε επιτυχημένη γιατί από αέρος απέτυχαν. Όταν ολοκληρώθηκε η κατάληψη της Κρήτης, οι Γερμανοί ξαναέστειλαν το πλοίο στη Λέρο και αγκυροβόλησε στο λιμάνι Παρθένι του νησιού.

Πώς βυθίστηκε;
Βυθίστηκε σε κάποιους από τους βομβαρδισμούς. Όχι ολόκληρο, έμεινε στην επιφάνεια μέρος του και συγκεκριμένα ένα μέρος της πρύμνης. Και τότε συνέβη το εξής: οι ντόπιοι, ταλαιπωρημένοι από το κρύο και τις κακουχίες είχαν ανάγκη από ξύλα και το καράβι αυτό ήταν φτιαγμένο από ξύλο βελανιδιάς. Πήγαιναν κι έκοβαν λοιπόν ξύλα για τις ανάγκες τους. Όταν τελείωσε ο πόλεμος η εταιρεία το ανέλκυσε, αλλά η κατάστασή του ήταν τραγική δεν μπόρεσε να δρομολογηθεί ποτέ ξανά.

Τι απέγινε η οικογένεια, έμεινε στη Σύμη;
Ξαφνικά εμείς μείναμε με τα ρούχα που φορούσαμε. Από καραβοκύρηδες να μην έχεις παπούτσια να βάλεις, ρούχα να βάλεις… Το 1943 το σπίτι μας το κάψανε οι Γερμανοί, όλη τη γειτονιά αυτή της Σύμης την κάψανε. Έπεφταν οι βόμβες από τα αεροπλάνα τα γερμανικά, ισοπέδωναν τα πάντα. Πήγαμε και μείναμε στο Πέδι, σ΄ ένα σπιτάκι που είχε η μάνα μας εκεί. Η οικογένειά μας μετά τον πόλεμο διαλύθηκε, όλα τ΄ αδέλφια μου μετανάστευσαν στην Αυστραλία. Εγώ τους έκανα τα χαρτιά. Ήθελα να φύγω κι εγώ στην Αυστραλία ή στην Αμερική, αλλά δεν μου έδωσαν ποτέ πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων οι Έλληνες!