Άντριου Λιβέρης: Η Ελλάδα χρειάζεται υπουργείο Επενδύσεων

Rodiaki NewsRoom

Του
Ηλία Μπέλλου
στην “Καθημερινή”

Τουρισμός, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ορυκτός πλούτος και κυρίως το ανθρώπινο δυναμικό και η καινοτομία που ενυπάρχει στο DNA των Eλλήνων βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας, η οποία ξεκινάει πλέον να βλέπει με πιο θετικό τρόπο τη χώρα.

Αλλά η σταθερότητα που απαιτούν οι διεθνείς επενδυτές για να εμπιστευθούν μια χώρα μακροπρόθεσμα, αλλά και η δυνατότητα να επιχειρήσουν σε αυτή χωρίς αχρείαστα εμπόδια λόγω της γραφειοκρατίας, είναι βασικό ζητούμενο, εξηγεί μιλώντας στην «Καθημερινή» ο Αντριου Ν. Λιβέρης, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της The Hellenic Initiative («Ελληνική Πρωτοβουλία»), σημαίνον στέλεχος της ελληνικής διασποράς και επί δεκαετίες πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Dow Chemical Company (Ο κ. Άντριου Λιβέρης κατάγεται ως γνωστόν από το Καστελόριζο).

Διατυπώνει, μάλιστα, και μια πρόταση που εκτιμά πως θα βρει ευήκοα ώτα στην επόμενη κυβέρνηση: «Το κράτος θα μπορούσε να προβλέπει τη λειτουργία ενός υπουργείου Επενδύσεων, υπό την άμεση εποπτεία του πρωθυπουργού, το οποίο θα έχει ως σκοπό να καταπολεμά τη γραφειοκρατία και να επιτρέπει σε σημαντικά στρατηγικά επενδυτικά σχέδια να προχωρούν άμεσα», αναφέρει ο Αντριου Λιβέρης, που σήμερα είναι σύμβουλος μεταρρυθμίσεων στο βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας και ειδικότερα του Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, που είναι ο διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας. «Εάν η Ελλάδα, μια χώρα παραδοσιακά δύσκολη σε θέματα γραφειοκρατίας, φορολογίας κ.ά. μπορούσε να γίνει πιο ευέλικτη και φιλική προς τους επενδυτές και το επιχειρείν γενικότερα, θα γινόταν άμεσα πολύ ελκυστικός επενδυτικός προορισμός», εξηγεί. Επιπλέον προτείνει και ακόμη μία ιδέα: τη δημιουργία ειδικών οικονομικών ζωνών γύρω από ένα ή περισσότερα από τα νησιά μας. «Ποιος δεν θα ήθελε να ζήσει εκεί; Να προσκαλέσουμε τον κόσμο να έρθει, να εφεύρει και να καινοτομήσει εκεί. Να στείλουμε τη νέα γενιά να δημιουργήσει τις επιχειρήσεις της εκεί», αναφέρει χαρακτηριστικά. «Αυτό που χρειάζεται μόνον είναι αποφασιστικότητα από πλευράς πολιτικής ηγεσίας», υπογραμμίζει. Συμπληρώνει, δε, πως η ελληνική παγκόσμια διασπορά «θέλει να δει από τη χώρα μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και στόχευση, επένδυση και στήριξη των δυνατοτήτων των ανθρώπων και της νέας γενιάς, που είναι πραγματικά απεριόριστες».

– Ποια είναι η αίσθηση που αποκομίζετε από τις επαφές με τη διεθνή επενδυτική κοινότητα για την Ελλάδα σήμερα; Εχει βελτιωθεί η εικόνα της χώρας;
– Η αλήθεια είναι πως το κλίμα γύρω από το πώς εκλαμβάνεται η χώρα διεθνώς δείχνει να αλλάζει. Τα τελευταία δύο με τρία χρόνια η Ελλάδα δεν απασχολεί πλέον τη διεθνή επικαιρότητα με άσχημο, αρνητικό τρόπο. Βέβαια, σε αυτό βοήθησε πως αναδείχθηκαν και άλλες διεθνείς εξελίξεις που απασχόλησαν με αρνητικό κυρίως τρόπο, όπως, για παράδειγμα, στην Ιταλία ή στη Μεγάλη Βρετανία. Πάντως, ο φόβος που υπήρχε διάχυτος για το μέλλον της χώρας έχει υποχωρήσει και αυτό είναι κάτι θετικό, αφού δίνει την ευκαιρία στη διεθνή κοινότητα –και σε αυτή εννοούμε και τους πιθανούς επενδυτές– να ανακαλύψουν εκ νέου την Ελλάδα, από την αρχή, κοιτώντας με ενδιαφέρον τους πολλά υποσχόμενους τομείς της.

– Ποιοι είναι αυτοί οι «πολλά υποσχόμενοι τομείς» που ενδιαφέρουν τους ξένους επενδυτές;
– Αυτοί οι τομείς δεν περιστρέφονται μόνο γύρω από την αδιαμφισβήτητη ομορφιά της χώρας. Φυσικά, ο τουρισμός είναι και θα παραμείνει ένα από τα δυνατά χαρτιά της Ελλάδας, το οποίο μάλιστα πρέπει να ενισχυθεί, μειώνοντας το κόστος για έναν επιχειρηματία που θα ήθελε να επενδύσει σε αυτόν. Μπορεί τα θεωρητικά εμπόδια εισόδου να είναι χαμηλά, αλλά στην πράξη τα πράγματα δεν είναι καθόλου απλά. Τόσο η φορολογία όσο και το αδειοδοτικό αλλά και το χωροταξικό θα πρέπει να γίνουν φιλικότερα στους επενδυτές, Ελληνες και ξένους. Παράλληλα, θα πρέπει επίσης να γίνει και μια επανεστίαση στον τουρισμό. Σε ποιον ακριβώς τουρισμό δηλαδή στοχεύουμε. Εχουμε όλες τις δυνατότητες και οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή μας μάλιστα το ευνοούν, να προσελκύσουμε το ενδιαφέρον εύπορων επισκεπτών. Είναι πολύ θετικό πως τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες δημιουργίας τέτοιων παγκοσμίου επιπέδου, πολυτελών θέρετρων που προσφέρουν όλα όσα επιζητούν οι λεγόμενοι High Net Worth Individuals.

– Πέρα από τον τουρισμό, πού αλλού διαπιστώνετε επενδυτικό ενδιαφέρον;
– Η χώρα πράγματι πρέπει να γίνει ευρύτερος επενδυτικός προορισμός, εκμεταλλευόμενη και τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά που της δίνουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, είτε σε επίπεδο ορυκτού πλούτου και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είτε σε επίπεδο ταλέντου των ανθρώπων της. Σε αυτό το τελευταίο θα ήθελα να σταθώ λίγο παραπάνω. Τις προηγούμενες ημέρες ολοκληρώθηκε το 5ο ετήσιο Venture Fair της «Ελληνικής Πρωτοβουλίας», μια διοργάνωση που κάθε χρόνο επιβεβαιώνει εμφατικά τις τεράστιες δυνατότητες της νεανικής επιχειρηματικότητας της χώρας στη νέα ψηφιακή εποχή. Ενας καλός τρόπος για να ξεκινήσουμε τη θεραπεία της Ελλάδας είναι να εμπιστευθούμε και να επενδύσουμε στην ταλαντούχο νεολαία μας στην Ελλάδα.

– Και ποιος είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος για να αξιοποιηθεί αυτό το ανθρώπινο κεφάλαιο που περιγράφετε;
– Με την οικοδόμηση πολιτικών γύρω από ένα οικοσύστημα καινοτομίας. Ενθαρρύνοντας την καινοτομία με φορολογικές πολιτικές να παραμείνει –ή να επιστρέψει– στην Ελλάδα. Παράλληλα, παραδοσιακά οι Ελληνες έχουμε κλίση και προς μηχανολογικές και τεχνικές δεξιότητες, οι οποίες μπορούν να αξιοποιηθούν στη βιομηχανία της νέας εποχής. Για παράδειγμα, η μετάβαση από τη χρήση ορυκτών καυσίμων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που θα διαρκέσει τουλάχιστον δύο με τρεις δεκαετίες, σε μια χώρα με ανθρώπους που έχουν τέτοιες δεξιότητες, αλλά και τον ήλιο και τον άνεμο της Ελλάδας, θα έπρεπε να αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες ανάπτυξης.

– Είναι δυνατόν όλα αυτά να γίνουν στη σημερινή πραγματικότητα; Τι περιμένουν να δουν τα κεφάλαια που μπορούν να κινητοποιήσουν αυτό το δυναμικό; Υπάρχει κάποια κίνηση-κλειδί που θα μπορούσε να τα ενεργοποιήσει;
– Βέβαια, χρειάζονται πολλά: πέρα από την αναγνώριση των σημείων που θα έπρεπε να εστιάζει η οικονομία, χρειάζεται και άμεση βελτίωση του θεσμικού πλαισίου. Η σταθερότητα που απαιτούν οι διεθνείς επενδυτές για να εμπιστευθούν μια χώρα μακροπρόθεσμα, αλλά και η δυνατότητα να επιχειρήσουν σε αυτή χωρίς αχρείαστα εμπόδια λόγω της γραφειοκρατίας είναι βασικά ζητούμενα. Σε αυτή τη λογική, το κράτος θα μπορούσε να προβλέψει τη λειτουργία ενός υπουργείου Επενδύσεων, υπό την άμεση εποπτεία του πρωθυπουργού, το οποίο θα έχει ως σκοπό να καταπολεμά τη γραφειοκρατία και θα επιτρέπει σε τέτοιου είδους σχέδια να προχωρούν άμεσα. Τα παραδείγματα υπάρχουν. Η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας, της οποίας έχω την τιμή να είμαι σύμβουλος σε θέματα επενδύσεων, έχει τέτοιο υπουργείο. Στελεχωμένο από ανθρώπους με άμεσο στόχο την οικονομική ανάπτυξη και επιφορτισμένους να λύνουν θέματα γραφειοκρατίας, όπως οι αδειοδοτήσεις, η χορήγηση visa κ.λπ. Δίπλα σε αυτό το υπουργείο βρίσκεται και ένα συμβούλιο με κυβερνητικά στελέχη, εκπροσώπους επιχειρήσεων όλων των μεγεθών, διεθνείς επενδυτές κ.ά., ώστε να μπορούν να συνεννοούνται άμεσα και να δημιουργούν ένα one-stop-shop για να λύνει εύκολα και γρήγορα όλα τα προβλήματα που παρουσιάζονται. Εάν η Ελλάδα, μια χώρα παραδοσιακά δύσκολη σε θέματα γραφειοκρατίας, φορολογίας κ.ά. μπορούσε να γίνει πιο ευέλικτη και φιλική προς τους επενδυτές και το επιχειρείν γενικότερα, θα γινόταν άμεσα ένας πολύ ελκυστικός επενδυτικός προορισμός.

Θα μπορούσε και η Ελλάδα να δημιουργήσει ζώνες με κίνητρα διαμορφωμένα στις ανάγκες των κλάδων που αξιοποιούν τα πλεονεκτήματά της.

Δημιουργία ειδικών οικονομικών ζωνών σε κάποια από τα νησιά
– Αρκεί μία ακόμη νέα διαδικασία fast track και μείωση της φορολογίας ή πρέπει να γίνουν περισσότερα;
– Μία ακόμη ιδέα που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί σε αυτή την κατεύθυνση είναι η δημιουργία ειδικών οικονομικών ζωνών γύρω από ένα ή περισσότερα από τα νησιά μας. Ποιος δεν θα ήθελε να ζήσει εκεί; Να προσκαλέσουμε τον κόσμο να έρθει, να εφεύρει και να καινοτομήσει εκεί. Να στείλουμε τη νέα γενιά να δημιουργήσει τις επιχειρήσεις της εκεί. Χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Ολλανδία ή και το Ισραήλ έχουν ήδη προχωρήσει σε παρόμοιες κινήσεις. Θα μπορούσε και η Ελλάδα αντίστοιχα να δημιουργήσει ζώνες με κίνητρα διαμορφωμένα στις ανάγκες των κλάδων που αξιοποιούν τα πλεονεκτήματα της χώρας μας. Είναι τόσο απλό και εύκολο, που θα έπρεπε να έχει γίνει ήδη. Αυτό που χρειάζεται μόνο είναι αποφασιστικότητα από πλευράς πολιτικής ηγεσίας.

– Μπορούν οι Ελληνες πολίτες να στηρίξουν τέτοιες πολιτικές; Εχει ωριμάσει η κοινή γνώμη, αλλά και το πολιτικό προσωπικό της χώρας;
– Το εύκολο για κάθε κυβέρνηση είναι να καταφέρει να γίνει δημοφιλής. Το δύσκολο είναι να καταφέρει να εκλέγεται για τις αποφάσεις και για τις πολιτικές της, και αυτό ακριβώς είναι που πρέπει να γίνει στην Ελλάδα. Σίγουρα κατά το παρελθόν η Ελλάδα έχασε πολλές ευκαιρίες, που θα έπρεπε να έχει εκμεταλλευθεί. Με την είσοδο της χώρας στην Ε.Ε. και τις δυνατότητες που αυτή έφερε, με τη γιγάντωση του Δημοσίου και τη γραφειοκρατία τα τελευταία 50 χρόνια. Είναι μια παγίδα στην οποία πέσαμε και επιδείξαμε το κακό μας πρόσωπο.

– Εδώ στην Ελλάδα περιμένουμε πολλά από τη διασπορά, τους ομογενείς μας όπως τους αποκαλούμε. Είναι η ομογένεια ώριμη να στηρίξει επενδυτικά την προσπάθεια της χώρας;
– Για τον ρόλο της ελληνικής διασποράς στο μέλλον της χώρας, θα ήθελα να αναφέρω το εξής: Η «Ελληνική Πρωτοβουλία» έχει ήδη καταφέρει κάτι το οποίο δεν έχει γίνει ποτέ στο παρελθόν. Να ενώσει την ελληνική κοινότητα από σχεδόν όλες τις χώρες του κόσμου. Ενα μεγάλο κομμάτι της δουλειάς μας στα επτά χρόνια της «Ελληνικής Πρωτοβουλίας» υπήρξε να καταφέρουμε να κάνουμε τον κόσμο να εστιάσει στην καλή πλευρά της Ελλάδας και να πιστέψει σε αυτήν. Η δουλειά μας σίγουρα δεν έχει ολοκληρωθεί, ένα σημαντικό μέρος της διασποράς θα πρέπει να πειστεί να συνταχθεί μαζί μας καθώς μπορεί να προσφέρει ανυπολόγιστα πολλά στη χώρα. Εχουμε ήδη κινητοποιήσει πολλούς, αλλά χρειαζόμαστε ακόμη περισσότερους. Κι αυτό που ακούμε από όλες τις πλευρές της διασποράς είναι πως θέλει να δει από τη χώρα μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και στόχευση, επένδυση και στήριξη των δυνατοτήτων των ανθρώπων και της νέας γενιάς, που είναι πραγματικά απεριόριστες. Είναι κάτι που, φυσικά, απαιτεί πολύ χρόνο για να αποδώσει, είναι όμως απαραίτητο. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που έχει όλα τα εχέγγυα να αναδειχθεί σε μια νέα Σιγκαπούρη ή μια νέα Ταϊβάν, δεν πρόκειται για μια υπανάπτυκτη γωνία της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Πρόκειται για μια ανεπτυγμένη χώρα και οποιοσδήποτε έχει δουλέψει με Ελληνες και με ελληνικές εταιρείες γνωρίζει πως διαθέτουν μεγάλη δυναμική που πρέπει να αξιοποιηθεί. Πέρα από όσα ήδη αναφέραμε, όλο αυτό, η μεταμόρφωση και η αναγέννηση μιας χώρας μετά μια δύσκολη περίοδο, απαιτεί και μια αισιοδοξία που είναι πάντοτε πιο δύσκολη από την απαισιοδοξία. Διότι τα δεινά που πέρασε η χώρα δεν θα πρέπει να την κάνουν να χάσει την ταυτότητά της, την πίστη στον εαυτό της και στα προτερήματά της. Η παρούσα συγκυρία είναι μια καλή ευκαιρία για την πολιτική ηγεσία να προσπαθήσει να εμπνεύσει λίγη αισιοδοξία στον λαό. Πίστη στην ανανέωση, στην προοπτική και στο μέλλον της χώρας. Προσωπικά νιώθω πολύ τυχερός για όσα μου έδωσε το γεγονός ότι κατάγομαι από αυτήν τη χώρα, το πάθος, την ενέργεια και την αφοσίωση σε ένα μεγαλύτερο στόχο, στοιχεία τα οποία προέρχονται από το DNA μας ως Ελλήνων.

Ποιος είναι ο Αντριου Λιβέρης
Ο Αντριου Λιβέρης είναι συνιδρυτής και πρόεδρος της «Ελληνικής Πρωτοβουλίας» (The Hellenic Initiative). Εχει διατελέσει πρόεδρος και CEO της Dow Chemical Company και διευθυντής της Dow Du Pont, ομίλου στον οποίο έχει διαδρομή άνω των τεσσάρων δεκαετιών. Είναι μέλος στα διοικητικά συμβούλια των IBM, Worley και Saudi Aramco, ενώ συμμετέχει και στη συμβουλευτική επιτροπή της Sumitomo Mitsui Banking Corporation. Πρώην αντιπρόεδρος του Business Roundtable, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής και πρώην πρόεδρος του Επιχειρηματικού Συμβουλίου των ΗΠΑ, είναι επίσης μέλος του Concordia Leadership Council, καθώς και της Συμβουλευτικής Επιτροπής της Αυστραλίας σε θέματα που σχετίζονται με την ανάπτυξη. Εχει επίσης διατελέσει σύμβουλος του τέως προέδρου της Αμερικής Μπαράκ Ομπάμα σε θέματα βιομηχανίας και εξωτερικού εμπορίου, ενώ πρόσφατα επιλέχθηκε και ανέλαβε σύμβουλος του κρατικού επενδυτικού ταμείου της Σαουδικής Αραβίας (Saudi Arabian Government Sovereign Wealth Fund).