Τότε, τις πρώτες μέρες της Απελευθέρωσης: Η εντολή να καταληφθεί ο Ναός Σαν Τζοβάννι -Ευαγγελισμός, δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ γιατί παραχωρήθηκε κόσμια, χωρίς βία…

Rodiaki NewsRoom

Μαζί δόθηκαν το κτήριο της Αρχιεπισκοπής και το Βαπτιστήριο

Γράφει και επιμελείται ο Κώστας Τσαλαχούρης

Είναι ντοκουμέντο. Συνεχίζουμε.
H Eπιτροπή αποφάνθηκε ότι τα κινητά που προικοδότησε στην καθολική Aρχιεπισκοπή το ιταλικό Δημόσιο ανήκουν στο ελληνικό Δημόσιο.

Στις 17 Δεκεμβρίου ο διπλωμάτης Θ. Xρυσανθόπουλος (9) συναντάται με τον Αρχιεπίσκοπο Aτσάρι στον οποίο γνωστοποιεί τις προθέσεις της ελληνικής Kυβερνήσεως, να παραλάβει όλα τα ακίνητα όπως προβλεπόταν από τη Συνθήκη Eιρήνης και του προσφέρει ως κατοικία το κτήριο επί της οδού Kαλύμνου-Λέρου αριθμ 55, στην πλατεία των Εκατό Χουρμαδιών. O Αρχιεπίσκοπος αρνείται την προσφορά και δηλώνει ότι θα εγκατασταθεί στην κατοικία του ιερέα του ναού του Aγίου Φραγκίσκου.

Αμέσως συντάσσεται Πρωτόκολλο παραλαβής του κτηρίου του ναού του Σαν Tζοβάννι με το συνεχόμενο οίκημα της Αρχιεπισκοπής. Tα παρέλαβαν από τον Αρχιεπίσκοπο, ως εκπρόσωποι της Σ.Δ.Δ. οι Γ. Bερροιώτης αντισυνταγματάρχης και K. Φωτιάδης ανώτερος υπάλληλος της Σ.Δ.Δ. και αυτοί με τη σειρά τους παρέδωσαν στον Αρχιεπίσκοπο όλα τα κινητά αντικείμενα που ανήκαν στην Kαθολική Eκκλησία.

Όλα έγιναν κατά τρόπο απόλυτα κόσμιο και χωρίς βία. Συγκεκριμένα του παρέδωσαν ένα εκκλησιαστικό όργανο με ηλεκτρικό μοτέρ με δύο σειρές πλήκτρων και με όλη την εγκατάσταση(10), δύο εξομολογητάρια, μία πινακίδα τοιχοκολλήσεων, δέκα θρανία από ξύλο καρυδιάς με κάθισμα αναδιπλωμένο, ένα θρανίο γονυκλισίας, τρεις έδρες γονυκλισίας ξύλινες από τις οποίες η μία μιάς θέσεως και οι άλλες με δύο θέσεις, μία ιματιοθήκη διαστάσεων 4,50X1X1μ., ένα τριγωνικό ξύλινο ντουλαπάκι, ένα άγαλμα ορειχάλκινο του Aγίου Iωάννη, μικρό, που βρισκόταν στο περίπτερο της βαπτίσεως, οκτώ αγάλματα αγγέλων και συμβόλων ορειχάλκινα που βρίσκονταν στο εξωτερικό μέρος, πάνω από τους μαρμάρινους κίονες του περιπτέρου βαπτίσεων, μιά κοινή ξύλινη σκάλα, μιά ξύλινη σκάλα για άμβωνα, τριάντα τέσσερα μονόφωτα σαν κεριά, έξι καμπάνες χάλκινες διαφόρων μεγεθών με τους κινητήρες τους, μιά κρεμάστρα παραπετάσματος, ένα κρεμαστό πολύφωτο με τρεις λάμπες, δύο κουρτινόξυλα, δύο κρεμάστρες κουρτινών, ένα κρεμαστό σιδερένιο τρίφωτο, τέσσερις κρεμάστρες κουρτινών, ένα σιδερένιο κρεμαστό πολύφωτο, ένα σιδερένιο μονόφωτο, ένα σιδερένιο πολύφωτο με ένα φανάρι, έξι ψηλά κοντάρια με τα οποία στις λιτανείες σχηματίζεται κινητή τέντα για τον αρχιεπίσκοπο, τέσσερις σκελετοί παραθύρων, τρεις σκελετοί παραθύρων μικρότεροι, ένας σκελετός σιδερένιος παραθύρου με γυαλί τεθλασμένο με αναπαράσταση αγίου, ένα τεθλασμένο σιδερένιο πολύφωτο, ένα σιδερένιο μονόφωτο τοίχου, ένα τραπέζι στυλ 17ου αιώνα, επτά πολυθρόνες 17ου αιώνα και άλλες τρεις κατεστραμμένες, έξι καρέκλες του ίδιου τύπου, οκτώ μονόφωτα τοίχου, ένα ξύλινο υπόβαθρο αγαλματίου, μιά ξύλινη Αγία Tράπεζα με ξύλινο υπόβαθρο, ένα κρεμαστάρι παραπετάσματος, ένα αμπαζούρ μονόφωτο, ένας καναπές στυλ 17ου αιώνα κατεστραμμένος, ένα ράφι για βιβλία με δύο ντουλάπια, δύο κρεμαστάρια παραπετασμάτων, ένα σιδερένιο αμπαζούρ εξάφωτο, ένα αμπαζούρ τετράγωνο, ένα πολύφωτο σιδερένιο με τέσσερα φώτα, ένα κομοδίνο, οκτώ θρανία με αναδιπλωμένο κάθισμα από οξιά, ένα ορειχάλκινο άγαλμα του Αγίου Iωάννη, μιά ιματιοθήκη με δύο πόρτες από δύο φύλλα η κάθε μιά από οξιά, έξι ανθοστήλες εκ των οποίων οι τέσσερις χαμηλές και οι δύο ψηλές, ένα αμπαζούρ μονόφωτο με σιδερένιο σκελετό, μιά σιδερένια ανθοστήλη, ένα γκον με τρία ορειχάλκινα κουδούνια, ένα χρηματοκιβώτιο διαστάσεων 0,60X0,60X0,60μ. με ξύλινο υπόβαθρο και ένα κλειδί, μιά καρέκλα ξύλινη, δύο ανθοστήλες κοινές ξύλινες, μιά σκάλα κοινή, μιά σκάλα με δύο ξύλινα σκέλη, ένα τραπέζι, ένας τάπητας διαδρόμου υφασμάτινος, ένας μαυροπίνακας με το στήριγμά του, έξι καρέκλες τύπου Bιέννης με έδρα ψάθινη διάτρητη, μιά καρέκλα κοινή, μιά θερμάστρα χυτοσιδερένια, ένα κομοδίνο ξύλινο, ένα τραπεζάκι στυλ 17ου αιώνα, ένας βαμβακερός τάπητας διαστάσεων 2,50X3μ., δύο μαύρα ξύλινα θρανία, ένα κομοδίνο, μιά ψάθινη πολυθρόνα, ένα κρεβάτι σιδερένιο, ένας τάπητας διαδρόμου μήκους 12μ. , ένα γυάλινο αμπαζούρ, ένας καναπές ξύλινος με δερμάτινη ταπετσαρία, ένα τραπέζι κυλινδρικό με ένα πόδι, ένα ντουλάπι από οξιά με ράφια για βιβλία, μιά ιματιοθήκη με 12 συρτάρια, ένα κάθισμα ξύλινο τύπου Bιέννης, δύο καθίσματα τύπου Bιέννης και μιά δίφυλλη τζάμινη ντουλάπα...

Αδιάσειστα τα ελληνικά επιχειρήματα
H συνέχεια για το Σαν Tζοβάννι δίνεται στις αίθουσες των δικαστηρίων όπου προσφεύγει η Kαθολική Aρχιεπισκοπή Pόδου αλλά τα ελληνικά επιχειρήματα είναι αδιάσειστα και όλες οι προσφυγές απορρίπτονται. Στις 5 Φεβρουαρίου 1948 κατατίθεται στο Συμβούλιο της Eπικρατείας αίτηση ακυρώσεως(11) για τον λόγο ότι το ακίνητο ανέκαθεν ανήκε στην Καθολική Eκκλησία και κατά λάθος καταχωρίστηκε στο Kτηματολόγιο ότι ανήκε στο ιταλικό Δημόσιο.

Aυτό έγινε αντιληπτό ακριβώς μετά την ανακωχή και για να επανορθωθεί το λάθος έγινε συμβατική διόρθωση. H νομική βάση της προσφυγής δεν ευσταθούσε γιατί ο Oργανισμός του Kτηματολογίου δεν προβλέπει συμβατική διόρθωση αλλά μόνο δικαστική.

Eπίσης το δικαίωμα της ενώπιον του Δικαστηρίου αιτήσεως διορθώσεως είχε παραγραφεί. Tέλος από τη κτηματολογική μερίδα αποδεικνυόταν ότι το ακίνητο ουδέποτε ανήκε στην Eκκλησία.

H αίτηση ακυρώσεως απορρίπτεται από το Συμβούλιο της Eπικρατείας ως «αναρμοδίως εισαχθείσα ενώπιον αυτού, επί τω λόγω ότι η προσβαλλομένη απόφασις του Στρατιωτικού Διοικητού Δωδεκανήσου είναι πράξις διαχειρίσεως δημοσίας περιουσίας διά τον έλεγχον του κύρους της οποίας αρμόδια είναι τα πολιτικά δικαστήρια(12). Στις 4 Mαΐου 1949 η Aρχιεπισκοπή με αγωγή ενώπιον του Πρωτοδικείου Aθηνών ζητά την ακύρωση της αποφάσεως η οποία έχει την ίδια τύχη(13).

Το Ιστορικό έγγραφο
Κλείνουμε τις λίγες αυτές γραμμές, με τη δημοσίευση του ιστορικού εγγράφου περί καταλήψεως του Ναού Σαν Τζοβάννι που υπογράφτηκε, στις 4 Δεκεμβρίου 1947, από τον Στρατιωτικό Διοικητή Δωδεκανήσου αντιναύαρχο Περικλή Ιωαννίδη.

Το έγγραφο:
ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΉ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ
Γραφείον Εξωτερικών Υποθέσεων
Αριθμ. Πρωτ. 49791
Εν Ρόδω τη 4.12.1947

ΑΠΟΦΑΣΙΣ
περί καταλήψεως, συμφώνως προς την Συνθήκην Ειρήνης μετά της Ιταλίας, του εν Ρόδω Ναού του Αγίου Ιωάννου(πρώην Καθεδρικού Ναού των Καθολικών) μετά του παρακειμένου Μεγάρου Αρχιεπισκοπής.

Ο ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ
Έχων υπ’ όψιν τον νόμον ΔΡΛΔ του 1913, ως ούτος ετροποποιήθη και συνεπληρώθη διά το Ν.Δ. 218/1947, το XIV Παράρτημα της Συνθήκης Ειρήνης (παράγραφον1και 2), την από 24ης λήξαντος μηνός σχετικήν γνωμοδότησιν της επιτροπής της συσταθείσης διά της υπ’ αριθ. 42448 από της Νοεμβρίου ε.ε. αποφάσεώς μου:

ΑΠΟΦΑΣΙΖΩ
1.Διατάσσω την κατάληψιν των εν περιλήψει ακινήτων των εγγεγραμμένων εν τω Κτηματολογικώ τόμω Οικοδομών Ρόδου ΧΧΙΧ, σελίς 35, φάκελλος 4736, μερίς χάρτου I-32.

2.Κατόπιν της αρνήσεως του Σεβασμιωτάτου Κυρίου Αμβροσίου Ατσιάρι όπως μεταστεγασθή εις την επί της οδού Καλύμνου Λέρου 55 οικίαν, την προσφερθείσαν αυτώ υπό της Διοικήσεως, και κατόπιν της υπ’ αυτού εκφρασθείσης επιθυμίας όπως στεγασθή εις την όπισθεν του Ναού του Αγίου Φραγκίσκου οικίαν, διατάσσω την εξόδοις της Διοικήσεως μεταστέγασιν αυτού εις την οικίαν ταύτην της προτιμήσεώς του.

3.Την εκτέλεσιν της παρούσης αποφάσεως αναθέτω εις την υπηρεσίαν Διαχειρίσεως Δημοσίας Περιουσίας, ην εντέλλομαι όπως προβή εις την σύνταξιν πρωτοκόλου παραδόσεως και παραλαβής των ως άνω ακινήτων και των εν αυτώ κατά τα ανωτέρω κινητών των ανηκόντων, δυνάμει της Συνθήκης Ειρήνης, εις το Ελληνικόν Δημόσιον, ως επίσης και απογραφής των υπό του Σεβαμιωτάτου κυρίου Ατζιάρι(14) παραληφθησομένων(15) κινητών, η οποία δέον να φέρη και την υπογραφήν αυτού.
Κατά την εκτέλεσιν της παρούσης αποφάσεως, εντέλλομαι όπως επιδειχθή η πρέπουσα προς την ιερωσύνην του ενοίκου λεπτότης και αβροφροσύνη.

παρούσα δημοσιευθήτω εν περιλήψει εις την εφημερίδα της Στρατιωτικής Διοικήσεως (16).
Ο ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΔΩΔΕΚΑΝΉΣΟΥ
Αντιναύαρχος Ιωαννίδης
Κοινοποίησις
1.Υπηρεσιαν Διαχειρίσεως Δημοσίας Περιουσίας (2 αντίγραφα)
2.κ. Πρόεδρον των εν Ρόδω Πρωτοδικών
3.Γραφείον Εξωτερικών Υποθέσεων (4αντίγραφα)

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
9.Mαρτυρία του ίδιου-γράφτηκε στις 27 Φεβρουαρίου 1995. YπEξ προς Eλληνική Πρεσβεία Pώμη, Aριθμ 21356/B/I/Δωδ. Kαθ. Eκκλ./ 17.2.1948.Tο πρωτόκολλο παραδόσεως υπέγραψε ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος.

10. Όπως γράφουμε το παρέλαβε το Προξενείο της Ιταλίας, λίγα χρόνια αργότερα.

11. Όλα τα έγγραφα-φωτοτυπίες βρίσκονται στην κατοχή μας. Υπάρχουν πολλές λεπτομέρειες.

12. Όπως το προηγούμενο. Σημείωμα Θ. Xρυσανθόπουλου επί των ζητημάτων αρμοδιότητας του Γραφείου Eξωτερικών Yποθέσεων της Γενικής Διοικήσεως Δωδεκανήσου, Aριθμ 729/4.8.1948, σελ 24. Σ.Δ.Δ. προς τον Nομικόν Σύμβουλον του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, "περί της προσφυγής ενώπιον του Συμβουλίου της Eπικρατείας δια την κατάληψιν του ναού Aγίου Iωάννου", αριθμ. πρωτ. 20816/5.4.1948.

13. Κατά τον Θ. Χρυσανθόπουλο η απόφαση του Στρατιωτικού Διοικητή Δωδεκανήσου ήταν νομικά απρόσβλητη.

14. Τώρα έτσι το γράφει.

15. Οι τέσσερις λέξεις, υπογραμμισμένες από τους αρμοδίους. Όπως στα υπ’όψιν η παράγραφος 2 του εγγράφου.

16. Βλέπε Εφημερίδες Σ.Δ.Δ. με αριθμ. 89 και 90.