Ήταν παράδεισος η Ρόδος τότε!

Pοδούλα Λουλουδάκη

Η αγορά, οι έμποροι, κι η μυρωδιά του τριαντάφυλλου

Ο τελευταίος παλιός έμπορος της οδού Παπάγου, του δρόμου απέναντι στον Ανθόκηπο που μύριζε λες κι ήταν παράδεισος…
Οι μυρωδιές απ΄ τα τριαντάφυλλα, η κίνηση της αγοράς, οι δρόμοι που έσφυζαν από ζωή, γεμάτοι με τουρίστες που φόραγαν κοστούμι για να πάρουν το βραδινό τους στα εστιατόρια του κέντρου, και τους Ροδίτες από την πόλη και τα χωριά που έκαναν τα ψώνια τους.
Οι έμποροι της οδού Παπάγου, της Καρπάθου, της Τάρπον Σπρίνγκς, ο παλμός της πόλης που χτυπούσε δυνατά μέχρι που τα μαγαζιά άλλαξαν χρήση, οι δρόμοι άδειασαν, ο θάνατος του εμποράκου στην κυριολεξία και μεταφορικά που επέφερε το πλήγμα. Το τόσο δυνατό ξεκίνημα της αγοράς δεν έδωσε τη θέση του σε ένα ακόμα μεγαλύτερο.
Ο Γιώργος Λάτσος, είναι ο τελευταίος της οδού Παπάγου στο μαγαζάκι που δεν άλλαξε, που είναι όπως τότε!

Πώς ήταν η Ρόδος όταν ήρθατε εσείς, τι βρήκατε τότε;
Στη Ρόδο ήρθα το 1966 ως λιμενοφύλακας, στο λιμεναρχείο. Ήμουν 17 χρονών, κι όταν τελείωνα τη βάρδια μου τη νύχτα, δούλευα νυχτερινός, πήγαινα στην καφετέρια του Δημητριάδη να πάρω έναν καφέ και να πάω να κάτσω στα καναπεδάκια, στο σιντριβάνι μπροστά στον Ευαγγελισμό και να σκεφτώ ότι μπορεί εγώ να είμαι από την Πάρο, αλλά εδώ είναι ο παράδεισος. Όλη τη νύχτα κυκλοφορούσε ο κόσμος έξω, ωραίος κόσμος, αγνοί άνθρωποι, κι όλες οι μυρωδιές από τις τριανταφυλλιές, κι απ΄ τα λουλούδια ήταν στη μύτη μου, αισθανόμουν ότι είμαι στον παράδεισο. Ήταν 3 τη νύχτα και καθόταν ο κόσμος στα παγκάκια, καθόμουν κι εγώ κι έπινα τον καφέ μου αντί να κοιμηθώ. Τόσο ωραία ήταν η Ρόδος τότε. Ο κόσμος που ερχόταν τότε έβγαινε για βραδινό στα εστιατόρια, με το βραδινό του κοστούμι, ούτε σαγιονάρα, ούτε βερμούδα, ούτε γυμνά…
Κι η Ρόδος παρήγαγε τότε. Κάθε πρωί 4 με 5 μότορσιπ φόρτωναν ζαρζαβατικά τα οποία πηγαίνανε στον Πειραιά. Πολύ μεγάλη παραγωγή. Υπήρχαν 4 εργοστάσια ντοματοπολτού να φανταστείς, η “Rosol” τα μακαρόνια, η καπνοβιομηχανία, η Γεωργοένωση, η ΔΑΝΕ αργότερα που την καταστρέψαμε, η Τράπεζα Δωδεκανήσου που καταστρέψαμε. Είμαστε άξιοι της μοίρας μας εμείς εδώ.

Κι εσείς αντί να φύγετε τότε, μείνατε και ζήσατε εδώ!
Ήθελα να φύγω από το Λιμενικό, έφυγα, έδωσα εξετάσεις πέρασα στην Ιονική Τράπεζα και διορίστηκα στη Ρόδο. Με καλούσε το νησί. Γνώρισα τη γυναίκα μου την Άννα, παντρευτήκαμε, εργαζόταν σ΄ ένα θείο της, σ΄ αυτό εδώ το μαγαζί, κι ερχόμουν κι εγώ τ΄ απογεύματα. Ήταν πάρα πολλοί τότε εδώ.

Σήμερα πόσοι είστε;
Είμαι ο τελευταίος στην Παπάγου. Πέθανε ο Γιώργος ο Κανταρζόγλου προχθές που είχε το μαγαζί με τα σιδηρικά.

Από φωτογραφία της εποχής άποψη της οδού

Ποιοι ήταν τότε, θυμάστε ονόματα;
Παλιά, εδώ δίπλα μου είχε ένα καθαριστήριο η Ιντζί Μπογιατζή, μουσουλμάνα της Ρόδου, δίπλα ο Περιφάνας με ποδήλατα και παραδίπλα ο Κανταρζόγλου. Παραπάνω από μένα πάλι ποδήλατα ο Σταμάτογλου ενώ στις κουβέντες που έκανα με τον Περιφάνα, μου έλεγε ότι στη γωνία Καρπάθου και Παπάγου είχε ένα Ιταλικό εστιατόριο που το δούλευε Ιταλός. Νομίζω το λέγανε «Η Ωραία Νάπολη»! Στην Τάρπον Σπρινγκς, από κάτω υπήρχε ο Παπάζογου με τα ηλεκτρικά είδη, υπήρχε ο Χατζηιωάννου με το βιβλιοπωλείο, δίπλα ο ράφτης ο Δελαπόρτας, κι άλλος ράφτης ο Καρέλης, ο Σάββας Μαμαλίγκας με τα υφάσματα, ο Βαλάσης Ιωαννίδης με τα γυαλικά, ο Κομίδης με τα κλωστικά. Στη γωνία του Ταμιευτηρίου ήταν ο Παπάζογλου και το ξενοδοχείο το «Πάνθεον» που το είχε κάποιος απ΄ το Παραδείσι. Ο Κοιλιάς με τα εσώρουχα, ο Αγγελόπουλος με τα πλαστικά οικιακά σκεύη, δίπλα το φαρμακείο του Αγαπητίδη και του Μαρκουλή στην άλλη γωνία. Ο Γιοχάνες με τις γούνες, η «Ναπολιτάνα» τα παπούτσια, ο Στεφάνου με τα ψυγεία και στο υπόγειο κάτω ο Ιουί που ντυνόταν με τις χλαμύδες. Στο σημείο που είναι η Άλφα Τράπεζα σήμερα ήταν ο Ασπράκης, με τα υφάσματα. Και κόσμος πολύς που ερχόταν από παντού.

Σε δύο δρόμους μόνο, και από κάτω ήταν η Νέα Αγορά!
Είχε πολύ κίνηση ήταν η αγορά της Ρόδου, όλο αυτό το τετράγωνο. Κάθε Σάββατο έρχονταν από τα χωριά και ψωνίζανε.
Υπήρχε ο ανθόκηπος και το σημερινό γραφείο Τουρισμού ήταν ανθοπωλείο. Οι άνθρωποι του Δήμου έκοβαν τα λουλούδια από τον ανθόκηπο και τα πουλούσαν στο ανθοπωλείο, τόσα πολλά ήταν. Μέσα στο Ήχος και Φως είχε λουλούδια παντού. Εγώ αυτή τη Ρόδο θυμάμαι. Τώρα κλείσανε τα μαγαζάκια όλα.
Είμαι ο τελευταίος που έμεινε στη γραμμή αυτή.

Μέχρι σήμερα τα κτήρια έχουν τη σφραγίδα των Ιταλών που τα δημιούργησαν

Η οδός Παπάγου

O Γιώργος Λάτσος, ο τελευταίος της οδού Παπάγου