Το μνημείο για τους Δωδεκανήσιους αιχμαλώτους κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Γιώργος Ζαχαριάδης

Το μνημείο αυτό (άγνωστο στο ευρύ κοινό) βρίσκεται στην είσοδο της Μεσαιωνικής Πόλης από την πλευρά του Αγίου Φραγκίσκου. Έχει ανεγερθεί τον Οκτώβριο του 1996 (με πρωτοβουλία του συμπολίτη μας Στέφανου Σελλά) από τον Σύνδεσμο Εφέδρων Αξιωματικών Δωδεκανήσου με τη συνεργασία της Ροδιακής Λέσχης.

Είναι αφιερωμένο στους Έλληνες υπηκόους από τη Ρόδο και τα άλλα νησιά της Δωδεκανήσου που συνελήφθησαν με την κήρυξη του πολέμου στις 28 Οκτωβρίου 1940 και κλείστηκαν στην τάφρο κάτω ακριβώς όπου βρίσκεται το μνημειο, στο περίφημο concentramento (υπαίθριο στρατόπεδο συγκέντρωσης), όπως έμεινε στην ιστορία! Δεν είναι γνωστός ο ακριβής αριθμός των συλληφθέντων, αλλά εκτιμάται ότι ξεπερνούσε τους 500, ηλικίας από 20 μέχρι 60 χρονών.

Οι κρατούμενοι έμεναν σε αντίσκηνα κάτω από άθλιες συνθήκες μέσα στο κρύο και τη βροχή και το concentramento αποτελούσε όνειδος για τον πολιτισμό.

Όταν ανέλαβε καθήκοντα κυβερνήτη ο Ετόρε Μπάστικο (αντικαταστάτης του ονομαστού Ντε Βέκκι) -και ύστερα από πολλές πιέσεις-οι κρατούμενοι μεταφέρθηκαν στους σταύλους που βρίσκονταν πίσω από το σημερινό Δημαρχείο, όπου νεαροί Ιταλοί φασίστες σταύλιζαν μικρά άλογα.

Τα άλογα μεταφέρθηκαν στον Καλαμώνα (τότε Πεβεράνιο) και οι συνθήκες των κρατουμένων ήταν καλύτερες, παρά το γεγονός ότι παρέμεναν εκτεθειμένοι στις επιδρομές των βρετανικών πολεμικών αεροπλάνων. Οι συνθήκες διατροφής τους ήταν τραγικές. Οι ιταλικές αρχές επέτρεψαν στους συγγενείς τους να τους μεταφέρουν τρόφιμα, τα οποία με δυσκολία μπορούσαν να προμηθευτούν. (Μέσα στα τρόφιμα έβαζαν και σημειώματα και τους ενημέρωναν για τις εξελίξεις στο αλβανικό μέτωπο).

Πάντως οι Ιταλοί επέτρεψαν στα Θεοφάνεια του 1941 να τελεστεί η Θεία Λειτουργία στο στατόπεδο από τον εφημέριο της εκκλησίας του Νιοχωριού παπα-Αναστάση Κυριατσούλη (από τις Φάνες) και τον τότε διάκονο Απόστολο Παπαϊωάννου (αργότερα Μητροπολίτη Καρπάθου-Κάσου).

Ο εγκλεισμός στο στρατόπεδο διήρκεσε μέχρι την επέμβαση της Γερμανίας στα Βαλκάνια, οπότε οι κρατούμενοι επέστρεψαν εξαθλιωμένοι στα σπίτια τους.

Οι περισσότεροι απ’ αυτούς αργότερα εντάχθηκαν σε αντιστασιακές οργανώσεις που άρχισαν να συγκροτούνται στα Δωδεκάνησα.

Θα το επαναλάβω για πολλοστή φορά. Στα σχολεία δεν πρόκειται να μιλήσει κανένας στα παιδιά για την τοπική μας ιστορία! Θα τους μιλήσουν για το “ιστορικό ΟΧΙ" τον Μεταξά, τη Σοφία Βέμπο και όλα τα άλλα τα γνωστά και χιλιοειπωμένα!

Οι δύο φωτογραφίες που δημοσιεύονται είναι σημερινές.