Ένα νεοεμφανιζόμενο ξυλοφάγο έντομο, απειλή για πολλά είδη δέντρων στη Ρόδο

Rodiaki NewsRoom

Την πρώτη καταγραφή στην Π.Ε. Νοτίου Αιγαίου ενός ξυλοφάγου εντόμου το οποίο προσβάλλει κυπαρίσσια και άλλα είδη δέντρων, έκανε ο Τεχνολόγος Γεωπόνος Γιάννης Ελενίτσας ο οποίος αναφέρει τα παρακάτω:

«To έντομο με την επιστημονική ονομασία Phloeosinus aubei είναι ένα κολεόπτερο της οικογένειας των κουρκουλιονίδων, με μήκος σώματος που δεν ξεπερνά τα 2 χιλιοστά.

Είναι ένα είδος που απαντάται στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και εμφανίζεται κυρίως στη Βόρεια Αφρική, την εγγύς και Άπω Ανατολή και τη Νότια Ευρώπη. Στην Ελλάδα έχει καταγραφεί στο παρελθόν, με περιορισμένες αναφορές στους ξενιστές του και την πιθανή επικινδυνότητά του. Προσβάλλει αρκετά είδη δέντρων, δείχνοντας μεγαλύτερη προτίμηση σε όλα σχεδόν τα είδη της οικογένειας των Κυπαρισσοειδών.

Το P.aubei δεν κάνει διακρίσεις σε αστικές ή δασικές περιοχές, όμως φαίνεται να προσελκύεται έντονα από τραυματισμένα ή κλαδεμένα δέντρα, λόγω της έκκρισης ορισμένων τερπενίων από αυτά.

Η έντονη δραστηριότητα του εντόμου ξεκινάει την άνοιξη, εποχή κατά την οποία το έντομο τρέφεται σε σημεία του δέντρου-ξενιστή με φρέσκια βλάστηση (ακρόκλαδα).
Μετά το ζευγάρωμα, το θηλυκό άτομο ορύσσει έναν θάλαμο αρκετών εκατοστών κατά μήκος του κλαδιού, στον οποίο εναποθέτει τα αυγά του. Οι προνύμφες του εντόμου καθώς και τα ακμαία, διαχειμάζουν σε σημεία κάτω από τον φλοιό του δέντρου που προσβάλλουν. Τρέφονται κάθετα σε σχέση με τον θάλαμο που έχουν διανοίξει και εωσότου εξέλθουν αυτού, δημιουργούν αρκετές οπές με αποτέλεσμα αρχικά τον αποχρωματισμό και κατόπιν την ξήρανση-τσάκισμα των άκρων των κλαδιών (flags), τα οποία και αργότερα αποκολλώνται.

Το έντομο στις περιοχές της Μεσογείου ολοκληρώνει 2 έως 4 γενεές με δυνατότητα ολοκλήρωσης άλλων 2 επιπλέον, αναλόγως των καιρικών συνθηκών (ήπιοι χειμώνες). Τα προσβεβλημένα δέντρα παρουσιάζουν αδυναμία και σθεναρή ανάπτυξη, ενώ χάνουν την καλλωπιστική τους εμφάνιση και ιδιότητα. Το πλέον σημαντικό, είναι ότι το συγκεκριμένο κολεόπτερο δύναται να μεταφέρει και να μεταδώσει στα δέντρα τα οποία παρασιτεί, τον παθογόνο μύκητα Seiridium cardinale που προκαλεί το «Έλκος του φλοιού των κυπαρισσιών». Στην Ελλάδα η συγκεκριμένη ασθένεια έχει προκαλέσει σοβαρές ζημιές κυρίως σε περιοχές με υψηλή υγρασία και ψυχρούς ανέμους κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Μεγάλες προσβολές παρουσιάζονται στη ΝΔ Πελοπόννησο, τη Δ. Στερεά Ελλάδα και τα Ιόνια νησιά.

Η μεγάλη οικονομική και αισθητική σημασία - σπουδαιότητα που έχει το κυπαρίσσι για τις μεσογειακές χώρες διαπιστώνεται και από το γεγονός ότι η Ε.Ε. χρηματοδότησε τέσσερα κοινά ερευνητικά προγράμματα στα οποία συμμετείχε και η χώρα μας.
Η κύρια προσπάθεια των προγραμμάτων αυτών ήταν η ανεύρεση ανθεκτικών κλώνων κυπαρισσιού στην ασθένεια, καθότι δεν υπάρχει τρόπος αντιμετώπισής της με χημικά μέσα.
Οι φυσικοί εχθροί του P.aubei είναι δύο αρπακτικά κολεόπτερα (Aulonium ruficorne & Laemophloeus spp) τα οποία έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα, κυρίως σε ηπειρωτικές περιοχές.

Η αντιμετώπιση του εντόμου με δολωματική παγίδευση στο Ισραήλ είχε περιορισμένα αποτελέσματα, ενώ οι πειραματικές εφαρμογές με εντομοκτόνα (Ιταλία) κατόπιν της προσβολής, δεν επέφερε σημαντική μείωση του πληθυσμού του. Σημειωτέον, στην Ελλάδα δεν υπάρχουν εγκεκριμένα από το Υπουργείο εντομοκτόνα σκευάσματα για ξυλοφάγα έντομα στα κυπαρισσοειδή.
Το έντομο στο νησί μας συγκεκριμένα, συνελήφθηκε κατόπιν παρατήρησης και εντοπισμού συμπτωμάτων σε κυπαρίσσια του είδους C.sempervirens σε κεντρική περιοχή του νησιού (Αρχάγγελος-Μαλώνα) αλλά το έντομο εντοπίζεται ήδη σε δασικές περιοχές του νησιού, καθώς και σε αρκετά σημεία του αστικού πρασίνου.

Η οριστική ταυτοποίησή του, έγινε κατόπιν αποστολής δείγματος της προσβολής αλλά και ακμαίου του εντόμου στο εργαστήριο Εντομολογίας και Γεωργικής ζωολογίας του Μπενάκειου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου.
H επίσημη απάντηση του ΜΦΙ καθώς και οποιαδήποτε άλλη πληροφορία, είναι διαθέσιμη για τις αρμόδιες Δημόσιες ή Δημοτικές υπηρεσίες, εφόσον ζητηθούν».